 |
| Gỡ khó cho hoạt động xuất khẩu khi các nước thay đổi chính sách thương mại. Ảnh TTXVN |
Sáng 4/3, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức giao ban với hệ thống thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tháng 2/2025.
Tại hội nghị, hệ thống thương vụ Việt Nam tại một số nước cũng đã đề cập đến những thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn và khuyến nghị đối với doanh nghiệp Việt Nam tại thị trường như Hoa Kỳ, Bỉ và EU, Trung Quốc.
Sự gia tăng trong nhu cầu đối với hàng hóa Việt Nam tại thị trường Mỹ
Thông tin về tình hình thương mại, cập nhật những chính sách mới của Hoa Kỳ đối với hàng xuất khẩu tại Việt Nam tại hội nghị, ông Đỗ Ngọc Hưng - Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ - cho biết: Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Hoa Kỳ và Việt Nam đạt 149,7 tỷ USD, tăng 20,4% so với năm 2023.
Trong đó, xuất khẩu hàng hóa của Hoa Kỳ sang Việt Nam đạt 13,1 tỷ USD, tăng mạnh 33% so với năm trước. Nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam vào Hoa Kỳ đạt 136,6 tỷ USD, tăng 19,3%. Thâm hụt thương mại hàng hóa của Hoa Kỳ với Việt Nam đạt 123,463 tỷ USD, sau Trung Quốc và Mexico.
Trong tháng 1/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt khoảng 10 tỷ USD, tăng 4,6% so với cùng kỳ năm 2024. Trong khi đó, nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam đạt khoảng 1,5 tỷ USD, giảm 6,6% so với cùng kỳ năm trước.
"Những biến động này phản ánh sự gia tăng trong nhu cầu đối với hàng hóa Việt Nam tại thị trường Mỹ, trong khi nhập khẩu từ Mỹ có xu hướng giảm nhẹ (trong bối cảnh tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam giảm khoảng 4% và chứng kiến sự suy giảm tại các thị trường chủ chốt so với cùng kỳ)" - Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết.
Bên cạnh những thuận lợi, theo ông Hưng, khó khăn lớn nhất hiện nay vẫn là Việt Nam chưa được coi là nền kinh tế thị trường đầy đủ dẫn đến bất lợi trong các cuộc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp của Hoa Kỳ, quan ngại về xu hướng chuyển dịch sản xuất đầu tư từ một số nước sang Việt Nam để tận dụng lợi thế về chi phí lao động và môi trường cạnh tranh.
Nhằm giảm thiểu phạm vi và tác động của các biện pháp thuế quan và các chính sách thương mại tiêu cực khác mà chính quyền Hoa Kỳ có thể áp đặt lên Việt Nam, đồng thời cải thiện quan hệ song phương Mỹ - Việt, lãnh đạo Đảng và Chính phủ đã thông qua các cơ chế đối thoại và hợp tác song phương đã khẳng định thông điệp Việt Nam là đối tác chiến lược, đặc biệt sau khi nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện tháng 9/2023.
Trước nhiều khó khăn thách thức, song theo Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cũng ghi nhận, doanh nghiệp Việt Nam cũng luôn hợp tác với Hoa Kỳ một cách đầy đủ trong các vụ việc điều tra các biện pháp phòng vệ thương mại dẫn đến kết luận một số vụ việc có lợi cho doanh nghiệp trong nước, tăng lợi thế cạnh tranh xuất khẩu của Việt Nam.
Đặc biệt, để gỡ khó cho hàng Việt có cơ hội xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ khuyến nghị, thứ nhất, cần khẩn trương xây dựng một lộ trình cụ thể để Việt Nam bảo vệ lợi ích thương mại trước các biện pháp thuế quan tiềm tàng từ chính quyền Tổng thống Donald Trump, đồng thời tăng cường hợp tác chiến lược với Hoa Kỳ nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững trong quan hệ song phương giữa hai nước.
Thứ hai, cơ quan quản lý nhà nước phối hợp với hiệp hội doanh nghiệp làm việc với các nhóm lợi ích tại Hoa Kỳ, bao gồm các nhà nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam, các nhà xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Việt Nam, các công ty Hoa Kỳ đầu tư vào Việt Nam và các hiệp hội liên quan nhằm xây dựng liên minh để ủng hộ việc mở rộng thương mại với Việt Nam.
Thứ ba, việc các đối tác thương mại bị Mỹ áp thuế có thể tạo ra cơ hội để Việt Nam tăng cường xuất khẩu. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra nhiều thách thức cần được theo dõi chặt chẽ. Trước hết, Việt Nam cần giám sát sát sao các diễn biến thương mại và chính sách thuế quan của Mỹ để có sự điều chỉnh kịp thời. Đồng thời, các doanh nghiệp cần tăng cường phối hợp và trao đổi với các cơ quan thuộc Bộ Công Thương cũng như Thương vụ Việt Nam tại Mỹ nhằm cập nhật thông tin và tìm kiếm giải pháp ứng phó phù hợp.
Thứ tư, các doanh nghiệp cần xem xét kỹ lưỡng kế hoạch sản xuất, kinh doanh do các quốc gia bị áp thuế có thể tăng cường các biện pháp bảo hộ thương mại, gây áp lực cạnh tranh lớn hơn cho thị trường Việt Nam. Việc hợp tác đầy đủ với phía Mỹ trong quá trình cung cấp thông tin cho các vụ kiện thương mại cũng là điều quan trọng để bảo vệ lợi ích doanh nghiệp và tránh các rủi ro pháp lý. Ngoài ra, doanh nghiệp cần thận trọng với nguồn nguyên liệu đầu vào từ các nước đang là đối tượng bị Mỹ áp thuế, nhằm tránh nguy cơ bị điều tra về gian lận xuất xứ hoặc lẩn tránh thuế quan.
Doanh nghiệp xuất khẩu cần bám sát diễn biến thị trường
 |
| Toàn cảnh hội nghị. |
Với thị trường Trung Quốc, ông Nông Đức Lai- Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc cho biết, căng thẳng thương mại Mỹ- Trung có thể khiến làn sóng đầu tư chuyển dịch vào Việt Nam. Các doanh nghiệp Trung Quốc và quốc tế đã tìm cách đa dạng hóa sản xuất để tránh thuế quan từ Mỹ, dẫn đến việc mở rộng đầu tư vào các quốc gia như Việt Nam.
Điều này gián tiếp thúc đẩy Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn nhờ chi phí lao động cạnh tranh và vị trí địa lý thuận lợi. Cùng đó, cơ hội tham gia vào chuỗi sản xuất của doanh nghiệp nhiều hơn. Doanh nghiệp Việt Nam cũng có thể tăng xuất khẩu sang Mỹ do được hưởng lợi từ việc Mỹ giảm nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực dệt may, điện tử, và máy móc.
Ngoài ra, đây cũng là cơ hội và động lực để Việt Nam thúc đẩy ba đột phá chiến lược (cải thiện cơ sở hạ tầng, minh bạch hóa thủ tục hành chính và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực).
Tuy nhiên, ông Nông Đức Lai cảnh báo doanh nghiệp Việt Nam có nguy cơ đối mặt với các cuộc điều tra chống bán phá giá từ Mỹ.
Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc cũng nêu lên một số tác động tiêu cực của tình hình thị trường. Đó là việc Việt Nam có thể trở thành thị trường của hàng hóa Trung Quốc khi nước này bị hạn chế xuất khẩu sang Mỹ, gây sức ép cạnh tranh với hàng hóa sản xuất trong nước của ta.
Mặt khác, hàng hóa Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với hàng Trung Quốc tại thị trường này do dư thừa vì hạn chế xuất khẩu. Trước những tác động từ chính sách thương mại của Mỹ, Trung Quốc sẽ tiếp tục thả đồng Nhân dân tệ mất giá so với USD để thúc đẩy xuất khẩu, như vậy, áp lực hàng hóa Trung Quốc đối với Việt Nam sẽ càng lớn hơn.
Ngoài ra, khi chuyển hướng và tăng cường xuất khẩu sang các thị trường ngoài Mỹ, EU, các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ hạ thấp các tiêu chuẩn hàng hóa theo nhu cầu của thị trường hướng tới và tranh giành đơn hàng với doanh nghiệp các nước (trong đó có Việt Nam), dự báo tác động đối với doanh nghiệp Việt Nam trong trung hạn.
Để hạn chế tác động tiêu cực từ thị trường, ông Nông Đức Lai khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến, động thái chính sách của các đối tác lớn (Mỹ, Trung Quốc), đưa ra dự báo và có chính sách ứng phó kịp thời, hiệu quả; Xây dựng kế hoạch dự phòng cho các kịch bản như tăng thuế quan hoặc gián đoạn chuỗi cung ứng;
Đồng thời, cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng sản phẩm để mở rộng thị trường.
 Ngành gạo đang diễn ra thực trạng "đau buồn" |
 Thị trường xuất khẩu cá ngừ có nhiều biến động |
 CPTPP là khối thị trường đứng thứ 2 nhập khẩu cá tra của Việt Nam |
