Siết chặt kiểm soát thuốc trên nền tảng thương mại điện tử
Ngày 21/4, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã có văn bản yêu cầu tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động kinh doanh dược.
Những năm gần đây, tình trạng buôn bán thuốc giả gia tăng tại nhiều địa phương, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Gần đây nhất, công an tỉnh Thanh Hóa đã triệt phá một đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả quy mô lớn, phát hiện hàng chục loại thuốc và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.
 |
| Thuốc giả bị thu hồi. |
Việc sử dụng thuốc giả không chỉ thiếu hiệu quả điều trị mà còn có thể gây biến chứng nặng, tác dụng phụ nguy hiểm, thậm chí tử vong. Ngoài ra, thuốc giả còn làm suy giảm niềm tin vào ngành y tế và ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế, uy tín của ngành dược.
Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược Lê Việt Dũng cho biết, Cục đã có văn bản gửi các đơn vị kinh doanh online như Meta Platforms Inc (Facebook), Shopee… yêu cầu triển khai các biện pháp kiểm soát và ngăn chặn tình trạng buôn bán thuốc giả trên các nền tảng này.
Cục Quản lý Dược nhấn mạnh, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng và duy trì nguồn cung thuốc chất lượng, các Sở Y tế địa phương cần chỉ đạo lực lượng thanh tra phối hợp với các đơn vị liên quan, tăng cường giám sát hoạt động kinh doanh dược. Trong đó, tập trung kiểm tra việc tuân thủ quy định pháp luật và chuyên môn tại các cơ sở kinh doanh thuốc.
Một nội dung trọng tâm là siết chặt hoạt động bán lẻ thuốc, đặc biệt với các trường hợp kinh doanh tại địa điểm không được cấp phép hoặc vượt phạm vi quy định trong Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Việc mua bán thuốc trực tuyến bao gồm thuốc kê đơn và thuốc phải kiểm soát đặc biệt, nếu không tuân thủ đúng quy định sẽ bị xử lý nghiêm.
 |
| Việc mua bán thuốc trực tuyến bao gồm thuốc kê đơn và thuốc phải kiểm soát đặc biệt. |
Cục cũng yêu cầu các cơ sở kinh doanh cập nhật quy định mới theo Luật Dược sửa đổi, có hiệu lực từ 01.7.2025; đồng thời thực hiện nghiêm việc kiểm soát chất lượng thuốc và hồ sơ pháp lý của nhà cung cấp. Các đơn vị chỉ nên giao dịch với đối tác có đầy đủ giấy tờ hợp lệ và đúng phạm vi kinh doanh.
Song song đó, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho các cơ sở dược, bao gồm các nguyên tắc “Thực hành tốt” trong bảo quản và phân phối thuốc như kiểm soát chất lượng, xuất xứ, hạn dùng trước khi đưa ra thị trường.
Cơ quan chức năng cũng được yêu cầu phối hợp với truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc mua thuốc tại cơ sở hợp pháp, tránh mua qua các kênh không rõ nguồn gốc như mạng xã hội hay từ cá nhân không được cấp phép.
Cục Quản lý Dược khuyến cáo người dân chỉ nên mua thuốc tại các nhà thuốc được cấp phép, có thông tin minh bạch về nguồn gốc và hạn dùng để bảo vệ sức khỏe và phòng chống hàng giả.
Đề xuất sửa đổi quy định xử phạt
Bộ Y tế đang rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định 117/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Dự kiến sẽ bổ sung các quy định xử phạt nghiêm khắc đối với hành vi buôn bán thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ, cũng như hành vi bán thuốc qua mạng internet hoặc mạng xã hội khi chưa được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực dược.
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 41/CĐ-TTg yêu cầu xử lý nghiêm tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh và thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Thủ tướng giao Bộ Y tế phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Công Thương để tăng cường các biện pháp kiểm soát và ngăn chặn thuốc giả lưu thông trên thị trường.
TS. Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), cho biết trong thời gian tới, Bộ đang tham mưu Chính phủ ban hành nghị định riêng về quản lý hoạt động kinh doanh thuốc online. Đồng thời, Bộ Y tế sẽ xây dựng cơ chế rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể cho các đơn vị liên quan trong việc kiểm soát chất lượng thuốc, từ sản xuất đến lưu hành, cũng như giám sát hoạt động quảng cáo và bán thuốc trên mạng internet.
Việc hoàn thiện khung pháp lý sẽ góp phần tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, bảo vệ sức khỏe người dân và đẩy lùi tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trên thị trường.
Hướng dẫn cách phòng tránh thuốc giả
Để bảo vệ sức khỏe và tránh mua phải thuốc giả, Cục Quản lý Dược khuyến khích người dân sử dụng hệ thống dịch vụ công trực tuyến để kiểm tra thông tin thuốc. Việc tra cứu rất đơn giản, gồm 3 bước:
 |
| Để bảo vệ sức khỏe và tránh mua phải thuốc giả, Cục Quản lý Dược khuyến khích người dân sử dụng hệ thống dịch vụ công trực tuyến để kiểm tra thông tin thuốc. |
Bước 1: Truy cập hệ thống dịch vụ công của Cục Quản lý Dược tại dav.gov.vn.
Bước 2: Nhập thông tin cần tìm theo tên thuốc, số đăng ký hoặc cơ sở sản xuất.
Bước 3: Đối chiếu kết quả để kiểm tra đầy đủ thông tin như tên thuốc, dạng bào chế, hàm lượng, nhà sản xuất và mẫu nhãn đã được phê duyệt.
Các hướng dẫn được đưa ra bởi Cục Quản lý dược để không trở thành nạn nhân của thuốc giả là:
Chỉ mua thuốc tại nơi uy tín: Lựa chọn nhà thuốc, quầy thuốc có giấy phép hoạt động, rõ ràng địa chỉ. Không nên mua thuốc qua chợ, hàng rong, mạng xã hội hay livestream.
Kiểm tra bao bì: Bao bì thuốc phải nguyên vẹn, không rách, không mờ và không có dấu hiệu bị sửa đổi.
Xem kỹ thông tin thuốc: Tên thuốc, số lô, ngày sản xuất, hạn sử dụng, số đăng ký, nhà sản xuất... phải đầy đủ, rõ ràng, không bị tẩy xóa.
So sánh bao bì: Nếu có sản phẩm cùng loại chính hãng, nên so sánh màu sắc, phông chữ, logo để phát hiện khác biệt.
Quan sát viên thuốc: Kiểm tra màu sắc, kích thước, ký hiệu trên viên thuốc hoặc vỉ thuốc. Nếu có khác biệt bất thường, không nên sử dụng.
Quét mã vạch hoặc QR: Dùng ứng dụng điện thoại để kiểm tra mã sản phẩm (nếu có).
Yêu cầu hóa đơn: Luôn lấy hóa đơn khi mua thuốc để có cơ sở đối chiếu, khiếu nại nếu cần.
Cảnh giác với giá rẻ: Thuốc giả thường có giá thấp bất thường để thu hút người mua. Nếu giá quá rẻ so với thị trường, cần nghi ngờ.
Tra cứu trước khi mua: Truy cập dav.gov.vn hoặc website của nhà sản xuất để kiểm tra thông tin. Với thuốc kê đơn, tuyệt đối chỉ mua theo đơn và theo tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ.
Việc chủ động kiểm tra, cảnh giác và mua thuốc đúng nơi, đúng quy định là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân và người thân trước vấn nạn thuốc giả.
