Thuỷ sản Việt Nam rộng cửa vào RCEP nhờ quy tắc xuất xứ nới lỏng

Thuỷ sản Việt Nam rộng cửa vào RCEP nhờ quy tắc xuất xứ nới lỏng

Thuỷ sản Việt còn nhiều cơ hội vào thị trường RCEP

Theo Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), hiện nay, Việt Nam xuất khẩu thủy sản sang hơn 160 thị trường trên thế giới, trong đó xuất khẩu sang các nước thành viên RCEP chiếm thị phần lớn (trên 63% thị phần xuất khẩu thủy sản của Việt Nam).

Khẳng định thuỷ sản Việt còn nhiều cơ hội thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường RCEP, ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại nhấn mạnh: “Với mặt hàng hàng thủy sản, các FTA trước đây đều yêu cầu xuất xứ thuần túy ở Việt Nam, nhưng RCEP cho phép con giống, nuôi trồng tại Việt Nam và xuất khẩu mà vẫn được hưởng ưu đãi.

Hiệp định RCEP giúp doanh nghiệp có thể đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng thủy sản vào thị trường các nước thành viên, đặc biệt là khi xuất khẩu sang thị trường các đối tác thương mại hàng đầu như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… nhờ quy tắc xuất xứ được nới lỏng”.

Trung Quốc là một trong những thị trường lớn nhiều tiềm năng cho thuỷ sản Việt trong khối RCEP. Ông Nông Đức Lai, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc cho biết, sản lượng thủy sản nuôi trồng và đánh bắt trong nước của Trung Quốc hiện đạt 64 triệu tấn/năm nhưng nhu cầu tiêu dùng lên tới 67,3 triệu tấn/năm.

Thời gian qua, kim ngạch nhập khẩu thuỷ sản của Trung Quốc tăng mạnh, năm 2021 là 3,6 triệu tấn, giá trị 15 tỷ USD, tăng gấp đôi so với những năm 2015-2016.

Đáng chú ý, xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam sang Trung Quốc 4 tháng đầu năm 2022 có sự khởi sắc đáng kể, đạt hơn 530 triệu USD, tăng tới 100% so với cùng kỳ năm trước, với sản phẩm xuất khẩu chủ yếu gồm: cá tra, cá basa, tôm đông lạnh.

Ông Nông Đức Lai nhận định: “Quy mô thị trường Trung Quốc lớn, nhu cầu tiêu dùng đa dạng, trong khi đó Việt Nam lại có đường biên giới với Trung Quốc nên còn nhiều dư địa cho doanh nghiệp mở rộng kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường này”.

Tương tự, thuỷ sản Việt hiện cũng có nhiều cơ hội tại thị trường Malaysia. Bà Trần Lê Dung, Bí thư thứ nhất, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia phân tích: Đây là đất nước hồi giáo nên nhu cầu tiêu thụ hàng thuỷ sản khá lớn. Hiện thuỷ sản Việt Nam đang chiếm 8,8% thị phần tại Malaysia sau Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan. 4 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam sang Malaysia đã tăng 40,7% so với cùng kỳ năm trước.

“Đây là con số rất ý nghĩa, cho thấy xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam tại Malaysia có triển vọng tăng trưởng rõ rệt. Đặc biệt, RCEP tạo điều kiện cho Malaysia hội nhập sâu hơn vào nền thương mại, đầu tư tự do toàn cầu nhờ xoá bỏ 90% thuế quan giữa các nước thành viên. Do vậy, thông qua cửa ngõ Malaysia, thuỷ sản Việt Nam có thể tiếp cận nhiều thị trường khác”, bà Trần Lê Dung nói.

Tìm hiểu kỹ quy tắc xuất xứ cộng gộp nội khối

Dù có nhiều cơ hội nhưng các doanh nghiệp Việt cần phải tìm hiểu thật kỹ quy tắc xuất xứ, đặc biệt là quy tắc xuất xứ cộng gộp nội khối; đáp ứng tốt các quy định về biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động - thực vật (SPS) và rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT).

Bên cạnh cơ hội cùng các yếu tố thuận lợi, đại diện nhiều Thương vụ Việt Nam tại thị trường các nước RCEP cho rằng, hiệp định này cũng mang tới những sức ép cạnh tranh đối với hàng thủy sản Việt Nam.

Theo đó, Thuỷ sản Việt hiện vẫn chủ yếu xuất khẩu dưới dạng thô, giá trị hàng hoá không cao. Cùng với đó, giá thành cao, thương hiệu thuỷ sản chưa được nhận diện tốt trên thị trường thế giới cũng là những điểm yếu điển hình dẫn tới giảm sức cạnh tranh hàng hoá.

Để tiếp cận và chinh phục được thị trường RCEP, các chuyên gia khuyến cáo: Doanh nghiệp trong nước cần tối ưu hoá sản xuất, tìm cách hạ chi phí vận chuyển để giảm giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh. Doanh nghiệp đầu tư đúng mức cho chất lượng sản phẩm thông qua việc tuân thủ các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm, tiêu chuẩn về hàng hoá, mẫu mã, bao bì… "Các cơ quan chức năng trong nước giám sát chặt chẽ chất lượng thủy sản xuất khẩu. Nếu không kiểm soát được, hàng hóa sẽ bị trả về hoặc tiêu hủy chi phí phát sinh là rất lớn", ông Nông Đức Lai khuyến cáo.

Cùng với đó, ông Tài nhấn mạnh: “Công tác phổ biến, cập nhật thông tin về quy định an toàn vệ sinh thực phẩm của Trung Quốc cũng cần được đẩy mạnh. Ngoài hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp nên chủ động có cán bộ chuyên trách biết ngôn ngữ nước sở tại theo dõi và cập nhật kịp thời thông tin thị trường”.

Chia sẻ kinh nghiệm từ trường hợp thị trường Nhật Bản, ông Nguyễn Mạnh Đồng, Bí thư thứ ba, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản cho biết, theo Hải quan Nhật Bản, trong năm 2021, sản phẩm thuỷ sản mà Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất sang Nhật Bản gồm: tôm đông lạnh chiếm tỷ trọng 22% trong tổng nhập khẩu tôm của Nhật Bản; tôm chế biến chiếm 36% tổng nhập khẩu tôm chế biến của Nhật Bản; bạch tuộc chiếm 38% tổng nhập khẩu bạch tuộc của Nhật Bản… Đối thủ cạnh tranh của Việt Nam tại thị trường Nhật Bản với mặt hàng tôm, cua đều là Indonesia, Ấn Độ, Trung Quốc…

“Người dân Nhật Bản hiện nay rất ưa chuộng sản phẩm thuỷ sản chế biến sẵn, tiện dụng. Nhìn chung người tiêu dùng Nhật Bản đòi hỏi khá khó tính trong chất lượng và độ tươi ngon của thuỷ sản. Đây là những điều các doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản phải đặc biệt lưu ý”, ông Nguyễn Mạnh Đồng nói.

Để tăng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường RCEP, ông Lê Hoàng Tài cho rằng: Doanh nghiệp Việt Nam cần phải tìm hiểu thật kỹ quy tắc xuất xứ, đặc biệt là quy tắc xuất xứ cộng gộp nội khối. Đồng thời, các doanh nghiệp cần đáp ứng tốt các quy định về biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động - thực vật (SPS) và rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT) của các nước nhập khẩu đối với sản phẩm thủy sản.