Sơn La: Phát triển trồng cây gai xanh thành cây nông nghiệp bền vững

Cây gai xanh - hướng đi mới trong phát triển nông nghiệp tại Sơn La

Do Cây gai xanh là giống cây trồng mới, năm 2016, tỉnh Sơn La quyết định trồng thử nghiệm trên hai địa bàn: huyện Mộc Châu và Vân Hồ. Dù kết quả thử nghiệm rất thành công nhưng người nông dân nơi đây vẫn chưa mặn mà với giống cây trồng mới này.

Từ những đánh giá về trồng thử nghiệm Cây gai xanh, các nhà nghiên cứu đã đưa ra Giống Gai xanh AP1 được cho là chất lượng hơn hẳn so với những giống cây gai xanh khác. Giống Gai xanh AP1 có nhiều ưu điểm như: cây lớn nhanh, khả năng đẻ nhánh khỏe, khi thu hoạch cây có thể đạt chiều cao từ 1,5m - 2,5m. Đặc biệt thời gian sinh trưởng của cây gai xanh AP1 giữa 2 lần thu hoạch 50 - 55 ngày, chất xơ đảm bảo, năng suất cao.

Đến năm 2020, sau một thời gian nghiên cứu canh tác, nhận thấy khí hậu và đất đai phù hợp phát triển, tỉnh Sơn La quyết định vận động bà con phát triển diện tích trồng cây gai xanh AP1 làm cây trồng chủ lực trên toàn địa bàn của nhiều huyện trong tỉnh.

Theo bà con nông dân trồng cây gai xanh trên địa bàn tỉnh Sơn La, trồng cây gai xanh không cần tưới nhiều nước, dễ chăm sóc. Người trồng chỉ cần theo dõi mức độ sinh trưởng của cây từ 3 - 4 tháng trước khi thu hoạch, trung bình khoảng 3-4 tháng sẽ được thu hoạch 1 lần, sau đó lại tiếp tục chăm sóc để thu hoạch. Đây là cây trồng mang tính ổn định, sau hơn 10 năm mới phải trồng lại nên rất thích hợp để canh tác lâu năm.

Cây gai xanh được trồng tại nhiều huyện của tỉnh Sơn La

Hiện nay, Sơn La có khoảng 500 ha cây gai xanh được trồng tại các huyện Vân Hồ, Mộc Châu, Sông Mã, Yên Châu, Phù Yên… Riêng trên địa bàn huyện Vân Hồ, diện tích canh tác khoảng trên 300 ha, tập trung chủ yếu ở các xã: Liên Hòa, Song Khủa, Quang Minh, Chiềng Yên, Chiềng Khoa, Mường Men và Xuân Nha. Năm 2021, năng suất gai xanh đạt trung bình là 33,8 tạ/ha, sản lượng đạt trên 1.902 tấn.

Ông Thái Bá Sinh, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vân Hồ cho biết: địa phương đang tập trung cho phát triển các cây trồng mới; trong đó, có cây gai xanh. Đây là một trong những cây trồng được chuyển đổi mạnh mẽ về cơ cấu cây trồng. Hiện toàn huyện đã phát triển được trên 300 ha cây gai xanh. Năm 2022, huyện Vân Hồ đang tiếp tục mở rộng diện tích trồng gai xanh theo hướng có lộ trình và quy hoạch, phấn đấu đạt trên 410 ha.

Ngoài lợi ích mang lại giá trị kinh tế cao, cây gai xanh còn giúp chống xói mòn đồng thời bảo vệ môi trường. Do vậy, Sơn La đang hướng đến những giá trị bền vững từ cây kinh tế mới này.

Nhằm khuyến khích bà người dân phát triển diện tích cây gai xanh, năm 2021 HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 385/2021/NQ-HĐND, ngày 24-4-2021 và Nghị quyết số 116/2021/NQ-HĐND, ngày 17-7-2021 về cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển cây gai xanh nguyên liệu trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2030. Cụ thể, hỗ trợ 10 triệu đồng/ha khi chuyển đổi cây trồng lâu năm kém hiệu quả sang trồng cây gai; hỗ trợ 50% (tối đa 10 triệu đồng/ha) để mua giống trồng mới; hỗ trợ kinh phí mua máy tước vỏ gai với mức 5 triệu đồng/máy.

Ngoài ra, hỗ trợ bà con nông dân trong việc chuyển giao kỹ thuật khoa học từ các chuyên gia, liên kết với các công ty thu mua giúp bà con yên tâm phát triển và canh tác cây gai xanh. Từ đó tạo nên chuỗi liên kết giá trị chặt chẽ, mang đến việc làm thường xuyên, ổn định đời sống người dân trên địa bàn tỉnh./.