Ốc xu núi Bà - tinh hoa ẩm thực “vùng đất Thánh”

Thiên nhiên ưu đãi đã ban tặng cho Tây Ninh những sản vật phong phú và độc đáo. Nhắc đến ẩm thực nơi đây, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến bánh tráng me, muối tôm, mứt chùm ruột… và đặc biệt là món ốc xu núi Bà – một đặc sản lạ miệng, thơm ngon và bổ dưỡng. Loại ốc này còn được biết đến với tên gọi ốc núi Tây Ninh, ốc núi Bà Đen hay ốc Nàng Hai, là món ăn đặc trưng thu hút đông đảo thực khách gần xa.

Ốc xu núi Bà còn được biết đến với tên gọi ốc núi Tây Ninh, ốc núi Bà Đen hay ốc Nàng Hai.

Ốc núi Bà Đen Tây Ninh không chỉ là món ăn đặc sản mà còn gắn liền với những giai thoại xưa, in đậm trong đời sống văn hóa của người dân vùng “đất thánh” Tây Ninh. Tương truyền, vào cuối thế kỷ XVIII, khi chúa Nguyễn Ánh khởi binh phục hưng nhà Nguyễn, một tráng sĩ tên Lê Sỹ Triệt, quê ở Quang Hóa (nay là Trảng Bàng, Tây Ninh), đã tình nguyện tòng quân ra trận. Vì nghĩa lớn, chàng đành chia tay người yêu – nàng Lý Thị Thiên Hương. Ở quê nhà, nàng một lòng son sắt, giữ gìn tiết hạnh và ngày ngày mong ngóng người thương trở về.

Vào dịp tháng Giêng, nàng lên núi lễ chùa, cầu an cho người yêu nơi chiến tuyến. Không ngờ, nàng bị bọn cường hào ác bá vây bắt. Giữ trọn lòng thủy chung, nàng gieo mình xuống khe núi sâu để giữ tiết hạnh. Từ đó, nàng nhiều lần hiển linh báo mộng, cứu độ dân lành. Tương truyền, những đồng xu nàng mang theo để bố thí người nghèo đã rơi xuống núi và hóa thành loài ốc nhỏ, tròn trịa, sinh sống bám trên vách đá. Người đời tôn kính nàng là Linh Sơn Thánh Mẫu – Bà Đen, còn loài ốc ấy được gọi là ốc núi Bà Đen hay ốc xu núi Bà.

Ốc xu núi Bà có hình dáng gần giống ốc bươu nhưng thân dẹt hơn, trông như những đồng xu nhỏ tròn đầy. Phần đầu ốc lớn, thân thuôn dần và xoắn thành nhiều vòng, tạo nên vẻ ngoài độc đáo và lạ mắt.

Người dân quanh núi Bà Đen vẫn tin rằng loài ốc nhỏ bé, có hình dạng giống đồng xu và xoắn ốc trên lưng là lộc trời ban – món quà mà núi Bà dành tặng để giúp dân giảm bớt bệnh tật, đau ốm.

Điểm đặc biệt của ốc xu núi Bà là chúng không sống dưới nước hay trên cạn như các loài ốc thông thường, mà cư ngụ trên các vách đá cheo leo của núi cao.

Thức ăn của chúng chủ yếu là những loại thảo dược mọc tự nhiên như cây mã tiền, lá vông núi, đặc biệt là loại lá quý có tên gọi “lá Nàng Hai”. Vì thế, người dân còn gọi loài ốc này là ốc Nàng Hai – gắn liền với truyền thuyết, dược tính và sự linh thiêng của vùng đất này.

Thức ăn của ốc xu núi Bà chủ yếu là những loại thảo dược mọc tự nhiên.

Theo lời người dân bản địa Tây Ninh, lá Nàng Hai có tác dụng chữa các chứng nhức mỏi, đau khớp và thống phong rất hiệu quả. Nhờ ăn những loại thảo dược quý này, thịt ốc núi Bà Đen có hương thơm tự nhiên, vị ngọt bùi, đậm đà và rất đặc trưng – khiến ai một lần thưởng thức cũng khó quên. Chính nhờ hương vị độc đáo cùng những lợi ích sức khỏe mang lại, ốc xu núi Bà từ lâu đã trở thành một trong những đặc sản nổi bật của vùng đất Tây Ninh.

Tuy nhiên, để bắt được loại ốc quý này không hề dễ dàng. Người săn ốc phải trèo lên những vách đá cheo leo, hiểm trở, nhiều nơi đầy rắn rết và côn trùng độc hại. Ốc xu chỉ sống trong các hốc đá sâu, khó phát hiện. Chúng chỉ xuất hiện vào mùa mưa – thời điểm chúng bò ra khỏi hang để kiếm ăn và sinh sản. Đặc biệt, vào sáng sớm, loài ốc này thường rời hang để tìm lá rừng, đó cũng là lúc người săn tranh thủ tìm bắt. Việc săn ốc không chỉ đòi hỏi sự gan dạ mà còn cần kinh nghiệm và hiểu biết về địa hình núi non nơi đây.

Để ốc núi Bà Đen trở thành một món ăn ngon, người đầu bếp cần có sự khéo léo và kinh nghiệm dày dạn. Sau khi bắt về, ốc được rửa sạch bằng nước suối hoặc nước mát rồi đem chế biến ngay, tuyệt đối không để lâu. Chế biến nhanh giúp giữ nguyên được hương vị tự nhiên và các dưỡng chất quý từ thảo dược mà ốc đã hấp thụ.

Ốc xu núi Bà thường được biến tấu thành nhiều món hấp dẫn như ốc hấp gừng sả, xào me, xào tỏi, nướng…

Để cảm nhận trọn vẹn tinh hoa của món ốc núi Bà Đen, bạn nhất định phải thử qua món ốc xu hấp gừng sả. Ốc được hấp cách thủy cùng với gừng tươi, sả đập dập và lá chanh – vừa dậy mùi thơm vừa giữ nguyên độ ngọt tự nhiên. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị giòn béo, thanh ngọt lan tỏa trong khoang miệng, cùng mùi thơm đặc trưng như thoang thoảng hương thuốc quý.

Nước chấm ăn kèm cũng góp phần làm nên hương vị đặc sắc của món ăn. Được pha từ những nguyên liệu đơn giản như nước mắm, gừng, sả, lá chanh, thêm chút ớt đỏ cay nồng hoặc muối Tây Ninh – hỗn hợp tạo nên độ sánh vừa phải, kết hợp hoàn hảo giữa vị ngọt, chua, cay, mặn.

Ốc xu núi Bà là một đặc sản không thể bỏ qua khi đặt chân đến vùng đất Tây Ninh đầy nắng gió và đậm chất huyền thoại.

Với hương vị độc đáo, thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao, ốc xu núi Bà Tây Ninh chắc chắn sẽ là món ăn đặc sắc mà ai cũng nên thử ít nhất một lần trong hành trình khám phá ẩm thực của mình.

Gỏi cá chình là đặc sản của tỉnh nào?

Cơm gà Phan Rang - biểu tượng ẩm thực vùng đất nắng gió Ninh Thuận

Bánh rế Phan Thiết - món quà ý nghĩa từ xứ biển