![]() |
Giữa bức tranh ảm đạm của thị trường gạo thế giới, gạo Việt Nam lại hiên ngang đi một con đường riêng. |
Thế giới những ngày đầu tháng 8 đã chứng kiến một áp lực giảm giá nặng nề đè lên các cường quốc xuất khẩu gạo. Thông báo "xả kho" tới 20 triệu tấn gạo dự trữ của chính phủ Ấn Độ đã ngay lập tức tạo ra một làn sóng hạ giá mạnh mẽ, kéo theo cả Thái Lan và Pakistan trong nỗ lực duy trì sức cạnh tranh. Bối cảnh chung là một thị trường dư cung, nơi cuộc chiến về giá được dự báo sẽ ngày càng khốc liệt.
Thế nhưng, giữa bức tranh ảm đạm đó, gạo Việt Nam lại hiên ngang đi một con đường riêng. Giá các loại gạo xuất khẩu của Việt Nam không những không giảm mà còn tăng trung bình 10 USD/tấn, với gạo thơm dao động ở mức 510 - 517 USD/tấn – một mức giá cao đáng mơ ước so với các đối thủ. Điều gì đã tạo nên sự khác biệt này? Đó chính là câu chuyện về việc định vị thương hiệu và lựa chọn phân khúc sản phẩm một cách khôn ngoan.
Từ chiến lược "né" bão giá đến vị thế thống lĩnh phân khúc chất lượng cao
Đứng trước động thái của Ấn Độ, thay vì lao vào cuộc đua giảm giá đầy rủi ro, các doanh nghiệp và nhà quản lý ngành hàng lúa gạo Việt Nam lại thể hiện một sự tự tin đáng kể. Nền tảng cho sự tự tin này đến từ việc chúng ta không đối đầu trực diện với sản phẩm của họ. Như ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty Trung An, phân tích, gạo Việt Nam không quá lo ngại vì "sản phẩm của họ không cùng phân khúc". Gạo Ấn Độ xả kho chủ yếu là loại 25% hay 10% tấm, phục vụ cho phân khúc giá rẻ. Trong khi đó, Việt Nam từ nhiều năm nay đã theo đuổi chiến lược nâng cao chất lượng, tập trung vào các dòng gạo thơm, giá trị cao như ĐT, OM và đặc biệt là thương hiệu ST đã vang danh thế giới.
Việc "né" cuộc chiến về giá không phải là một hành động bị động, mà là kết quả của một chiến lược chủ động xây dựng giá trị sản phẩm. Thay vì bán gạo như một loại hàng hóa thông thường (commodity), Việt Nam đã thành công trong việc biến hạt gạo thành một "sản phẩm có thương hiệu". Nhờ đó, chúng ta thoát khỏi áp lực cạnh tranh với các loại gạo cấp thấp. Minh chứng rõ ràng nhất là dù giá gạo thế giới được dự báo sẽ còn giảm và hình thành một mặt bằng giá mới thấp hơn, giá trị hạt gạo Việt vẫn được bảo toàn. Giá xuất khẩu bình quân 514 USD/tấn của Việt Nam, dù có giảm so với thời kỳ đỉnh cao, vẫn cao hơn đáng kể so với các nước khác. Đây chính là phần thưởng cho một chiến lược đúng đắn: lấy chất lượng làm lợi thế cạnh tranh, lấy thương hiệu làm lá chắn bảo vệ giá trị.
Xây "sân chơi riêng" và tầm nhìn chinh phục thị trường toàn cầu
![]() |
Gạo Việt Nam vẫn ở trong tình trạng "cung không đủ cầu" chính là nhờ xây dựng được thị trường riêng này. |
Thành công của chiến lược chất lượng đã giúp Việt Nam "kiến tạo" nên một "sân chơi riêng" – nơi các nhà nhập khẩu tìm đến vì thương hiệu và chất lượng chứ không chỉ vì giá. Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), khẳng định gạo Việt Nam vẫn ở trong tình trạng "cung không đủ cầu" chính là nhờ xây dựng được thị trường riêng này.
"Sân chơi" đó có những trụ cột vững chắc. Đầu tiên là Philippines, thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới, nơi gạo Việt đã có "chân" vững chắc. Nhu cầu gom hàng của các nhà nhập khẩu nước này trước thời điểm tạm ngưng nhập khẩu 60 ngày chính là cú hích trực tiếp giúp giá gạo Việt tăng ngược dòng. Bên cạnh đó là thị trường Trung Quốc và đặc biệt là sự trỗi dậy mạnh mẽ của các thị trường châu Phi. Việc xuất khẩu sang châu Phi đạt trên 1 triệu tấn chỉ trong nửa đầu năm và họ vẫn tiếp tục mua vào thời điểm vốn đã dừng mua như mọi năm cho thấy sức hấp dẫn của gạo Việt đã lan rộng. Với đà này, dự báo kim ngạch xuất khẩu cả năm 2025 có thể lần đầu tiên đưa Việt Nam chiếm vị trí thứ 2 thế giới với ít nhất 8 triệu tấn.
Tuy nhiên, "sân chơi" hiện tại mới chỉ là nền tảng. Để ngành hàng lúa gạo phát triển bền vững và chinh phục những đỉnh cao mới, tầm nhìn phải hướng đến các thị trường giá trị cao và ổn định hơn như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU. Cơ sở để tự tin đột phá vào những thị trường khó tính này chính là Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Như ông Bùi Bá Bổng, Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA), nhấn mạnh, đây là chương trình "siêu vùng nguyên liệu" đảm bảo chất lượng vượt trội và giá thành sản xuất thấp, mang lại lợi ích kép. Đề án này không chỉ là một cam kết về chất lượng mà còn là một tuyên ngôn về một nền nông nghiệp bền vững, có trách nhiệm.
Tầm nhìn này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ ở cấp cao nhất. Tại hội nghị "Thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2025", Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã nhấn mạnh quyết tâm đưa kim ngạch toàn ngành đạt 65-70 tỷ USD trong năm 2025 và hướng tới mục tiêu 100 tỷ USD giai đoạn 2026-2030. Câu chuyện thành công của hạt gạo hôm nay, với chiến lược định vị thương hiệu thông minh, chính là hình mẫu và là động lực quan trọng để hiện thực hóa tham vọng to lớn đó.
![]() |
![]() |
![]() |