 |
| Thương mại điện tử duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 20% mỗi năm. |
Thách thức trong hành trình số hóa xúc tiến thương mại
Chuyển đổi số đã mở ra cánh cửa mới để hàng Việt Nam tiến xa hơn trên thị trường quốc tế. Thương mại điện tử xuyên biên giới, nền tảng xúc tiến trực tuyến và hệ thống dữ liệu thông minh giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, tăng sức cạnh tranh, giảm chi phí và nâng cao tính minh bạch. Tuy nhiên, hành trình này chưa bao giờ dễ dàng. Trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những động lực chủ yếu để phát triển nhanh và bền vững.
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa dựa trên nền tảng công nghệ và chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành nhiều chương trình, chiến lược về kinh tế số, thương mại điện tử và xúc tiến thương mại hiện đại. Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 9/2025, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá, việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong xúc tiến thương mại là bước tiến quan trọng để doanh nghiệp Việt tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông nhấn mạnh: “Cách Go global nhanh nhất là qua thương mại điện tử xuyên biên giới”.
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng, thực tiễn cho thấy năng lực số của phần lớn doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn hạn chế. Trình độ ứng dụng công nghệ chưa cao, nguồn lực tài chính và nhân sự chất lượng số còn mỏng. Hệ thống dữ liệu, hạ tầng xúc tiến thương mại số mới ở giai đoạn hình thành, chưa đồng bộ để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường quốc tế. Liên kết giữa hiệp hội, cơ quan quản lý và doanh nghiệp chưa chặt chẽ, tư duy kinh doanh số cũng chưa phổ biến.
Thách thức không chỉ đến từ nội lực hạn chế mà còn từ các yêu cầu quốc tế ngày càng khắt khe. Doanh nghiệp phải đáp ứng tiêu chuẩn về môi trường, lao động, truy xuất nguồn gốc, thay vì chỉ dựa vào lợi thế giá rẻ. Ông Nguyễn Thành Dương, Phó Trưởng phòng Phát triển năng lực xúc tiến thương mại (Cục Xúc tiến thương mại) nhấn mạnh, năng lực vận hành gian hàng quốc tế, logistics xuyên biên giới và kỹ năng số của doanh nghiệp Việt vẫn ở mức khiêm tốn.
Ở góc độ địa phương, bà Cao Thị Thanh – Phó Giám đốc Sở Công Thương Lâm Đồng cho biết sau sáp nhập, địa phương có diện tích lớn, nguồn nông sản đa dạng, sản lượng dồi dào. Tuy nhiên, muốn quảng bá sản phẩm tiêu biểu ra quốc tế, địa phương vẫn phải đẩy mạnh chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại để theo kịp yêu cầu thị trường.
Giải pháp thúc đẩy thương mại điện tử vươn toàn cầu
 |
| Chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường toàn cầu và thúc đẩy xuất nhập khẩu xuyên biên giới bền vững. |
Dù còn nhiều khó khăn, triển vọng của thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn rất rộng mở. Từ năm 2005, Việt Nam đã có kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử cho từng giai đoạn. Tới nay, lĩnh vực này duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 20%/năm. Quy mô thị trường dự kiến đạt 25 tỷ USD vào năm 2025, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Đây là nền tảng vững chắc để hàng Việt tiến xa hơn qua kênh số. Bà Lại Việt Anh – Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số – khẳng định thương mại điện tử không chỉ là sân chơi của các tập đoàn lớn mà đã trở thành cơ hội cho cả doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này mở ra hướng đi mới để sản phẩm Việt vươn xa hơn trên thị trường quốc tế.
Ở góc nhìn thị trường, bà Nguyễn Thị Phương Uyên – Giám đốc Marketing Alibaba.com Vietnam – đánh giá Việt Nam đang nổi lên là trung tâm sản xuất nổi bật ở châu Á, thuộc nhóm ba nước xuất khẩu nhiều mặt hàng chủ lực như đồ gỗ, dệt may, giày dép, hải sản, gạo và cà phê. Đây là lợi thế để các doanh nghiệp tận dụng nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới mở rộng thị trường.
Với vai trò hỗ trợ, Cục Xúc tiến thương mại đã hợp tác với các nền tảng lớn như Alibaba, Amazon, TikTok triển khai chương trình Gian hàng quốc gia. Kết quả sơ bộ cho thấy hơn 50% doanh nghiệp tham gia có đơn hàng, với giá trị trung bình hàng chục nghìn USD. Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng triển khai Chiến lược phát triển thương mại điện tử quốc gia 2026-2030, Chương trình Go Export và xây dựng không gian số quảng bá sản phẩm Việt trên các sàn lớn như Amazon, Alibaba.
Bên cạnh chính sách, đào tạo kỹ năng cho doanh nghiệp cũng được chú trọng. Cục Xúc tiến thương mại đang mở rộng các chương trình huấn luyện từ vận hành gian hàng quốc tế, livestream bán hàng xuyên biên giới đến ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quảng cáo và phân tích hành vi người tiêu dùng. Mỗi năm, hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã tiếp cận các chương trình này, coi đó như bệ phóng để bước vào sân chơi toàn cầu.
Tại Singapore, ông Cao Xuân Thắng – Tham tán Thương mại Việt Nam – cho biết Thương vụ đã xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung, cung cấp góc nhìn toàn diện để hỗ trợ doanh nghiệp. Đồng thời triển khai các giải pháp công nghệ như truy xuất nguồn gốc bằng blockchain, bản đồ sức khỏe nông sản và đào tạo trực tuyến cho doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã. Những sáng kiến này trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi xúc tiến thương mại số.
Để tận dụng tối đa cơ hội, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân kêu gọi các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài chủ động phối hợp với cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng và các tập đoàn thương mại điện tử lớn. Sự kết nối này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam không chỉ mở rộng tiêu thụ sản phẩm mà còn tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần thực hiện mục tiêu “Vươn ra thế giới” mà Chính phủ đã đặt ra.
