 |
| Mâm xôi được coi là một loại thảo dược quý với nhiều công dụng |
Quả mâm xôi là loại quả ăn thuộc họ hoa hồng, có nguồn gốc từ châu Âu, Bắc Á và được trồng ở các vùng ôn đới trên toàn thế giới. Không chỉ là một loại quả mọng có vị ngon, mâm xôi còn được coi như là một loại thảo dược quý với nhiều công dụng như chống lão hóa, ngăn ngừa ung thư và tăng cường trí nhớ.
Tại Việt Nam, nông dân ở Đức Trọng (Lâm Đồng) và Tháp Chàm (Ninh Thuận) đã trồng thành công cây mâm xôi mang về lợi nhuận hàng tỷ đồng mỗi năm.
Nhà nông đầu tiên được nhắc đến là anh Huỳnh Trung Quân, trước khi gắn kết với trái mâm xôi, anh Quân từng là thầy giáo dạy Hóa, Sinh tại một trường THCS ở tỉnh Kon Tum. Năm 1998, khi cảm thấy đồng lương giáo viên không đủ để trang trải cuộc sống, anh quyết định nghỉ việc và đến Lâm Đồng làm thuê kiếm sống. Tại đây, anh làm việc cho một công ty nông nghiệp nước ngoài và được giao trọng trách quản lý trang trại mâm xôi.
 |
| Anh Huỳnh Trung Quân thu hoạch mâm xôi |
Tới năm 2008, công ty nông nghiệp này bị sang nhượng và chuyển đổi sang loại cây trồng khác. Tiếc nuối công sức mình đã bỏ ra trong suốt một thời gian dài, anh mua lại một số cây mâm xôi rồi đem về trồng lấy giống trên diện tích 2.000m2, khoảng 90% số cây được trồng ở ngoài trời, 10% còn lại trồng trong nhà kính. Tuy nhiên, thời điểm ban đầu, do thiếu vốn để đầu tư cơ sở vật chất đảm bảo nên cây bị chết nhiều do sức đề kháng kém.
Không nản lòng, anh Quân cố gắng tìm hiểu về đặc tính sinh trưởng của giống cây này và hoàn thiện cách thức canh tác. Cụ thể, do cây mâm xôi có bộ rễ có thể sinh ra nhiều cây con, nên khi cây nào bắt đầu ra quả thì anh đem cắt bỏ những cây con ốm yếu bên cạnh, giúp bộ rễ cây tập trung nuôi dưỡng những cây đang có quả, giúp năng suất, chất lượng mâm xôi cao hơn. Hơn nữa, quy trình tưới tiêu, bón phân được đầu tư và kiểm soát chặt chẽ thông qua hệ thống tưới nhỏ giọt tự động.
Trong khi ở nhiều nơi khác, người dân phải dùng thuốc diệt cỏ để bảo vệ cây thì tại trang trại của mình, anh Quân lại để cỏ mọc um tùm. Theo lý giải của anh, có khá nhiều loại thiên địch sống trong cỏ có thể giúp tiêu diệt sâu bọ gây hại cho cây mâm xôi. Do đó, vườn mâm xôi phát triển tự nhiên, khỏe mạnh, ít bị sâu bệnh.
Ngoài ra, anh còn mở rộng diện tích để giống mâm xôi đột biến gen mới, một loại không có lông gai xù xì, quả nhiều, chất lượng cao như nông sản nhập khẩu cùng loại. Tại thời điểm này, anh cùng 3 hộ khác liên kết diện trồng tích mâm xôi khoảng 3,2ha trong nhà kính theo hướng an toàn, mỗi năm thu hoạch khoảng 60 tấn quả tươi.
Ngoài sản xuất mâm xôi tươi, anh Quân còn đầu tư máy móc, nhà xưởng để chế biến thêm nhiều loại sản phẩm khác từ mâm xôi như mứt, trà, rượu, nước cốt... Nhờ những mặt hàng này, mỗi năm gia đình anh đem về 5-6 tỷ đồng lợi nhuận, giúp hơn 30 lao động địa phương có việc làm ổn định với mức thu nhập 4-9 triệu đồng một tháng.
 |
| Vườn mâm xôi cho gia đình anh Trinh khoản thu nhập 16 triệu đồng mỗi tháng |
Không chỉ bén rễ trên mảnh đất cao nguyên, cây mâm xôi còn phù hợp với vùng đất nắng Ninh Thuận. Người trồng thành công cây mâm xôi ở Ninh Thuận là anh Nguyễn Văn Trinh, ngụ ở khu phố 4, phường Văn Hải, thành phố Phan Rang-Tháp Chàm.
Anh Trinh có niềm đam mê nghiên cứu, tìm tòi những giống cây trồng mới vừa có giá trị dinh dưỡng cao, vừa có thể thích nghi với vùng đất nắng gió Phan Rang. Hơn chục năm trước, anh Trinh được biết đến là người tiên phong đưa cây măng tây xanh về trồng ở tỉnh Ninh Thuận, nay lại bén duyên với một loại cây trồng hoàn toàn mới - cây phúc bồn tử đen. Đây là cây trồng có nguồn gốc từ Israel, trong tiếng Anh gọi là raspberry, trái chín màu tím đen, vị chua ngọt, thơm ngon và được xem là “nữ hoàng” của các loại quả nhờ có chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
Anh Trinh chia sẻ cơ duyên mang cây phúc bồn tử về với vùng đất nắng: tháng 6 năm 2020, trong chuyến du lịch kết hợp tham quan tại tỉnh Lâm Đồng, vợ chồng đã ghé vào trang trại trồng phúc bồn tử xuất khẩu. Nhìn các cây này rất giống cây mọc dại nhưng lại cho những chùm quả đỏ, khi chín lại đen mọng, ăn cũng lạ miệng nên vợ chồng anh quyết định tìm hiểu và đặt mua 250 gốc về trồng thử nghiệm.
Sau 8 tháng trồng và theo dõi, cây phúc bồn tử đen sinh trưởng và phát triển khá phù hợp với khí hậu quê anh. Cây đã cho ra những chùm quả đầu tiên, ăn thấy có mùi và vị đậm hơn rất nhiều so với xứ ôn đới Đà Lạt. Vừa trồng vừa học hỏi thêm kinh nghiệm từ các nông dân trên vùng cao nguyên Lâm Viên và các tài liệu mạng, sách báo.
Anh Trinh tiếp tục mua thêm 250 gốc về trồng nâng tổng số gốc lên 500 gốc trên diện tích lên 1.000 m2. Cùng với đó, anh Trinh cho làm nhà lưới, lắp đặt hệ thống tưới nước nhỏ giọt, sử dụng phân hữu cơ vi sinh để đảm bảo tính an toàn cho sản phẩm, kiểm soát lượng nước tưới.
Được biết, với 500 gốc /1.000 m2 (01 sào) phúc bồn tử đen, nông dân 60 tuổi này phải bỏ ra chi phí đầu tư hơn 50 triệu đồng, từ lúc xuống giống, chăm sóc, bấm ngọn để cây ra hoa, đậu trái mất 8 tháng. Chia sẻ về kỹ thuật trồng và chăm sóc, anh Trinh cho biết, cây phúc bồn tử đen có nhiều ưu điểm là cho quả quanh năm và thời gian thu hoạch kéo dài cả chục năm nếu người trồng chăm sóc tốt. Giàn được căng cọc tre, hình chữ V để giữ cố định thân, cành và dễ dàng trong việc chăm sóc, thu hái quả.
Những quả phúc bồn tử được thu hoạch khi quả chuyển từ màu đỏ sang đen, mọng nước, đều quả, quả to trung bình từ 80 - 90 quả/kg đạt chất lượng thương phẩm, với giá bán 150.000 đồng/kg, mỗi lần thu từ 7 - 8 kg cách nhật (ngày thu, ngày nghỉ) đã giúp cho gia đình có thêm thu nhập gần 16 triệu đồng/tháng.
