 |
| Cây Oregano |
Oregano là một loại gia vị nổi tiếng trong ẩm thực Châu Âu, giúp tăng hương vị món ăn như nước xốt cà chua, pizza, gà nướng,.. hoặc để trang trí lên bề mặt các món bánh. Mặc dù được sử dụng nhiều trong món Âu sang trọng, nhưng đây lại là một loại cây rất bình thường và hoang dã.
Cây Oregano thuộc cùng họ với cây bạc hà, là nhóm cây thân mềm. Cây được phủ một lớp lông nhung mỏng bên ngoài, có chiều cao từ 30-40 cm, có hoa mọc thành từng chùm màu tím nhỏ.
Theo thần thoại Hy Lạp, Oregano là cây mà thần Vệ nữ dùng để ban phát cho loài người. Từ "oregano" bắt nguồn từ chữ "Oros" có nghĩa là "núi", "Ganos" có nghĩa là "niềm vui". Dịch nôm na là Ngọn núi của những niềm vui.
Về khu vực sinh sống, cây Oregano có mặt ở vùng có độ cao 0 - 3.400 m, phân bố chủ yếu ở khu vực đất bỏ hoang, đồi núi, địa hình nhiều nắng, bờ suối sông hoặc trong rừng. Oregano hiện có nhiều ở Ấn Độ, Lào, Campuchia, Malaysia, Myanma, Mông Cổ, Nga, Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc (ngoại trừ các tỉnh Tân Cương, Thanh Hải) và Việt Nam.
Oregano thực ra là loại rau thơm rất quen thuộc mà dân gian thường gọi là rau kinh giới cay - cây thảo mộc lâu năm thuộc họ bạc hà. Chúng là loại lá nhỏ, thuôn nhọn, mềm, mịn, bên trên bề mặt phủ một lớp lông tơ.
Trong ẩm thực, lá Oregano có hương vị rất đặc trưng nên được ứng dụng vào ẩm thực rất nhiều, đặc trưng nhất là món pizza của nền ẩm thực Ý. Không chỉ có pizza mà các loại bánh mặn khác và các loại nước sốt cà cũng được thêm lá Oregano vào để tạo nên hương thơm nồng đặc trưng.
 |
| Lá oregano được dùng rất nhiều trong ẩm thực nước Ý |
Thay vì nấu chín, lá Oregano cũng có thể ăn sống bằng cách cho vào các món salad để tạo nên một hương vị mà chỉ có loại lá này mới tạo ra được.
Trong lĩnh vực y tế, tinh dầu Oregano có thể dùng để súc miệng khi bị viêm họng. Ngoài ra, còn giúp giảm nhức đầu, trị cảm lạnh và trị mụn cóc.
Lá Oregano còn hỗ trợ tốt trong việc điều trị các chứng đầy hơi, ruột kích thích.
Khi điều chế mỹ phẩm, nhiều người có thể tắm với lá Oregano để làm sạch các chất khử trùng trong phòng thí nghiệm.
Nhờ có hương thơm đặc trưng, tinh dầu lá Oregano được dùng rộng rãi để sản xuất nước hoa hoặc những dung dịch khử mùi.
Đặc biệt, chất Carvacrol trong lá Oregano có tác dụng chống khối u của tế bào ung thư vú di căn ở người.
Trên thị trường, lá Oregano được bán với 2 loại lá khô và lá tươi. Ở nước ngoài, loại lá gia vị này rất dễ tìm mua nhưng ở Việt Nam, thường phải ghé những siêu thị lớn hoặc những cửa hàng chuyên bán gia vị Tây, trên các trang mạng thương mại điện tử thì mới có. Thông thường, lá oregano được bán với giá trung bình khoảng 12.000đ/10 gam, tức 1,2 triệu đồng/kg.
Đây là loài cây rất dễ trồng, thích hợp với nhiều kiểu khí hậu, nên hoàn toàn có thể trồng ở Việt Nam.
Cách trồng kinh giới cay Oregano
 |
Oregano rất thích hợp để trồng trong chậu làm cây trong nhà hoặc trồng trong thùng xốp trên sân thượng. Chậu trồng phải có lỗ thoát nước tốt. Đường kính chậu từ 25 đến 35 cm và sâu từ 15 đến 20 cm là một kích thước lý tưởng. Thêm một lượng đá trân châu; vermiculite hoặc cát vào bầu đất làm từ than bùn sẽ cho kết quả tốt nhất. Cây Oregano có thể được bắt đầu từ hạt, phân chia rễ hoặc giâm cành.
Trồng từ hạt, hạt giống Oregano cần một chút ánh sáng để nảy mầm, vì vậy chỉ nên phủ một lớp thật đất mỏng sau khi gieo. Bắt đầu gieo hạt trong nhà và cấy ra vườn khi nhiệt độ đất khoảng 21 độ.
Trồng từ hom, Oregano có thể được nhân giống từ hom thân bất kỳ lúc nào từ mùa xuân đến mùa thu. Mặc dù mùa xuân và đầu mùa hè có xu hướng tốt nhất, vì thân cây vẫn còn xanh và dẻo.
Lấy cành giâm từ 8 đến 12 cm, cắt theo đường chéo ngay trên một nút lá.
Tỉa bớt hai phần ba lá ở phần dưới của cành cắt, nhưng nhớ để lại ít nhất hai lá ở trên cùng.
Đặt cành giâm vào cốc nước ở nơi sáng sủa nhưng không có nắng.
Khi hệ thống rễ phát triển tốt xuất hiện, hãy trồng cành giâm vào một chậu nhỏ chứa đầy hỗn hợp giá thể đất trồng để mọc tiếp.
Phân chia rễ, chỉ cần chia các cây ở củ gốc để tạo ra nhiều cây hơn. Vào đầu mùa xuân hoặc mùa thu, chia cây thành các đoạn khi các ngọn bắt đầu chết đi hoặc thân cây trở nên quá hóa gỗ.
Cách chăm sóc và thu hoạch
 |
Cắt tỉa, Oregano cần phải được thường xuyên ngắt ngọn, bắt đầu khi cây chỉ cao khoảng 10 cm. Véo bớt các ngọn mọc sẽ làm cho cây phát triển thành bụi và ngăn cản sự phát triển quá cao và già cỗi ở gốc. Nó cũng giữ cho cây không ra hoa; điều này tốt nhất nếu bạn muốn giữ cho lá có hương vị càng tốt để sử dụng trong nhà bếp.
Khi cây phát triển lớn hơn, véo bớt ngọn sẽ là một việc hàng tuần. Bất kỳ cành tăng trưởng nào bạn không sử dụng để nấu ăn đều có thể bị loại bỏ. Nếu cây trở nên quá già phát triển thành thân gỗ, việc cắt hoàn toàn trở lại mặt đất sẽ khuyến khích nhiều thân cây mọc lên từ gốc, kết quả là cây đầy đủ hơn.
Sau khoảng 7-14 ngày, nếu gieo hạt thì hạt sẽ nảy mầm. Nếu trồng bằng phương pháp giâm cành thì khi đó cành giâm sẽ bén rễ, xuất hiện chồi mới. Sau khoảng 3 tháng, lá Oregano có thể thu hoạch được rồi.
Thu hoạch, những chiếc lá thơm nhất trên cây Oregano được tìm thấy ngay trước khi cây ra hoa. Nhưng bạn có thể ngắt lá bất cứ lúc nào để nấu hoặc sấy khô. Lá có thể được đông lạnh để sử dụng trong mùa đông.
Bạn có thể bắt đầu thu hoạch khi cây đã đạt chiều cao từ 10 đến 12 cm. Cắt ngọn để sử dụng. Thân cây có xu hướng bị hóa gỗ và cách dễ nhất để tước lá là giữ thân cây ở phần trên cùng và vuốt ngón tay xuống thân cây để thu hoạch lá.
