| Trắc bách diệp và những công dụng đối với sức khỏe Những bài thuốc chữa bệnh từ lá mơ lông Thực phẩm thiên nhiên tốt cho sức khỏe: Hoa hòe - vị thuốc quý cho tim mạch |
 |
| Phụ tử |
Phụ tử tên khoa học là aconitum fortune hemsl, họ khoa học là Hoàng Liên
Tên gọi khác: Hắc phụ hay rễ con cây Ô dầu hoặc gọi là cách tử
Đây là loại cây có vị cay, ngọt, đại nhiệt, có độc; Quy vào kinh Tỳ, Thận, Tâm, Thái âm Phế, túc Thiếu âm Thận, Thiếu dương Tam tiêu và túc Quyết âm Can.
Đặc điểm nhận dạng: Phụ tử là thực vật thân cỏ, thường mọc thẳng, kích thước cây từ 60 đến 100cm. Thân cây bao phủ một lớp lông ngắn mềm mại.
Lá cây chia thùy trông giống như hình quả trứng ngược, nửa trên của mép lá hình răng cưa.
Phụ tử chủ yếu phân bố ở các tỉnh vùng núi phía Tây Bắc, tập trung nhiều trên các dãy núi cao đặc biệt là dãy Hoàng Liên Sơn.
Thu hái: Rễ của cây ô dầu là phụ tử thường được dùng để làm thuốc. Thời điểm thu hái dược liệu phụ tử nhất là vào tháng 8 hàng năm trước khi hoa của cây nở rộ. Vì dược liệu này chứa độc tính khá cao nên trước khi sử dụng phải tiến hành bào chế một cách thận trọng và đúng khoa học.
Cách sơ chế phụ tử:
Diêm phụ tử: Loại rễ củ tương đối to đem rửa sạch cho vào ngâm nước muối pha loãng. Thực hiện trong nhiều ngày cho đến khi lớp muối bám bên ngoài phụ tử hóa cứng (sau mỗi ngày ngâm thì phải đem ra phơi để hôm sau ngâm) .
Sau vài ngày đem phụ tử giần ra để loại bỏ lớp muối bên ngoài rồi có thể sử dụng.
Bạch phụ phiến: Loại rễ bé của cây ô dầu ngâm với nước muối mặn trong 2 ngày rồi đun thật nhừ. Vớt phụ tử ra và loại bỏ lớp vỏ bên ngoài , phần bên trong lớp vỏ thái từng phiến.
Rửa dược liệu với nước muối vài lần nữa , sau đó đem phơi khô hoặc sấy khô vừa chừng. cuối cùng xông dược liệu với lưu huỳnh cho đến khi khô hẳn
Hắc phụ phiến: Chọn rễ củ vừa đem ngâm với nước muối loãng từ 3 đến 5 ngày. Sau đó mang nấu sôi dược liệu, vớt ra thái thành từng phiến .sau đó tiếp tục ngâm dược liệu với muối hạt và thuốc nhuộm .
Công đoạn cuối là rửa sạch cho lên lưỡi nếm thử nếu không thấy cay thì tiến hành sấy khô rồi sử dụng.
Sau khi dược liệu phụ tử được sơ chế cần bỏ và túi bóng kín, để ở nơi khô ráo, thoáng mát , tránh ẩm ướt vì có thể làm dượu liệu bị ấm mốc , không còn công dụng của dượu liệu.
Công dụng của phụ tử
Theo Đông y:
Tác dụng: Thông hành các kinh (12 kinh), tính tẩu mà bất thủ, chỉ thống, hành thủy, hồi dương và ôn thận.
Chủ trị: Chứng âm thư, dương hư, phong thấp, thủy thũng, vong dương.
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
Cho súc vật thực nghiệm uống nước sắc hoặc chích màng bụng đều nhận thấy tác dụng kháng viêm rõ rệt.
Tác dụng tăng cường miễn dịch.
Nước sắc từ dược liệu có tác dụng tăng co bóp cơ tim, tăng lưu lượng máu, cường tim và tăng huyết áp.
Một số thí nghiệm cho thấy, nước sắc phụ tử có tác dụng tăng chuyển hóa protein, mỡ, đường và tăng tiết hormone ở vỏ tuyến thượng thận.
Tiêm Aconite trong dược liệu với liều 0.1 - 0.2mg/ kg có tác dụng giảm phản xạ không điều kiện, có điều kiện và làm giảm nồng độ Ammoniac ở não.
Dược liệu có độc tính cao, dấu hiệu nhiễm độc: Buồn nôn, chảy nước miếng, hoa mắt, tê chân tay, khô miệng, nôn mửa, hoa mắt, thân nhiệt giảm, mạch chậm, tim hồi hộp, khó thở, tụt huyết áp,… Dùng bài thuốc cam thảo 20g, sinh khương 20g, kim ngân hoa 80g, đậu xanh 80g, đem sắc uống và thêm đường để giải độc.
 |
| Tuy có độc tính nhưng phụ tử lại mang nhiều công dụng chữa bệnh |
Bài thuốc hay từ cây phụ tử:
Hỗ trợ điều trị tay chân lạnh, co rút, đổ nhiều mồ hôi, tiêu chảy và buồn nôn
Chuẩn bị: Can khương 60g, chích thảo 80g và phụ tử (dùng sống, đem bỏ vỏ và cắt thành 8 miếng).
Thực hiện: Sắc tất cả nguyên liệu cùng với 3 thăng nước, sau đó còn lại 1 thăng 2 hợp. Đem vớt bỏ bã, chắt lấy nước, chia thành nhiều lần uống và dùng ấm.
Giảm tình trạng ra mồ hôi không ngừng và lậu phong
Chuẩn bị: Thục tiêu (bỏ mắt, sao cho bay hết hơi nước) 15g, bạch truật 60g, phụ tử 45g (chế, bỏ vỏ và cuống) 45g, hạnh nhân (bỏ đầu nhọn, vỏ và sao cho bay hết nước) 15g.
Thực hiện: Đem các vị băm nát và đem sắc với 5 thăng nước, còn lại 2 thăng. Vớt bỏ bã, dùng nước chia thành 4 lần uống khi còn ấm.
Giảm tình trạng ngực có hòn khối, giữa ngực có hàn khí uất kết không tan và ngực đau
Chuẩn bị: Nga truật (nướng) 30g, phụ tử (bào, bỏ vỏ và cuống) 30g, chỉ thực (sao trấu) 15, hồ tiêu 15g.
Thực hiện: Đem các vị tán thành bột mịn, mỗi lần dùng 9g uống với rượu nóng.
Giảm tình trạng chân tay lạnh run, thổ tả, thân nhiệt, tụt huyết áp,...
Chuẩn bị: Nhục quế 4g, đảng sâm, phụ linh, bạch truật và trần bì mỗi thứ 12g, ngũ vị tử 6g, thục phụ tử 12g, can khương 6g, cam thảo 4g, sinh khương và bán hạ mỗi thứ 12g.
Thực hiện: Sắc, sau đó thêm vào 0.1g xạ hương và dùng uống.
Hỗ trợ trị hàn thấp thấm vào bên trong gây đau nhức xương khớp, chân tay lạnh, không khát và lưng lạnh
Chuẩn bị: Đảng sâm, thục phụ tử, thược dược, phục linh và bạch truật mỗi thứ 12g.
Thực hiện: Đem sắc nước uống, ngày dùng 1 thang.
Giảm đau răng đau do âm hư
Chuẩn bị: Phụ tử (sống) một lượng vừa đủ.
Thực hiện: Nghiền nát dược liệu, sau đó trộn với một ít nước miếng và đắp vào giữa lòng bàn chân.
Lưu ý khi sử dụng phụ tử:
- Không được dùng phụ tử cho phụ nữ có thai, người bị chứng hỏa, nhiệt, huyết dịch suy yếu, âm hư nội nhiệt.
- Nên dùng đúng liều lượng, đúng cách để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
- Cần sắc phụ tử thời gian lâu khoảng 4h để giảm bớt độc tính.
Ngộ độc: Khi bị ngộ độc Phụ Tử, Ô đầu có dấu hiệu: chảy nước miếng, muốn nôn, nôn, miệng khô, tiêu chảy, hoa mắt, chóng mặt, chân tay và cơ thể có cảm giác tê, tim hồi hộp, thân nhiệt giảm, huyết áp tụt, mạch chậm, khó thở, chân tay co giật, bất tỉnh, tiêu tiểu không tự chủ: Kim ngân hoa 80g, Đậu xanh 80g, Cam thảo 20g, Sinh khương 20g. sắc, pha thêm đường uống để giải (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).
* Những thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, để đảm bảo hiệu quả và tránh được các tác dụng phụ, bạn nên nhờ sự tư vấn của bác sĩ trước khi sử dụng.
