 |
| Cây củ ấu sống dưới nước |
Củ ấu có tên gọi khác như ấu trụi, ấu nước, lãng thực... Tên khoa học của củ ấu: Trapa bicornis thuộc họ củ ấu Trapaceace.
Củ ấu thuộc loại cây sống dưới nước, thân cây ngắn có lông. Cây ấu có hoa màu trắng, mọc đơn lẻ ở kẽ lá. Quả thường gọi củ ấu có hai sừng, đầu sừng có hình mũi tên và sừng của củ ấu do các lá đài phát triển thành.
Trong củ ấu có hàm lượng tinh bột chiếm khoảng 49% và hàm lượng protein chiếm 10,3%. Còn các thành phần dinh dưỡng khác theo tài liệu Trung Quốc, trong 100g củ ấu chín có 4.5gam albumin, 0.1gam chất béo, 19.7gam chất đường các loại, 0.19gam vitamin B1, 0.06gam B2, 1.5mg PP, 13mg C, 7mg Ca, 0.7mg sắt, 19mg Mn, 93mg P. Hợp chất AH13 được biết đến như chất được dùng hỗ trợ điều trị chống ung thư.
Củ ấu chứa nhiều chất xơ giúp thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn probiotic giúp sản sinh enzyme tiêu hoá đối với đường ruột Củ ấu còn có thể bổ sung máu cho những người thiếu máu, canxi và photpho. Những thành phần này đều giúp xương chắc khỏe. Hơn nữa, thành phần magie cũng như mangan có chứa trong củ ấu có thể sản xuất enzyme làm giảm tình trạng stress, đồng thời còn bổ sung thêm kẽm để tăng cường hệ thống miễn dịch cũng như nhiều thành phần kali giúp cải thiện tình trạng tim mạch và huyết áp
Trong củ ấu còn chứa iod có tác dụng ngăn ngừa bệnh bướu cổ và các bệnh liên quan đến tuyến giáp khác. Bên cạnh đó hàm lượng vitamin C và vitamin B có tác dụng cải thiện tăng cường sức đề kháng.
 |
| Khách sỉ thu mua vài tạ ấu mỗi ngày |
Tạp chí Nông thôn Việt phản ánh, chị Vũ Thơm – một người trồng ấu ở Tiên Lữ (Hưng Yên), cho biết cây ấu là một trong những loại cây đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, mức thu nhập cao gấp 2-3 so với trồng lúa. Điều đặc biệt là loại cây này dễ trồng, không cần chăm sóc gì nhiều.
“Thông thường, tôi sẽ lấy củ ấu già, vo tròn trong nắm đất rồi thả xuống ao, đầm vào khoảng tháng 2 Âm lịch. Sau vài tháng, ấu bắt đầu cho thu hoạch và thời gian thu hoạch kéo dài 2-3 tháng”, chị nói.
Cây mọc ở dưới ao, đầm, ruộng trũng nên người trồng chỉ cần ươm giống, cây sẽ tự hút chất dinh dưỡng từ bùn đất để phát triển. Chị cho biết dường như không cần phải bón phân gì cả mà chúng vẫn lên tươi tốt, sức sống lại dẻo dai.
Năm nay, chị thu hoạch củ ấu từ đầu tháng 6. Có ngày thu hoạch được đến hơn hơn 3 tạ củ ấu nhưng có đến đâu đều bán hết đến đó. “Chủ yếu khách đến tận bờ, đợi thu hoạch rồi mua luôn. Nếu không bán hết, chúng tôi sẽ đem về chợ gần nhà bán hoặc bán cho dân buôn”, chị chia sẻ.
Không chỉ trồng ấu, gia đình chị còn kết hợp thả cá phía dưới để tăng thêm thu nhập hằng năm. Bởi cây ấu làm giảm nhiệt độ nước vào mùa hè giúp cá phát triển tốt. Mặt khác, phân cá thải ra lại trở thành nguồn dinh dưỡng nuôi cây ấu phát triển.
 |
| Củ ấu còn dùng chữa bệnh |
Theo Y Học Cổ Truyền, củ ấu có vị ngọt, tính mát, vào tỳ, tác dụng ích khí kiện tỳ, thanh thử giải nhiệt lương huyết, trừ phiền chỉ khát. Di chiết trong rượu củ ấu có thể sử dụng nhằm giúp chống nóng, chống nắng, giải độc say rượu, trừ rôm sảy. Còn với những củ ấu già có tác dụng kiện tỳ bổ khí, và những loại ấu này thường được sử dụng trong trường hợp tỳ hư tiết tả, chu kỳ kinh nguyệt với hàm lượng máu khá nhiều, trĩ xuất huyết và có thể chống suy nhược.
Củ ấu còn giúp cơ thể thanh lọc giải độc đặc biệt đối với gan. Khi sử dụng củ ấu sẽ giúp mang lại sức khỏe tốt hơn cũng như điều trị hiệu quả với bệnh tiêu chảy.
Củ ấu còn được sử dụng trong điều trị bệnh eczema với hỗn hợp củ ấu nấu chín cùng với nước. Bổ sung thêm một ít nước chanh vào hỗn hợp này và thoa lên vùng da nhiễm bệnh của bệnh nhân.
Củ ấu còn có khả năng kháng khuẩn mạnh mẽ, giúp làm lành các nhiễm trùng do vi khuẩn, đồng thời củ ấu cũng giúp loại bỏ đờm, chữa cảm lạnh và cúm. Hay củ ấu cũng giúp giảm viêm khớp, đau sưng và tấy đỏ. Hơn nữa, một vài nghiên cứu cũng cho kết quả ăn củ ấu có khả năng mang lại hiệu quả cho những bệnh nhân loét dạ dày.
Ngoài ra, củ ấu còn có trong một số bài thuốc để trị bệnh.
Sử dụng củ ấu chữa tỳ vị hư suy ở người cao tuổi: lấy 10 gam đảng sâm, 10 gam hoàng kỳ, 10 gam bột củ ấu. Đem hỗn hợp đảng sâm và hoàng kỳ đi sắc và lấy nước. Sau đó bỏ bã của hỗn hợp này lấy nước chiết xuất hoà với bột củ ấu, sau đó đun sôi và sử dụng uống.
Sử dụng củ ấu chữa lỵ, đại tiện ra máu: lấy 20 gam vỏ củ ấu. Sau đó đêm đi sắc cùng với nước và chiết nước có chứa củ ấu. Sử dụng nước này trong ngày với khoảng 2 lần.
Sử dụng củ ấu để trị mụn nhọt, lên đinh ở ngón tay: lấy vỏ củ ấu sao tồn tính, sau đó tán mình cùng với bổ sung tinh dầu thơm bôi bên ngoài. Tác dụng của củ ấu loại này có tác dụng thanh nhiệt thu liễm.
Sử dụng củ ấu trong việc trị các mụn cơm, mụn cóc: sử dụng củ ấu giã nát sau đó có thể lấy bột đắp trên da có tác dụng giúp thanh nhiệt hóa thấp.
