LOÀI CÂY ĐẾN BÒ KHÔNG BUỒN GẶM, KHÔNG NGỜ THÀNH ĐẶC SẢN

NGON NỨC TIẾNG

Xuyến chi là một loài hoa dại mọc ven đường, cánh hoa trắng tinh khôi nhiều người nghĩ không ăn được đến bò cũng không buồn gặm, không ngờ thành đặc sản có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon nhiều người mê đắm, tận dụng được từ lá đến hoa.

Nói đến hoa xuyến chi, có lẽ không ai là không biết đến loài cây dại này. Cây xuyến chi hay còn gọi là rau đơn kim, đơn buốt, cây cúc áo, song nha lông, quý châm...

Tên khoa học của cây xuyến chi là Bidens pilosa, thuộc họ cúc Asteraceae, chi - Bidens. Loại cây này phân bố hầu khắp thế giới vì rất dễ thích nghi với các kiểu khí hậu.

Tại Việt Nam, loại cây này mọc dại ở khắp nơi, có thể tìm thấy ở những bãi đất hoang, ven đường hoặc đồng cỏ.

Cây xuyến chi là loại cây thân thảo mọc hàng năm. Cây có hoa màu trắng, nhụy hoa màu vàng. Khi hoa tàn, cánh rụng sẽ phát triển thành những "quả" nhỏ có rất nhiều gai, dễ bám vào quần áo.

Trước đó, xuyến chi chỉ là cỏ dại mọc trong vườn nhà phải nhổ bỏ thì nhiều năm trở lại đây, nhiều người cũng sử dụng hoa xuyến chi để cắm trong nhà.

Dạo một vòng quanh các hội nhóm dành cho những người yêu hoa thời điểm mùa hè này, có thể thấy chị em "náo nức" khoe những bình hoa xuyến chi vô cùng đẹp mắt. Loại hoa dại này có nhiều cánh hoa mềm mại, mỏng manh, xen kẽ với nhau.

Khi cây xuyến chi nở hoàn toàn sẽ tạo cảm giác bồng bềnh, khiến người ta muốn nâng niu, thân mọc thẳng, rất dễ cắm và đặc biệt là "chơi" được lâu, giúp tô điểm cho không gian sống của gia chủ.

Đặc biệt, ngoài việc tận dụng hoa xuyến chi để trang trí nhà cửa, loại cây này còn được dùng làm rau ăn tại các tỉnh như Nghệ An, Hà Tĩnh và một số tỉnh phía Bắc.

Tuy nhiên không phải cả cây đều ăn được, phần ăn được của xuyến chi chỉ có phần ngọn thôi và thường phải hái khi còn non, khi ăn có vị bùi và hơi giòn. Cây xuyến chi có thể chế biến thành nhiều món như xuyến Chi xào tỏi, xuyến chi xào thịt bò, nộm rau Xuyến Chi, rau xuyến chi luộc,...

Trong đó hai món ăn phổ biến là ngọn xuyến chi xào tỏi và canh xuyến chi. Cách làm hai món này cũng rất đơn giản.

Để làm món ngọn hoa xuyến chi xào tỏi, đầu tiên là phi tỏi lên cho thơm, sau đó cho ngọn xuyến chi đã luộc qua vào xào cùng, nêm nếm gia vị cho vừa rồi xào cho đến khi chín là được. Ngoài ra, mọi người có thể xào cùng với thịt bò để món ăn thêm phần ngon hơn.

Đối với món canh xuyến chi thịt băm, đầu tiên là cho thịt băm vào xào qua cho săn lại, sau đó đổ nước vào đun sôi, cho thêm gia vị rồi cho ngọn xuyến chi đã luộc qua vào nấu cùng cho đến khi chín.

Ngoài chế biến các món ăn từ phần thân, ngọn và lá, hoa xuyến chi sau khi phơi khô còn được dùng như một thức uống làm thanh mát cơ thể.

Trà hoa xuyến chi có vị thơm và khá dễ uống, nhiều gia đình luôn có sẵn hoa xuyến chi phơi khô dùng để mời những vị khách từ phương xa thay cho chè xanh hay trà.

Cho một chút hoa xuyến chi đã phơi khô vào cốc, sau đó đổ nước sôi vào rồi tráng qua một lượt trà để loại bỏ bớt bụi và phần nhị hoa, rồi đổ nước vào lần hai, chờ khoảng 5 phút cho trà ngấm và sau đó mọi người có thể thưởng thức được thức uống đặc biệt này.

Theo đông y, xuyến chi có vị đắng, nhạt, hơi cay và tính mát nên có tác dụng tốt trong việc thanh nhiệt cho cơ thể, giải độc, sát trùng các vết thương, chống viêm, dùng để giảm đau, trị rắn cắn,hoạt huyết, làm tan các cục máu tụ. Không những thế còn rất hiệu quả trong việc trị đau lưng.

Các nhà khoa học đã phân tích thành phần của xuyến chi có Nước 9,8%. Magie 2,3%.Mangan 2,2%.Photpho 1,6%.Crom 1,2%.Canxi 1,1%.Kẽm 0,03%.Sắt 0,02%. Ngoài ra là chất xơ và các thành phần khác. Đây là một tỷ lệ khoáng chất rất cao so với các loại rau thông dụng khác.

Nhờ hoạt chất chống viêm khá mạnh, xuyến chi được dân gian sử dụng để chống viêm họng,viêm ruột, tiêu chảy, bôi lên vết côn trùng đốt hoặc những chỗ di ứng, nổi mẩn để giảm ngứa và phù nề.

Ngày nay, mỗi khi bị mẩn ngứa, ta thường được chỉ định dùng loại kem bôi ngoài da có chứa chất betamethason, đây là một chất chống viêm có hiệu quả tức thì, nhưng khá có hại cho cơ thể nếu dùng dài ngày và bôi trên diện rộng.

Nếu mẩn ngứa toàn thân thì không thể sử dụng loại thuốc này. Tuy nhiên hoạt chất chống viêm từ cây xuyến chi thì rất an toàn, có thể bôi khắp người.

Tuy vậy, rau xuyến chi vẫn còn lạ lẫm với người dân thành thị và ít được bày bán rộng rãi. Ngoài việc có thể tìm được các bó hoa xuyến chi trong các cửa tiệm hoa tại Hà Nội thì muốn ăn rau xuyến chi, các chị em phải săn lùng tại các cửa hàng đặc sản, rau rừng rau sạch hoặc trên các sàn thương mại điện tử.

Dạo quanh một vòng chợ mạng, có thể tìm được 500g rau xuyến chi với giá 25.000 đồng, như vậy giá rau sẽ dao động quanh khoảng 50.000 đồng/kg. Còn xuyến chi khô làm thuốc còn có giá đắt hơn, 75.000 đồng/kg.