 |
| Con dông cát |
Con dông cát theo cách gọi của từng địa phương còn có các tên gọi khác như con kỳ nhông cát hay con nhông. Thực tế, dông là một loại bò sát chủ yếu sinh sống tại vùng đất cát nên quen gọi là dông cát. Ở Việt Nam, con dông thích nghi chủ yếu trên đất cát tự nhiên ven biển thuộc các tỉnh dọc vùng Duyên hải miền Trung như Ninh Thuận, Bình Thuận, Bà Rịa Vũng Tàu.
Con dông cát thường sống tập trung ở các bãi đất hoang, các bụi cây, các khu vực trồng phi lao, trồng keo, v.v.. Buổi sáng, loài bò sát này thường bò ra khỏi hang để sưởi ấm và điều hoà nhiệt độ cơ thể. Đây cũng là lúc chúng đi tìm thức ăn và chơi đùa với nhau. Chỉ đến xế chiều, con dông cát mới chui vào hang và đóng cửa bằng cách vùi cát vào cửa hang.
Bình Thuận là vùng đất của nắng, của gió với rất nhiều đồi cát mênh mông trải dài. Các đụn cát là điều kiện thích hợp để dông sinh trưởng và phát triển. Bởi loài vật này có khả năng nhịn uống nước lâu ngày và sinh sống tốt trong môi trường nắng nóng khắc nghiệt. Con dông Bình Thuận xuất hiện quanh năm nhưng nhiều nhất là vào mùa mưa, khoảng từ tháng 3 đến tháng 5 âm lịch. Đến nay, ngành nuôi dông ở Bình Thuận ngày một phát triển và mở rộng với quy mô lớn.
Nhìn vẻ bề ngoài, con dông cát có nhiều điểm giống con thằn lằn nhưng kích thước lớn hơn. Có thể dễ dàng phân biệt dông đực và dông cái qua màu da. Trong khi dông đực có bộ da sắc màu sặc sỡ thì dông cái bộ da chỉ có duy nhất một màu. Để bắt được giống đặc sản quý của vùng đất Bình Thuận này người dân phải sử dụng nhiều cách như đào, chặn ngách, bẫy, giăng lưới, dò hay thổi.
Trên thị trường, kỳ nhông thịt đang có giá khoảng 600.000 đồng/kg. Thời điểm giáp Tết giá nhông lên đến 1 triệu đồng/kg. Hiện ở Bình Thuận, nhiều người đã mở rộng mô hình nuôi kỳ nhông và mang về nguồn thu nhập đáng kể. Điểm cộng của loài bò sát này là cực kỳ dễ nuôi, ít bệnh tật, không tốn thời gian chăm sóc. Thịt kỳ nhông có giá trị dinh dưỡng cao và có thể ứng dụng trong y học.
Các món ăn đặc sắc chế biến từ con dông cát
 |
| Dông cát nướng muối ớt |
Loài dông sống hoang dã là một trong những món ăn và món nhậu của người dân địa phương từ rất lâu đời. Sự phát triển về du lịch đã kéo theo nhiều đổi mới, sáng tạo trong nền văn hóa ẩm thực của Bình Thuận. Con dông cát đã trở thành món ăn đặc sản nổi tiếng của vùng đất này. Ghé thăm Phan Thiết, bạn có thể tìm thấy món dông ở menu của bất kỳ nhà hàng hay quán ăn nổi tiếng nào.
Đặc sản dông cát trứ danh nổi tiếng đến mức khiến du khách đến Bình Thuận đều có xu hướng thưởng thức các món ăn ngon lạ này. Thịt dông màu trắng gần giống như thịt gà nhưng mềm với vị ngọt tự nhiên và bùi hơn. Đặc biệt, phần da rất giòn nhưng xương sụn lại mềm, ăn rất ngon miệng.
Từ dông cát, các đầu bếp tài ba có thể chế biến được rất nhiều món ăn lạ miệng và hấp dẫn như: Dông nướng muối ớt, dông nướng lá lốt, dông roti, chả dông, gỏi dông, dông bằm xúc bánh đa và dông cát nấu cháo tiêu, v.v.. Mỗi món ăn đều mang dư vị rất riêng biệt, chỉ cần thưởng thức một lần sẽ nhớ mãi không sao quên được.
 |
| Dông cát nướng |
Ở Bình Thuận, gỏi dông là món ngon được nhiều tín đồ ẩm thực ưa thích hơn cả. So với các món gỏi khác thì gỏi dông cát được chế biến rất kỳ công với nhiều công đoạn. dông phải để nguyên con, cạo sạch lớp da đất bên ngoài trước khi làm sạch ruột.
Sau khi sơ chế sạch sẽ, dông sẽ được luộc chín, loại bỏ phần xương và xé lấy thịt. Nếu đến Phan Thiết mà chưa được thưởng thức món gỏi dông ngon khó cưỡng này thì coi như bạn chưa được đến đây.
