Hàng Việt khai thác EVFTA, mở rộng thị trường xuất khẩu

Xuất khẩu sang EU tăng 11,7% và nhập khẩu từ EU tăng 6,1%, cho thấy chính sách cắt giảm thuế quan đã phát huy hiệu quả rõ rệt.

Hàng Việt vẫn bỏ lỡ cơ hội tại EU

Tại Diễn đàn Hợp tác Kinh tế – Thương mại Việt Nam – EU 2025, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng nhấn mạnh hiệu quả của EVFTA trong 5 năm qua. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đã tăng 11,7%, đưa tổng thương mại hai chiều lên gần 78 tỷ USD. Số liệu từ Cục Hải quan Việt Nam cho thấy, thương mại hai chiều tăng từ 48,9 tỷ USD năm 2020 lên gần 78 tỷ USD năm 2025, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 10,1%/năm. Trong đó, xuất khẩu sang EU tăng 11,7% và nhập khẩu từ EU tăng 6,1%, cho thấy chính sách cắt giảm thuế quan đã phát huy hiệu quả rõ rệt.

Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu cũng ghi nhận chuyển dịch tích cực. Ngoài các nhóm chủ lực như điện thoại, điện tử, dệt may, da giày, nhiều ngành chế biến nông sản có giá trị gia tăng cao cũng tăng trưởng mạnh: hạt tiêu tăng 3,6 lần, cà phê tăng 3,2 lần, gạo và rau quả tăng 2,4 lần so với trước khi EVFTA có hiệu lực. Tuy nhiên, theo Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên Ngô Trung Khanh, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU mới đạt hơn 60 tỷ USD, chiếm 1,4% tổng nhập khẩu của EU, trong khi hàng hóa từ EU chỉ chiếm 4% tổng nhập khẩu của Việt Nam, cho thấy dư địa hợp tác vẫn còn rất lớn.

Thị trường thủy sản trị giá 31 tỷ USD cũng mới chỉ được khai thác một phần khi Việt Nam mới chiếm gần 1 tỷ USD. Nhiều mặt hàng chủ lực vẫn đang chịu thuế cao từ 13%–20% nếu không có EVFTA. Các đại biểu diễn đàn nhận định rằng, 5 năm qua lẽ ra là “thời gian vàng” để mở rộng thị phần, nhưng cơ hội vẫn chưa được tận dụng tối đa. Ngoài ra, EuroCham chỉ ra một số rào cản như thủ tục hành chính, cơ chế cấp phép và quy trình hải quan còn phức tạp, ảnh hưởng tới khả năng tiếp cận thị trường EU của doanh nghiệp Việt.

Chỉ số niềm tin kinh doanh của doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (BCI quý 3-2025 đạt 49 điểm) cho thấy sự lạc quan đang tiến gần, nhưng doanh nghiệp vẫn đề nghị cải cách thể chế, số hóa quy trình và tạo môi trường kinh doanh ổn định, dự đoán được để khai thác tối đa EVFTA và EVIPA. Thực tế, nhiều doanh nghiệp Việt còn gặp khó khăn trong việc tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật, truy xuất nguồn gốc, chứng nhận bền vững và các yêu cầu môi trường khắt khe của EU. Điều này dẫn tới việc chưa tận dụng hết cơ hội tăng trưởng trong các lĩnh vực tiềm năng như thủy sản, dệt may và giày dép, đặt ra thách thức cần giải quyết kịp thời để bảo đảm hàng Việt không chỉ xuất khẩu nhiều mà còn nâng cao giá trị và uy tín tại châu Âu.

Doanh nghiệp Việt nâng cao sức cạnh tranh tại EU

Hiện EU là nhà đầu tư lớn thứ 7 tại Việt Nam với 2.743 dự án, tổng vốn 31,87 tỷ USD, tập trung vào năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến, dược phẩm, công nghệ cao và logistics xanh. Ảnh TTXVN

Để tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, các doanh nghiệp Việt cần tập trung vào chuyển đổi xanh, tuân thủ tiêu chuẩn ESG, truy xuất nguồn gốc và đạt các chứng nhận bền vững theo yêu cầu của EU. Đồng thời, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng chế biến, phát triển thương hiệu quốc gia và xúc tiến thương mại số qua các nền tảng xuyên biên giới là chiến lược quan trọng giúp tăng giá trị xuất khẩu và nâng uy tín hàng Việt.

Kết nối trực tiếp với chuỗi phân phối lớn, đầu tư vào logistics lạnh và hợp tác với doanh nghiệp EU về thiết kế, bao bì, tiêu chuẩn kỹ thuật, quản trị chất lượng là giải pháp quan trọng để củng cố vị thế hàng Việt. Những nỗ lực này không chỉ giúp doanh nghiệp thích ứng với yêu cầu khắt khe của EU mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh cho các ngành trọng điểm như thủy sản, dệt may và giày dép.

Hiện EU là nhà đầu tư lớn thứ 7 tại Việt Nam với 2.743 dự án, tổng vốn 31,87 tỷ USD, tập trung vào năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến, dược phẩm, công nghệ cao và logistics xanh. Sự hợp tác này cung cấp nguồn lực quan trọng để doanh nghiệp Việt phát triển chuỗi giá trị bền vững, nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị phần tại EU. Nhiều tập đoàn lớn như LEGO và De Heus mở rộng hoạt động tại Việt Nam, không chỉ đầu tư tài chính mà còn chia sẻ công nghệ, kinh nghiệm quản trị xanh, thúc đẩy chuyển giao kỹ thuật và tri thức cho doanh nghiệp Việt.

Nhà nước cũng tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi, thu hút FDI xanh, công nghệ cao, thúc đẩy sản xuất sạch, phát triển chuỗi giá trị bền vững gắn với tiêu chuẩn ESG, đồng thời triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật, môi trường và xã hội của EU. Sự kết hợp giữa nỗ lực đổi mới từ doanh nghiệp, hỗ trợ chiến lược từ Nhà nước và hợp tác kỹ thuật từ các đối tác châu Âu sẽ giúp hàng Việt mở rộng thị phần, nâng cao giá trị thương hiệu và phát triển bền vững tại thị trường khó tính nhất thế giới.

Hạt điều Việt Nam vươn tầm, khẳng định vị thế xuất khẩu

Thương mại số – Cú hích giúp hàng Việt vươn tầm quốc tế

Nông sản Việt bứt phá: Giá trị tăng, xuất khẩu thăng hoa

Từ vụ 45 tấn gạo buôn lậu sang Nhật: Hồi chuông cho nông sản Việt

Xuất khẩu Việt Nam tăng kỷ lục, khẳng định sức bật hội nhập mới

Cải cách thủ tục giúp doanh nghiệp xuất khẩu gạo thuận lợi