“Khởi nghiệp” từ giống bưởi quý

Bưởi đỏ Đông Cao được nhân gian ví như “Quốc sản Việt Nam” bởi đây là món quà quý giá truyền lại từ tổ tiên. Mặc dù quý hiếm là vậy nhưng đã từng có thời gian giống bưởi này bị thất truyền do sự lên ngôi của giống bưởi Diễn. Khi đó bưởi đỏ mất giá, nhiều hộ dân Đông Cao quay ra ghép cải tạo, chặt bưởi đỏ trồng bưởi Diễn, khiến diện tích trồng bị thu hẹp.

Thời điểm đó, ông Phương là người duy nhất gìn giữ và tiếp tục duy trì giống bưởi Đông Cao để không đánh mất nguồn gen quý hiếm mà cha ông (cụ Lương Văn Vy) để lại. Bằng sự nỗ lực và kiên trì qua nhiều năm, gia đình ông đã tự xây dựng được thương hiệu riêng cho bưởi đỏ, thuyết phục người dân trở lại trồng để bảo tồn giống, đồng thời nâng cao giá trị kinh tế cho cây bưởi đỏ.

Năm 2014, Sở NN & PTNT Hà Nội biết đến giống bưởi quý đã cùng gia đình xây dựng và làm đề án để giữ gìn và bảo tồn bưởi đỏ. Sau đó, tuyển chọn ra cây đầu dòng gọi là cây bưởi “Tổ” do gia đình ông Phương kế cận và nhân giống, phát triển rộng rãi cho bà con vùng lân cận. Nhận thấy giá trị kinh tế gắn liền với đặc trưng văn hóa của địa phương, nhiều hộ dân đã quay trở lại trồng và cùng duy trì nguồn giống đến nay.

Cây bưởi “Tổ” 60 năm tuổi được gia đình ông Phương sở hữu và chăm sóc

Bưởi đỏ Đông Cao rất lạ và đặc sắc, khi còn non thì có màu xanh, khi già quả có màu vàng, tới lúc chín sẽ chuyển sang một màu đỏ nhẵn mịn trông rất đẹp mắt. Bên trong quả bưởi, tép có màu đỏ hồng đào, múi nào múi nấy căng mọng nước, vị bưởi thơm, chua dịu không đắng. Bưởi đỏ được đánh giá không chỉ đẹp về sắc mà còn có hương thơm nồng nàn, dễ chịu.

Theo quan niệm dân gian, bưởi đỏ tượng trưng cho Tài Lộc – Thịnh Vượng – May Mắn, gắn kết tình cảm con người. Vào các dịp lễ, Tết bưởi đỏ được trưng bày trên mâm ngũ quả hoặc chọn mua để biếu, tặng với ý niệm mang lại mọi điều tốt lành. Do đó, bưởi đỏ Đông Cao còn có tên gọi khác là “Bưởi Tài Lộc”.

Theo nghiên cứu khoa học trong bưởi đỏ có rất nhiều vitamin C, đặc biệt hàm lượng chất lycopen tốt cho tim mạch, giảm nồng độ cholesterol trong máu, hỗ trợ giảm cân và ngăn ngừa ung thư, loại dinh dưỡng rất quý mà duy chỉ có ở giống bưởi đỏ Đông Cao, đó cũng chính là giá trị đặc biệt góp phần tạo nên thương hiệu bưởi đỏ.

Ông Phương cho biết, gia đình ông phải trải qua quá trình rất vất vả để duy trì giống bưởi đỏ. Từ những cây bưởi đỏ tuổi đời 60 năm, ông tiến hành chiết cành và bán cho các thành viên HTX, người dân trong thôn với gần 2.000 gốc. Cùng với đó, ông từng bước xây dựng thương hiệu cho bưởi đỏ, thành lập HTX bưởi đỏ Đông Cao để lưu giữ và phát triển kinh tế cho bà con tại địa phương.

Hành trình nâng tầm thương hiệu

Tháng 1/2019, HTX bưởi đỏ Đông Cao ra đời do ông Phương là người đứng đầu với mục đích bảo tồn và duy trì nguồn gen giống cây bưởi đỏ, đồng thời cùng xây dựng thương hiệu, phát triển kinh tế cho người dân tại địa phương. Hiện nay, HTX có 20 thành viên với khoảng hơn 2.000 cây được trồng tập trung tại xóm 3 thôn Đông Cao.

Bưởi đỏ Đông Cao được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao có tiềm năng xuất khẩu ra thị trường nước ngoài

Năm 2020, tham gia chương trình OCOP (huyện Mê Linh), bưởi đỏ Đông Cao vinh dự được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao có đầy đủ tem truy xuất nguồn gốc, mã QR và tiềm năng xuất khẩu. Trước đó, sản phẩm cũng được Cục sở hữu trí tuệ bảo hộ độc quyền nhãn hiệu. Đây được cho là bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy thương hiệu bưởi đỏ vươn tầm quốc tế như mong đợi của HTX.

Ông Phương chia sẻ, trước đây chưa có nhiều người biết đến giống bưởi đỏ, do đó việc xây dựng thương hiệu gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, trong khoảng 4 năm trở lại đây, được sự quan tâm của nhiều kênh thông tin, truyền thông đã lan tỏa đến người tiêu dùng, nhờ đó thương hiệu bưởi đỏ dần được khẳng định vị thế trên thị trường.

Bưởi được trồng theo tiêu chuẩn Vietgap cho trái to, mọng nước

Song, hiện nay do ảnh hưởng của dịch bệnh thị trường tiêu thụ gặp nhiều hạn chế bởi đầu ra chưa ổn định. Hơn nữa, HTX cũng chưa có kênh tiêu thụ liên kết bền vững, chủ yếu là thương lái đến tận vườn thu mua, bán lẻ bán buôn cho các chuỗi hoa quả sạch. Vì vậy, ông Phương đang cố gắng tìm kiếm thị trường ổn định, mong muốn có cơ hội đưa sản phẩm bưởi đỏ Đông Cao vào các chuỗi siêu thị lớn trên cả nước.

TP Kinh tế huyện Mê Linh, ông Phạm Thành Đô đánh giá cao về tiềm năng phát triển của thương hiệu bưởi đỏ Đông Cao

Ông Phạm Thành Đô - Trưởng phòng Kinh tế huyện Mê Linh cho biết: “Năm 2020, huyện có 35 sản phẩm OCOP được đánh giá phân hạng, trong đó có sản phẩm bưởi đỏ Đông Cao rất có tiềm năng. Hiện nay, huyện đang xây dựng đề án để đưa sản phẩm bưởi đỏ đạt 5 sao, hướng tới thị trường xuất khẩu”.

Cùng với nỗ lực và tâm huyết của người đứng đầu HTX, thời gian tới đây ông Phương sẽ từng bước nâng cao chất lượng đưa thương hiệu bưởi đỏ Đông Cao đến rộng rãi người tiêu dùng trên cả nước, hướng tới mục tiêu xuất khẩu ra thị trường nước ngoài./.