Đã tới mùa na, nhưng ở Đông Triều na bán quanh năm tuyệt chiêu để nhà vườn vụ nào cũng thắng

Thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh có khoảng 1.000ha na là vùng trồng na lớn ở khu vực miền Bắc.

Luyện na ra trái theo ý muốn

Trong 2.400ha cây ăn quả thì TX Đông Triều có 900ha trồng na (chiếm trên 40% diện tích). Với vai trò là cây chủ lực, đến nay 14/21 xã, phường của Đông Triều trồng na, tập trung tại 2 vùng chính: Vùng 1 gồm các xã Bình Dương, Việt Dân, Tân Việt và An Sinh; vùng 2 gồm các xã Tràng An, Bình Khê và Tràng Lương.

Gia đình ông Trần Quốc Hương, thôn Đìa Mối, xã An Sinh, thị xã Đông Triều đang cải tạo gần 1ha vườn trồng na theo hướng "rải vụ" để có thêm thu nhập vào dịp Tết Nguyên đán.

"Rải vụ" là kỹ thuật canh tác được những người trồng na lâu năm như ông Hương tìm tòi, nghiên cứu để có thêm vụ na cuối năm với chất lượng quả tốt nhất. Và quan trọng hơn, cách làm này giúp người trồng na ở Đông Triều giải quyết bài toán "được mùa, mất giá".

Người dân xã Bình Khê (Thị xã Đông Triều) thu hoạch na trái vụ.

Theo ông Hương: "Gia đình đang làm rải vụ, kéo giãn sản phẩm, rất hiệu quả. Trước lấy 20 kg quả/cây, giờ chỉ lấy 10-12 kg quả/cây. Chính vụ các nơi đều có, rải vụ thì xử lý hoa, đậu quả là do mình quyết định. Chính vụ đang bán hơn 40.000/kg. Rải vụ bán 75.000 - 80.000 đồng/kg, đã 5, 6 năm nay gia đình tôi làm và giờ người làng làm theo".

Thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh có trên 900 ha trồng na, trong đó gần 400ha được chứng nhận VietGAP. Năm nay sản lượng na đạt gần 12.000 tấn, diện tích trồng ở 14/21 xã, phường của thị xã. Bước vào đầu vụ thu hoạch, na dai Đông Triều đang được giá từ 45.000 - 50.000đ/kg. Riêng na bở được thương lái thu mua tận vườn với giá 120.000đ/kg (loại 300-350 gram/quả) do diện tích trồng na bở chỉ chiếm khoảng 70ha.

Ông Nguyễn Văn Nam, thương lái thu mua na Đông Triều cho biết: "Cũng do người dân tâm lý sợ giá cả bấp bênh nên đầu mùa cũng vội, cắt sớm. Nhưng chúng tôi cũng thu mua với giá ổn định, không thể cắt non và cũng không ép giá người dân, phải đủ ngày đủ tháng. Sản lượng năm nay chỉ đạt khoảng 70% nên giá Na chắc chắn ổn định hơn những năm trước".

Nâng chất vùng trồng khẳng định thương hiệu na Đông Triều

Đông Triều là vùng trồng na lớn ở khu vực phía Bắc với nhiều nhà vườn đã canh tác hàng chục năm. Để duy trì và nâng cao thương hiệu quả na, thị xã Đông Triều đang thực hiện cải tạo vùng trồng với mục tiêu tăng diện tích trồng lên gần 1.000ha, trong đó diện tích trồng na bở đạt khoảng 140 ha. Ngoài ra, người dân cũng tiến hành cải tạo, thay thế được 30% diện tích na hiệu quả thấp bằng các giống mới, đảm bảo năng suất trên 150 tạ/ha.

Ông Nguyễn Văn Nhi, Phó Chủ tịch UBND xã Việt Dân, thị xã Đông Triều cho biết: "Hơn 200ha Na của xã Việt Dân đã có diện tích già cỗi, năng suất thấp. Năm 2023, với xã Việt Dân sẽ hoàn thành việc cải tạo và thay thế diện tích Na già cỗi trên địa bàn và xây dựng các mô hình mô hình Na Vietgap và chúng tôi đang thử nghiệm trên 7 ha hữu cơ na-nô. Sau vụ Na này sẽ có kết quả đánh giá".

Dự kiến từ nay đến năm 2025, TX Đông Triều tiến hành thay thế khoảng 120ha na trồng ở độ tuổi từ 16 trở lên đang trong tình trạng suy thoái bằng các giống đã được phục tráng.

Ông Nguyễn Văn Đức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ninh cho biết UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành đề án về cây trồng trên địa bàn toàn tỉnh, chú trọng đến cây ăn quả đặc biệt là cải tạo vườn, lai tạo các giống và trồng mới vườn khai thác lâu năm. Hiện việc áp dụng khoa học kỹ thuật tại các vùng trồng Na từ chất đất, kỹ thuật canh tác, phân bón... chưa đạt kỳ vọng nên giá trị kinh tế từ quả na chưa đạt mức tối đa.

Tỉnh Quảng Ninh cũng ban hành đề án sản xuất nông nghiệp hữu cơ, đây là xu hướng sản xuất an toàn và diện tích trồng na ở Đông Triều có lợi thế để áp dụng mô hình này để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp.

"Việc kết nối, liên kết tiêu thụ theo chuỗi là chưa có nên giá trị hàng hóa chưa cao. Về sản xuất đã đảm bảo quy trình nhưng với bao bì, tem nhãn đã dày công gây dựng nhãn hiệu Na dai Đông Triều và có bảo hộ nhãn hiệu nhưng việc đưa ra thị trường sử dụng nhãn mác chưa nhiều và chủ yếu bán theo hướng truyền thống nên có sự bấp bênh và ép giá. Vì vậy, cần có sự liên kết qua các sở ngành để bán hàng bài bản và mang lại giá trị cao hơn" - ông Đức nhấn mạnh.

Năm nay sản lượng na tại thị xã Đông Triều đạt gần 12.000 tấn, diện tích trồng ở 14/21 xã, phường.

Liên quan đến việc sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, Đông Triều sẽ hỗ trợ 100% chứng nhận lần đầu và 50% chứng nhận lại lần 2, đối với sản xuất tiêu chuẩn hữu cơ sẽ hỗ trợ 100% kinh phí chứng nhận lần đầu. Các loại vật tư khác, công lao động phổ thông và phần còn lại ngoài hỗ trợ của nhà nước do doanh nghiệp, HTX và các hộ dân tham gia đối ứng. Mục tiêu đến 2030, toàn thị xã có 1.150ha trồng na, năng suất bình quân cao hơn 15-25% hiện tại, đưa lãi thuần từ cây na đạt khoảng 260 tỷ đồng/năm./.