 |
| Cá ồ có vẻ ngoài khá giống với cá thu vì có họ hàng |
“Cá ngạc nhiên” là cách nói vui của cá ồ. Mà sao ai đặt tên con cá này thật là “ngạc nhiên chưa”, nghe vui lạ. Mà không chỉ có cá ồ, còn nhiều loại thủy tộc đại dương khác ở vùng này tên gọi kỳ lạ không kém, có lẽ cung Thủy Tề đâu đó biển Phú Yên, nên các binh dị tướng kỳ của cung làm cho kho tàng hải sản thêm phong phú.
Cá ồ thuộc họ cá ngừ, trong họ cá thu ngừ, mình tròn da trơn láng, lưng xanh bụng trắng, con to lắm chỉ bằng bắp tay người lớn, dài tối đa 50cm.
Cá ồ có hai vây lưng cách xa nhau, vây ngực ngắn, đỉnh tam giác của giáp ngực chạy dài đến giữa thân cho đến ngang dưới vây phụ, thân màu xám đen không có vảy trừ phần sau vây ngực, phần thân không vảy có 15 hoặc hơn 15 sọc sẫm ngang thân.
Cá ồ bụng màu bạc, gốc vây lưng và vây bụng màu đen, tên khoa học là Auxis rochei, sống trong vùng nước mặt mở đại dương đến độ sâu 50 m.
Cá ồ có thể chế biến thành nhiều món từ đơn giản đến cầu kỳ và mang hương vị đậm đà riêng có của nó, có lẽ thế mà cá gây thương gây nhớ khi chỉ cần một lần thưởng qua.
Những món ngon chế biến từ cá ồ
Cá ồ ăn ngon, thịt dai, ngọt, không bị bở nên rất được người dân Phú Yên ưa chuộng. Từ xa xưa, thời kinh tế còn khó khăn, chỉ có nguồn cá dồi dào nên người Phú Yên đá sáng tạo ra rất nhiều cách để ăn cá ồ. Đến tận bây giờ, nó đã trở thành một đặc sản rất riêng cho xứ hoa vàng cỏ xanh. 1kg cá ồ có giá khoảng 80.000 đồng. Không quá mắc nên loài cá này càng thêm phổ biến. Bạn có thể bắt gặp cái tên cá ồ ở đa số quán nhậu ở Tuy Hòa, Phú Yên.
Cá ồ bọc lá chuối nướng ngon bá cháy
 |
Bạn chọn lựa những con cá to, thật tươi rồi xẻ lườn, ướp hỗn hợp gia vị vào bụng cá để ngấm đều ra từng thớ thịt. Gia vị bao gồm hỗn hợp hành, tiêu, tỏi, ớt, giã nhỏ cùng muối hột. Sau khi ướp khoảng vài tiếng để gia vị thấm đều, bạn cuốn cá lại bằng lá chuối rồi đặt lên vỉ than nướng. Cách nướng này sẽ giúp thịt cá khô, giòn, thơm lựng và có mùi vị độc đáo. Đến khi cá chin thì xẻ thịt, đặt miếng thịt cá thấm đẫm gia vị lên trên rau xà lách rồi thêm các loại lá thơm, dừa nạo, miếng cà sống xắt lát. Cuộn chặt lại rồi chấm vào chén mắm ruột ấy là trong khoang miệng sẽ bùng nổ mọi hương vị. Thịt cá dai dai, ngọt ngọt, thấm vị cay nồng của ớt của tiêu, lại mằn mặn, lẫn vào trong là mùi vị đặc biệt của mắm ruột.
Cá ồ hấp - Ồ ngư nhiệt thủy
 |
Món này thường sẽ được ăn cùng với bánh tráng và rau sống. Để ăn món ngon này, bạn phải chọn loại cá ồ to chứ loại nhỏ sẽ ăn không đã. Đầu tiên, bạn dùng dao dao khứa dọc theo thân cá vài đường. Sau đó thì ướp theo khẩu vị, có thể gồm hành củ đập dập, chút muối cho đậm đà, bỏ vào xửng hấp cách thủy. Ngoài ra, phần nước bên dưới, bạn có thể bỏ thêm vài cọng sả đập dập, ớt để hương vị được thấm vào trong từng thớ thịt trắng nõn của cá. Dám cá rằng mùi vị sẽ ngon hơn rất nhiều đấy! Bạn nên hấp, không nên luộc để tránh mất vị ngọt tự nhiên của cá. Nếu nhà không có xửng hấp thì cũng chẳng sao. Bạn chỉ cần lấy tô úp ngược xuống xoong, đổ ít nước, để một cái dĩa lên trên tô và chất cá bên trên, hấp chín là xong rồi. Quá dễ phải không nào? Ngoài ra, bạn cũng không nên hấp quá lâu vì sẽ khiến cá bị bở và nhũn thịt, không ngon nhé.
Cá ồ khi hấp xong, những thớ thịt trắng ngà sẽ nở bung, xen kẽ là những đường thịt màu đỏ sậm trông rất nổi bật và bắt mắt. Nếu ăn không chắm nước mắm cũng sẽ rất ngon, bạn sẽ cảm nhận rất rõ vị ngọt và dai của cá. Tuy nhiên, mọi người thường ăn cùng bánh tráng và rau sống để ăn không bị ngán. Cá mới hấp lên, bạn xẻ một mảng thịt trắng nõn, đặt lên miếng bánh tráng mềm, thêm rau sống, rau mùi, cuốn chặt lại, rồi chấm vào nước mắm cay cay tê tê đầu lưỡi là ôi quả thật là thiên đường.
Mắm ruột cá ồ
 |
Nếu đến Phú Yên mà chưa thử qua mắm ruột cá ồ thì coi như là chuyến đi trải nghiệm của bạn mất đi một phần thú vị rồi. Dù có một mùi kì lạ, nhưng ngay khi thử, mọi người cũng sẽ phải “Ồ” lên cho mà xem. Trong bữa cơm gia đình của mỗi người dân Xứ Nẫu, không khó để bắt gặp một chén mắm ruột – Một món “định dạng” vùng đất mình sinh ra, không thể nào quên được.
Nguyên liệu để làm ra món mắm ruột thật ra rất đơn giản. Công đoạn làm cũng chẳng có gì công phu hay khó nhằn nhưng lại đòi hỏi vấn đề an toàn vệ sinh tuyệt đối. Nếu không, mắm làm ra sẽ không có hương vị thơm ngon, thậm chí sẽ bị hư luôn đấy! Mắm ngon sẽ được làm từ loại cá to. Cá phải tươi thì hương vị mắm mới càng đậm đà.
Bạn cũng đừng quá lo lắng vì cá ồ được đánh bắt quanh năm nên đa phần đều rất tươi. Sau khi lựa chọn được mẻ cá tươi, bạn sơ chế cá thật sạch rồi dùng kéo cắt phần bụng cá để bỏ tất cả phần nội tạng bao tử, mật, gan bên trong ra ngoài, chỉ giữ lại phần ruột. Vì ruột cá ngừ rất sạch, không chứa tạp chất hay chất độc hại nên không cần rửa. Sau đó bạn cắt nhỏ ruột và cho vào lọ thủy tinh cho muối hoặc muối hột theo tỉ lệ 2 ruột/1 muối rồi trộn đều. Tùy theo khẩu vị mà bạn có thể gia giảm tỷ lệ tùy theo ý thích. Sau thì chỉ cần đậy nắp thật kín, đợi khoảng 15 ngày để chất muối mặn ngấm vào ruột cá là được.
Bạn sẽ thấy một ít nước màu đen đúc tiết ra – Đây là tinh chất của ruột cá, hoàn toàn không sao cả nhé. Càng ngày lượng nước này sẽ càng nhiều thêm, đến khoảng 3 tháng sau ngày ngâm thì bạn đã có được món mắm ruột thơm ngào ngạt, đậm đặc sền sệt như nước mắm cái rồi đấy.
Lưu ý khi ăn cá ồ: Theo dân gian lưu truyền thì để tránh ăn cá ồ bị đau bụng hay di ứng thì bạn nên bẻ đoạn thịt sát với đuôi cá để nhấm nháp trước là sẽ chẳng còn lo gì nữa nhé.
Lúc mới nghe thoang thoảng mùi mắm ruột, bạn sẽ có thể giật mình vì mùi kì lạ của nó. Nghe thật ghê và chẳng ngon lành gì. Ấy mà khoan “quay xe” vội nhé! Chỉ cần vượt qua sự lưỡng lự ban đầu, chấm một miếng, bỏ vào miệng thì hương vị ấy sẽ “bùng nổ” trong miệng. Đảm bảo ăn cực kỳ hao cơm luôn đấy.
Cá ồ có kha khá xương nhỏ, nếu cho con nhỏ ăn thì bạn cũng nên dẻ thịt cá thật kỹ để tránh bé bị mắc xương nhé.
