 |
| Quả thị gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người, nhất là thế hệ 8x, 9x trở về trước. |
Tại sao mua thị về chỉ ngửi mà không ăn?
Vào những ngày cuối hè đầu thu, quả thị bắt đầu vào mùa, mùi thị chín lại thoang thoảng khắp các chợ dù ở thành thị hay nông thôn. Quả thị gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người, nhất là thế hệ 8x, 9x trở về trước.
Ngày nay, tại các đô thị lớn, quả thị cũng ít được bày bán hơn. Cũng vì thế, nó trở thành món quà được thế hệ 8x, 9x rất ưa chuộng. Nó như một loại quả gợi nhớ về quê hương và những ký ức tuổi thơ.
“Năm nào cũng vậy, tôi đều tìm mua quả thị về thắp hương hoặc treo trong nhà cho thơm. Mùi thơm của quả này rất dễ chịu và khiến tôi nhớ về quê hương, về những kỷ niệm tuổi thơ của mình”, chị Ngọc Anh (Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ.
Nhiều người mua trái thị không phải để ăn mà chủ yếu là hòi tưởng về tuổi thơ. Ở nông thôn trước đây, quả thị được bày bán rất rẻ ngoài chợ, thậm chí có thể đi xin được của hàng xóm. Có những người mua thị chỉ để ngửi hương thơm. Mùi thơm đó đem lại cảm giác thư giãn và thoải mái.
 |
| Trái thị càng nhỏ càng được ưa chuộng. |
Chị Chu Đại Yến – đầu mối bán hoa quả online ở Hà Nội, cho biết vừa mới hôm qua chị nhập về được 33kg quả thị xanh và bán hết ngay trong vòng vài tiếng đồng hồ. Vì hầu hết đơn đặt hàng đều từ trước, chị nhận quả về chỉ lên đơn và vận chuyển đi.
“Tôi nhập qua một đầu mối khác, do cũng nhiều người nhập nên tôi chỉ lấy được hơn 30 cân thôi. Nhưng quả thị mới đầu mùa và còn xanh nên nhiều khách không ưa thích. Bên cạnh đó, có nhiều người vẫn thích mua quả xanh về thắp hương rằm để chín dần”, chị nói.
Chị cho biết khách hàng của chị hỏi mua rất nhiều, phải đến hơn chục người đặt mua đến gần 20kg quả thị chín nhưng chị chưa có, chị đành từ chối. Ngoài ra, không ít người hỏi mua thị xanh về thắp hương nhưng chị cũng không còn vì số lượng nhập về rất hạn chế.
Hiện, chị đang bán giá 65.000 đồng/kg, mỗi cân có khoảng 6-7 quả. Khách của chị hầu như đặt 1-2kg để thắp hương ngày rằm. Chị cũng cho biết chuyến hàng tới không biết là bao giờ mới về nên chưa dám nhận đơn đặt hàng tiếp theo của khách.
 |
| Sáng tháng 8, trên góc phố đã xuất hiện trái thị đầu mùa được bày bán. |
Chị Quỳnh – đầu mối bán hoa quả online khác ở Hà Nội, cho hay thời điểm này mới vào mùa nên quả thị còn xanh và số lượng ít. Khách thường sẽ thích những quả chín hơn nhưng giờ loại chín chưa có nhiều.
“Quả xanh để vài ngày nó cũng chín, lại dễ vận chuyển hơn, không lo dập nát nên bán không sợ lỗ. Còn loại quả chín, vận chuyển mạnh tay chút là dập, hỏng sẽ lỗ vốn ngay”, chị nói.
Mới hôm qua, chị về được chuyến hàng 20kg và đã bán hết. Chị cho biết phải một tuần nữa mới có chuyến tiếp theo nên khách muốn mua cần phải đợi thêm.
Hiện, trên thị trường, quả thị được rao bán với mức giá dao động từ 60.000 - 65.000 đồng/kg. Theo nhiều người bán, mức giá này đầu mùa nên còn cao, họ dự báo thời gian tới quả chín rộ chắc sẽ rẻ hơn.
Quả thị là thuốc quý không nên bỏ qua
Thị là loại hoa trái quen thuộc với người Việt, xuất hiện nhiều ở những vùng quê thôn dã. Mùa thị thường bắt đầu khoảng cuối mùa hè, thời điểm tiết trời bỗng trở nên dịu mát để chuyển sang thu. Ở nước ta, thị có hai dạng quả, gồm dạng hình tròn và hình dẹt. Khi chín thị sẽ có màu vàng óng rực rỡ, mọng nước và tỏa hương thơm ngát. Hương thơm của thị là thứ hương thơm tự nhiên rất đặc trưng, nên đi vào bất cứ nhà ai có thị chín trong nhà là biết ngay.
TS.Lương Y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết hương thơm của quả thị có tác dụng trấn tĩnh, thư giãn, giảm căng thẳng thần kinh. Loại quả quen thuộc này có vị ngọt, chát nhẹ, nếu biết cách ăn, chúng ta cũng có thể cảm nhận được hương vị thơm ngon của nó. Cách ăn là xoay quả và bóp nhẹ cho đến khi thịt quả mềm ra và nứt ra một khe nhỏ thì cho lên miệng hút.
 |
| Ăn thị phải biết cách mới thưởng thức vị ngọt của trái cây này. |
Thị là loại quả tốt cho sức khỏe nhưng chúng ta chỉ nên ăn quả đã chín mềm, không nên ăn quả xanh và quả chưa chín kỹ bởi hàm lượng tanin cao trong quả chưa chín sẽ tạo vị chát khó ăn. Không những thế, có thể khiến niêm mạc ruột bị săn se lại, ảnh hưởng nhu động ruột, thậm chí còn vón lại tạo thành khối ở trong đường tiêu hóa có thể gây bán tắc ruột hoặc tắc ruột.
Nghiên cứu năm 2011 của các nhà khoa học Thái Lan cho thấy quả thị có hàm lượng cao nhất của tổng số hợp chất phenolic (215mg GAE/g) và tổng hàm lượng flavonoid (187mg RE/g) trong số 19 loại trái cây được nghiên cứu. Flavonoid là một trong những hoạt chất tự nhiên có mặt rộng rãi nhất trong thực vật và là phân nhóm quan trọng trong các hợp chất phenol. Flavonoid có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, kháng khuẩn, chống dị ứng và chống lão hóa.
Theo tài liệu Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam (Viện dược liệu), thịt quả thị có chứa 86,5% nước, 0,16% chất béo, 0,67% chất protein, 12% glucid, 0,33% tanin, 0,47% xenlulose, 0,5% tro. Tanin trong quả thị thuộc loại pyrocatechic.
Theo y học cổ truyền, thịt quả thị có tác dụng trừ giun, an thần. Vỏ quả tiêu độc, tiêu viêm. Trong khi đó lá có tác dụng hạ khí, gây trung tiện, tiêu viêm, giảm đau.
Thịt quả thị được dùng để an thần và tẩy giun (nhất là giun kim) ở trẻ em, hàng ngày ăn 2 - 3 quả. Vỏ quả phơi khô, đốt thành than tán bột mịn, hòa với dầu nền (dầu vừng, dầu dừa, dầu hạnh nhân…) dùng để bôi ngoài da chữa rộp da do giời leo.
 |
| Từ lá, vỏ, hạt, thịt quả thị đến hương thơm đều có công dụng hữu ích với sức khỏe con người. |
Ngoài quả, lá, vỏ cây, rễ cây cũng được dùng làm thuốc chữa bệnh trong dân gian để cầm nôn ói, giảm đau, tiêu viêm; trị mụn nhọt, vết thương, vết bỏng, dị ứng, phù thũng…, TS Giang cho biết
"Các bộ phận khác của cây thị như lá, vỏ thân, rễ, vỏ quả, hạt tuy có những tác dụng dược lý nhưng cũng có độc tính và có thể gây tác dụng không mong muốn nếu sử dụng không đúng cách. Bởi vậy, chúng ta không nên tự ý sử dụng, nên hỏi ý kiến và sự hướng dẫn của thầy thuốc", TS Giang nhấn mạnh.
Quả thị gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người và hầu như ai cũng thuộc nằm lòng câu hát "bà để bà ngửi chứ bà không ăn". Dù đó chỉ là câu hát trong truyện cổ tích, chuyện quả thị để ngửi cũng có liên quan ít nhiều đến khoa học, đông y và sức khỏe con người. Quả thị nếu biết cách sử dụng không chỉ là món quà tuổi thơ mà còn là dược liệu quý. Chỉ có điều theo thời gian cây thị dần vắng bóng, và sẽ vô cùng tiếc khi các thế hệ sau này chỉ biết đến quả thị qua câu chuyện cổ tích./.
