Bưởi Phúc Trạch - Niềm tự hào trái cây Hà Tĩnh

Bưởi Phúc Trạch là giống bưởi đặc sản của huyện Hương Khê. Phủ Phúc Trạch thời Nguyễn là nơi được cho là tạo ra thứ bưởi này ngon nhất. Bưởi Phúc Trạch có hình cầu tròn, bề ngang và chiều cao gần bằng nhau, cuống quả không lồi, đế quả hơi lõm, vỏ không trơn không ráp, màu sắc vỏ quả xanh vàng, màu sắc thịt quả màu hồng nhạt hoặc màu trắng trong.

Huyện Hương Khê là "thủ phủ" của bưởi Phúc Trạch, đây là một trong những loại cây chủ lực phát triển kinh tế của địa phương

Hiện nay, bưởi Phúc Trạch được trồng tập trung chủ yếu ở 4 xã gồm: Phúc Trạch, Hương Trạch, Hương Đô, Lộc Yên của huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Tổng diện tích trồng bưởi Phúc Trạch tại huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh hiện nay là khoảng 1.500ha.

Bưởi Phúc Trạch không chỉ có giá trị ở độ ngon ngọt, còn được chuộng vì rất dễ bảo quản. Quả có lớp vỏ dày, cứng nên vận chuyển đi xa rất ít bị giập nát. Bưởi tươi ngon rất lâu mà không cần bất kỳ loại hóa chất bảo quản nào.

Những thành tựu xướng tên bưởi Phúc Trạch Hương Khê

Theo kết quả nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả Phủ Quỳ (Nghệ An) thì trong hơn 100 giống bưởi ở nước ta, "bưởi Phúc Trạch được đánh giá là ngon nhất, có giá bán rất cao" .

Bưởi Phúc Trạch đã nổi tiếng từ rất lâu. Năm 1938, bưởi được thưởng mề đay trong cuộc đấu xảo quả ngon toàn Đông Dương. Năm 2002, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã công nhận là một trong bảy loại cây ăn quả quý hiếm của Việt Nam cấm không được xuất khẩu giống.

Đến năm 2004, Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã chính thức cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm bưởi Phúc Trạch.

Tiếp đến, năm 2010 tiếp tục cấp “Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý” cho 19/21 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Hương Khê.

Nhờ có giá trị kinh tế cao, diện tích trồng bưởi Phúc Trạch cũng tăng nhanh trong những năm gần đây

Năm 2012, Tổ chức kỷ lục Việt Nam đã xác lập kỷ lục đặc sản "Bưởi Phúc Trạch" của tỉnh Hà Tĩnh được công nhận vào Top 50 đặc sản trái cây nổi tiếng Việt Nam theo bộ tiêu chí công bố giá trị đặc sản Việt Nam.

Gần đây nhất, sản phẩm bưởi Phúc Trạch của huyện được Liên minh châu Âu (EU) công nhận là 1 trong 39 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam được EU cam kết bảo hộ từ ngày 1/8/2020.

Giải pháp phát triển bền vững đặc sản bưởi Phúc Trạch

Bưởi Phúc Trạch là sản phẩm đầu tiên của huyện Hương Khê được tỉnh Hà Tĩnh xây dựng nhãn hiệu. Để phát triển bền vững loại đặc sản này, tỉnh Hà Tĩnh cũng như huyện Hương Khê đã và đang tập trung thực hiện nhiều giải pháp, trong đó, việc đảm bảo chất lượng giống bưởi là yếu tố quyết định đến năng suất, chất lượng quả bưởi Phúc Trạch.

Trong thời gian tới, huyện Hương Khê sẽ tiếp tục tập trung vào bảo tồn và nâng cao chất lượng bưởi đầu dòng thông qua việc lựa chọn cũng như hỗ trợ các nông hộ quy trình cắt ghép, nhân giống...

Với mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững trên cơ sở đổi mới tư duy, đẩy mạnh liên kết, những năm qua, huyện Hương Khê đã nỗ lực triển khai thực hiện hiệu quả đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Trong đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhất là tập trung phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế về đất rừng, bãi bồi ven sông để mở rộng diện tích bưởi Phúc Trạch.

Để phát triển bền vững loại đặc sản này, tỉnh Hà Tĩnh cũng như huyện Hương Khê đã và đang tập trung thực hiện nhiều giải pháp

Điều đáng nói nữa là đến nay, toàn huyện đã có hơn 70 tổ trồng bưởi VietGAP với diện tích hơn 500 ha (đã được công nhận) được cấp tem nhãn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Trong năm 2020, Hương Khê tiếp tục xây dựng thêm khoảng 100 tổ hợp tác sản xuất theo quy trình VietGAP, với diện tích khoảng 600 ha.

Ngoài ra, công tác bảo tồn quỹ gen bưởi Phúc Trạch cũng được địa phương chú trọng. Hiện trên địa bàn huyện có 1 cơ sở bảo tồn quỹ gen, 4 cơ sở sản xuất giống đảm bảo chất lượng, cung cấp trên 5 vạn cây/năm và đang triển khai xây dựng dự án bảo tồn quỹ gen, nhân giống và phát triển bưởi Phúc Trạch giai đoạn 2, với tổng mức đầu tư trên 60 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, việc tìm đầu ra cho quả bưởi Phúc Trạch, hướng đến mục tiêu xuất khẩu cũng đang là yếu tố quan trọng trong việc phát triển bền vững đặc sản này. Theo Sở Công Thương Hà Tĩnh, hiện tại phần lớn sản phẩm bưởi Phúc Trạch được tiêu thụ tại chợ ga Hương Phố (thị trấn Hương Khê) với sản lượng ước khoảng 100 tấn/ngày. Bưởi Phúc Trạch trong những năm gần đây đã xuất hiện trên quầy kệ tại những hệ siêu thị lớn như: Coopmart, Vinmart, Mizi thông qua các doanh nghiệp thương mại lớn. Bên cạnh đó, vào mùa thu hoạch huyện Hương Khê chủ động đưa bưởi Phúc Trạch tham gia các Hội chợ thương mại, Hội nghị kết nối cung cầu trong và ngoài tỉnh, Lễ hội Cam và sản phẩm nông nghiệp tỉnh Hà Tĩnh... để quảng bá sản phẩm.