Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XIII nhiệm kỳ 2015 - 2020, Đảng bộ và Nhân dân xã Y Tý luôn nhận được sự quan tâm lãnh chỉ đạo của Tỉnh, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, các phòng ban chuyên môn của huyện Bát Xát. Đảng bộ xã luôn đoàn kết, năng động, sáng tạo trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị cơ sở trên nguyên tắc tập trung dân chủ; Nhân dân các dân tộc trên địa bàn xã luôn đoàn kết, đồng thuận, phát huy truyền thống cần cù, tích cực thi đua lao động sản xuất, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng bộ xã đã đề ra.
Trên cơ sở Đề án số 05-ĐA/HU ngày 01/12/2020 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Bát Xát khóa XXIII, nhiệm kỳ 2020-2025 về Phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc huyện Bát Xát giai đoạn 2020-2025, Đảng uỷ, UBND xã Y Tý đã xây dựng kế hoạch triển khai Đề án “Phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc xã Y Tý giai đoạn 2020-2025” nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế du lịch theo hướng bền vững, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và toàn thể Nhân dân về phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng trên địa bàn xã. Giới thiệu, quảng bá, phát huy hiệu quả các tài nguyên tự nhiên, tài nguyên nhân văn của Y Tý; thu hút các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân đầu tư, tham gia các hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch, hình thành, phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo, phong phú, thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế, từng bước tạo sự phát triển đột phá về du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân. Bảo tồn, khôi phục và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống phù hợp với điều kiện thực tế từng địa bàn, từng dân tộc. Tôn vinh, quảng bá các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc, phát huy vai trò chủ thể văn hóa của Nhân dân, đặc biệt là nghệ nhân, người am hiểu, nắm giữ và thực hành di sản, giáo dục truyền thống văn hóa, lòng tự hào, ý thức tự lực, tự cường, củng cố tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc.
Với mục tiêu cụ thể về du lịch được xã triển khai như: Xây dựng và bước đầu đa dạng hóa các sản phẩm du lịch trên cơ sở rà soát, phát huy tiềm tăng về điều kiện tự nhiên sinh thái và tài nguyên nhân văn, nâng cao chất lượng một số sản phẩm du lịch hiện có, từng bước đầu tư hạ tầng du lịch tại một số địa bàn trọng điểm; quản lý và phát triển các loại hình du lịch theo nhu cầu của khách: du lịch mạo hiểm, leo núi; du lịch cộng đồng, trải nghiệm, du lịch văn hóa, tâm linh; đẩy mạnh công tác quảng bá qua các kênh truyền thông đại chúng; qua các sự kiện và các mạng xã hội: facebook, youtube, zalo, một số app du lịch, v.v; quản lý và phát triển 02 điểm du lịch: điểm du lịch cộng đồng thôn Choản Thèn, xã Y Tý; điểm du lịch đỉnh Lảo Thẩn, xã Y Tý. Năm 2021 thu hút khách du lịch đến với Y Tý đạt trên 31.000 lượt người; số ngày lưu trú bình quân 2 ngày/người; chi tiêu bình quân 800.000đồng/người/ngày; tổng doanh thu từ du lịch đạt trên 49 tỷ đồng. Ngoài ra, Ý Tý xây dựng và phát triển một số sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch trên địa bàn như:
Sản phẩm du lịch trải nghiệm văn hóa gắn với du lịch cộng đồng các dân tộc Y Tý: tập trung tổ chức thành công các Lễ hội thường niên trên địa bàn xã nhằm giới thiệu bản sắc văn hóa các dân tộc, xúc tiến du lịch và tăng cường công tác quảng bá, thu hút khách du lịch; tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng 01 điểm du lịch cộng đồng gắn với đặc trưng văn hóa dân tộc Hà Nhì gồm: Điểm du lịch cộng đồng thôn Choản Thèn, gắn với văn hóa dân tộc Hà Nhì; đầu tư và phát triển thương hiệu sản phẩm “Đan lát mây tre đan của người Hà Nhì và Nghề dệt truyền thống của đồng bào Hmông xã Y Tý” thành quà tặng lưu niệm nhằm vinh danh sản phẩm truyền thống, tạo việc làm và thu nhập bền vững; đầu tư và xây dựng thương hiệu “Ẩm thực Y Tý” phục vụ du lịch, khôi phục và cải tiến các món dân dân tộc để đa dạng ẩm thực các dân tộc; tổ chức các cuộc thi nấu ăn giữa các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, homestay để phát triển và quảng bá ẩm thực Y Tý; nâng cấp hệ thống xử lý chất thải và tái tạo cảnh quan môi trường tại các điểm du lịch cộng đồng, khôi phục nghề truyền thống tạo sản phẩm hàng hóa và quà tặng lưu niệm phục vụ du lịch; tái hiện chợ phiên vùng cao; nghiên cứu và khai thác hiệu quả các giá trị văn hóa, lễ hội và trò chơi trò diễn dân gian phục vụ du lịch, xây dựng cổng chào, bãi đỗ xe, nhà vệ sinh, hệ thống biển báo, biển chỉ dẫn; hỗ trợ xây dựng mô hình Du lịch Nông nghiệp theo mùa kết hợp với văn hóa (Farmstay) tại xã như trải nghiệm thu hái Lê Tai nung, đào....gắn với các sản phẩm OCOP trên địa bàn xã; Xây dựng các chương trình trải nghiệm, tìm hiểu bản sắc văn hóa các dân tộc đặc trưng của xã.
Sản phẩm du lịch Nghỉ dưỡng cao cấp: tập trung thu hút nhóm các nhà đầu tư lớn, uy tín trong nước và nước ngoài đầu tư các dự án du lịch nghỉ dưỡng lớn có quy mô trên địa bàn xã; khai thác đặc trưng khí hậu của Y Tý phát triển mô hình các khu nghỉ dưỡng núi cao cấp với mật độ và tầng cao thấp theo mô hình nhà vườn, làng du lịch, khu du lịch cao cấp, biệt lập tại khu vực trung tâm Y Tý, Phìn Hồ... ; xây dựng những dự án du lịch chất lượng cao, có kiến trúc đặc trưng, sử dụng vật liệu thân thiện như đất - đá - gỗ - tre, khai thác văn hóa truyền thống và cảnh quan ở những điểm khác biệt để tạo tính độc đáo và đặc trưng cho Y Tý.
Sản phẩm du lịch độc đáo, khác biệt nhằm thu hút khách: Xây dựng sản phẩm “Y Tý - Thiên đường của du lịch dã ngoại và thể thao mạo hiểm hấp dẫn”: đầu tư xây dựng 03 tuyến trekking: tuyến dọc hai bên suối từ Mò Phú Chải xuống Lao Chải (Y Tý); tuyến Choản Thèn - Thác Thiên Sinh (Y Tý); tuyến Y Tý - đỉnh Lảo Thẩn; Tiến tới quản lý và đề xuất thu phí tham quan các điểm du lịch; tập trung xây dựng và phát triển sản phẩm du lịch “Chinh phục đỉnh cao” gồm: phát triển tuyến Chinh phục đỉnh Lảo Thẩn (Y Tý), thác nước, rừng Đỗ Quyên; tổ chức giải leo núi chinh phục đỉnh Lảo Thẩn thường niên; phát triển và quảng bá sản phẩm du lịch trải nghiệm ruộng bậc thang Thung lũng Thề Pả (mùa nước đổ, mùa lúa chín); hoàn thiện hồ sơ công nhận điểm du lịch cấp tỉnh, tiếp tục đầu tư khai thác và tiến tới thu vé tham quan đối với các điểm du lịch: đỉnh Lảo Thẩn; điểm Du lịch cộng đồng thôn Choản Thèn; kết hợp với các nguồn vốn nông thôn mới, nguồn xã hội hóa cải tạo các tuyến đường vào: thác Thiên Sinh, di tích Hổ đá thôn Choản Thèn, v.v (xếp đá, dọn dẹp vệ sinh, cải tạo cảnh quan).
Sản phẩm du lịch “Nghỉ dưỡng phục hồi sức khỏe”: khai thác tri thức dân gian về thảo dược và nguồn dược liệu tại Y Tý với các sản phẩm thảo dược, thuốc tắm, thuốc ngâm chân, tinh dầu các loại và khu nghỉ dưỡng, tắm lá thuốc; sản phẩm du lịch sự kiện quốc tế: Nghiên cứu đề xuất và phối hợp tổ chức một số sự kiện du lịch mang tầm quốc gia, quốc tế và đảm bảo tính độc đáo, đặc trưng của huyện như: Giải marathon quốc tế; giải đua xe đạp leo núi quốc tế; giải leo núi, v.v; kết nối hợp tác với huyện Kim Bình (Trung Quốc) về du lịch qua các hình thức tham quan học tập kinh nghiệm, hội thảo hợp tác, v.v; tư vấn và đầu tư tổ chức các chương trình tham quan và hoạt động giao lưu, vui chơi giải trí nhằm kéo dài thời gian lưu trú tại các điểm du lịch cộng đồng; Thử nghiệm và xây dựng các loại hình du lịch mới.
Trong những năm tới được dự báo có nhiều khó khăn tác động đến việc phát triển du lịch tại địa phương; sự biến đổi khí hậu làm cho tình hình thời tiết diễn biến khó lường, nguy cơ thiên tai, dịch bệnh còn nhiều tiềm ẩn; vấn đề chuyển đổi nghề nghiệp và giải quyết công ăn việc làm, ngành nghề cho nông dân phù hợp là hết sức khó khăn, nhưng với quyết tâm của Đảng uỷ, chính quyền, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân các dân tộc Y Tý sẽ quyết tâm góp phần thực hiện thắng lợi đề án “phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá các dân tộc”.
Bùi Thị Phương Mai