 |
| Trung Quốc đã trồng thành công sầu riêng và chuẩn bị thu hoạch hàng nghìn tấn sầu riêng đầu tiên. |
Hơn nửa thế kỷ tìm ra cách trồng sầu riêng
Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đưa tin khoảng 2,45 triệu kg sầu riêng trồng trên đảo Hải Nam sẽ được bán trên thị trường từ tháng 6 năm nay.
Khoảng 93,3 ha trồng cây sầu riêng tại Tam Á, đảo Hải Nam đã bói quả với ước tính tổng thu hoạch là 116,64 kg/ha. CCTV đưa tin chuyên gia nông nghiệp từ Đông Nam Á đã hỗ trợ trồng cây sầu riêng tại Trung Quốc. Bên cạnh đó, các chuyên gia Trung Quốc cũng điều chỉnh những hạt giống nhập khẩu để chúng phù hợp với điều kiện địa phương. Sầu riêng trồng tại đảo Hải Nam dự kiến có lượng đường cao hơn và chu kỳ tăng trưởng thích nghi với nhu cầu thị trường Trung Quốc.
Tam Á cũng hướng đến mục tiêu xây dựng khu trồng sầu riêng công nghiệp 3.333 ha trong 3 đến 5 năm tới với dự đoán đến năm 2028 đạt giá trị sản lượng 5 tỷ nhân dân tệ (727 triệu USD).
Các nhà phân tích cho rằng sầu riêng trồng tại Trung Quốc có thể khiến giá loại quả này giảm tại thị trường trong nước. Tuy nhiên, chìa khóa thành công là liệu người tiêu dùng có đánh giá sầu riêng trồng tại Trung Quốc là ngon hay không.
 |
| Trung Quốc nghìn cứu để trồng sầu riêng từ những năm 1950. |
Nhà nghiên cứu Weng Ming tại Viện phát triển nông thôn thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) nhận định nước này vẫn phải nhập khẩu hầu hết trái cây nhiệt đới bởi vị của chúng rất khó để sao chép. Ông nêu rõ: "Lấy ví dụ là sung ngọt trồng tại Sơn Đông (Trung Quốc) không có vị gần với loại sung ngọt nhập khẩu vốn chủ yếu được trồng tại Trung Đông và Bắc Phi".
Nỗ lực trồng sầu riêng tại Trung Quốc đã bắt đầu từ những năm 1950, nhưng không thành công do kỹ thuật gieo trồng kém. Mọi sự thay đổi vào năm 2019, khi hơn 40 cây sầu riêng tại tỉnh đảo Hải Nam “bỗng dưng” ra trái sau 4 năm trồng làm cảnh.
Đến nay, ông Du Baizhong, tổng giám đốc công ty Hainan Youqi Agricultural cho biết các cây sầu riêng doanh nghiệp trồng đều phát triển tốt, với hơn 100 cây đã cho thu hoạch.
Tương tự, ông Gan Hanjiang của Huasheng Ecological Agriculture Base cũng cho biết sầu riêng của họ cho trái đều đặn, năm sau nhiều hơn năm trước, quả lớn nhất nặng khoảng 5 kg.
 |
| Khoảng 2,45 triệu kg sầu riêng trồng trên đảo Hải Nam sẽ được bán trên thị trường từ tháng 6 năm nay. |
Từ những cây sầu riêng đầu tiên, hiện Hải Nam có hơn 2.000 ha trồng sầu riêng, dự kiến sẽ đạt sản lượng từ 45-75 nghìn tấn từ năm 2024, theo báo cáo của Hainan Satellite TV. Con số này còn nhiều hơn lượng sầu riêng Việt Nam xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc năm 2022 (41 nghìn tấn), theo số liệu Hải quan.
Do đó, ông nhận định việc Trung Quốc trồng sầu riêng sẽ "không gây ảnh hưởng đến ngành công nghiệp sầu riêng ở Đông Nam Á". Giá sầu riêng Trung Quốc nhập khẩu từ Thái Lan, Malaysia và Việt Nam thường cao do chi phí vận chuyển.
Sau tỉnh Hải Nam, Quảng Đông là tỉnh thứ hai của Trung Quốc thành công trong việc trồng thử giống cây trứ danh xứ nhiệt đới.
Các cây sầu riêng non ở một vùng trồng thử nghiệm quy mô 20 hecta ở phía nam tỉnh Quảng Đông cũng bắt đầu ra hoa. Tại đây, giống sầu riêng Musang King và Black Thorn được bắt đầu trồng từ năm 2018.
Vùng trồng này hiện có khoảng 200 nghìn cây sầu riêng non, một số cây cho thu hoạch sớm vào tháng 10 năm ngoái. Đại diện của vùng trồng này cho biết hy vọng có thể mở rộng hơn trong tương lai.
Sầu riêng Việt Nam và Thái Lan chịu ảnh hưởng nhiều nhất
Dữ liệu từ Phòng Thương mại Xuất nhập khẩu thực phẩm, sản phẩm tự nhiên và phụ phẩm vật nuôi Trung Quốc (CFNA) cho thấy sầu riêng là loại quả được nhập khẩu hàng đầu tại Trung Quốc, đạt 4,3 tỷ USD trong năm 2022 với tổng lượng nhập khẩu 825.000 tấn. Theo thống kê của siêu thị Jingdong trong tháng 11/2022, sầu riêng phổ biến nhất trong giới trẻ với 60% khách hàng mua sầu riêng tại Trung Quốc trong độ tuổi từ 16-35.
Theo Nikkei Asia, không ai biết được khi nào “cơn sốt sầu riêng” ở Trung Quốc sẽ hạ nhiệt. Nếu Trung Quốc ngừng nhập khẩu, nông dân ở các nước đang theo đuổi xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc sẽ gánh chịu hậu quả nặng nề.
Theo Hải quan Trung Quốc, năm 2021, 821 nghìn tấn sầu riêng tươi trị giá 4,2 tỷ USD được Trung Quốc nhập khẩu, tăng 42,7% so với năm 2020. Tuy nhiên, sang năm 2022, lượng sầu riêng tươi nhập khẩu vào Trung Quốc chỉ đạt 825 nghìn tấn, hầu như không tăng so với cùng kỳ năm trước, báo động nhu cầu nhập khẩu có thể bắt đầu đi xuống.
Nguyên nhân giảm nhập khẩu sầu riêng không rõ có phải do kinh tế suy yếu ảnh hưởng tới sức mua của người Trung Quốc. Nhưng rõ ràng câu chuyện “Trung Quốc không thể trồng được sầu riêng” giờ đây không còn đúng nữa.
 |
| Một nông dân tại tỉnh Uttaradit (miền Bắc Thái Lan) đang kiểm tra sầu riêng sau khi thu hoạch. |
Trong các nước xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, Malaysia có vẻ tự tin hơn cả. Nước này có giống sầu riêng Musang King - được cho là chỉ có thể trồng tại Malaysia.
Bên cạnh giá trị thương hiệu, Malaysia cũng không cần cạnh tranh về sầu riêng tươi, vì nước này mới chỉ xuất sang Trung Quốc sầu riêng đông lạnh. Sản phẩm cơm sầu riêng được ưa chuộng đem ra chế biến nhiều món ăn như lẩu hay bánh crepe với nhu cầu không ngừng tăng.
Tuy nhiên, hai nước Thái Lan và Việt Nam chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất khi sầu riêng Trung Quốc tự trồng đạt sản lượng ngày càng lớn, vì không có được lợi thế về giống đặc sản như Malaysia.
Sau những thử nghiệm thành công tại Trung Quốc, cần khoảng 7 năm để một lượt cây sầu riêng ra trái ổn định. Diện tích trồng sầu riêng tại Trung Quốc có thể được mở rộng nếu đợt trồng này thành công. Việc cạnh tranh với sầu riêng xuất khẩu từ Thái Lan, Việt Nam là hoàn toàn có thể, đặc biệt với lợi thế công nghệ canh tác hiện đại, chi phí và thời gian vận chuyển tối ưu./.
