Trung Quốc đẩy mạnh thu mua, giá cau non tăng mạnh, cảnh báo hệ lụy khi ồ ạt trồng cau

Từ thời điểm sau Tết Nguyên đán 2023 đến nay, giá cau non bắt đầu tăng mạnh do thương lái đẩy mạnh thu mua.

Giá cau non tăng mạnh do Trung Quốc đẩy mạnh thu mua

Thời gian gần đây, thị trường Trung Quốc tăng thu mua quả cau tươi của Việt Nam khiến loại quả này có giá lên đến 26.000 đồng/kg, thậm chí cao hơn nếu khan hiếm.

Theo các nhà vườn, cau non sau khi mua về, người ta thường lựa những trái đạt chất lượng (hạt nhỏ hoặc không có hạt) luộc ở nước sôi, rồi sấy khô đóng vào bao chuyển sang thị trường Trung Quốc làm kẹo. Loại kẹo cau này ăn có vị ngọt ngọt, the the như kẹo gừng, có công dụng chống viêm họng, giữ ấm cơ thể nên rất được ưa chuộng ở Trung Quốc.

Trên thực tế, đây không phải lần đầu tiên cau non được thương lái thu mua ồ ạt. Hiện tượng thương lái Trung Quốc thu mua cau non với giá cao đã diễn ra từ nhiều năm trước ở các tỉnh phía Bắc, miền Trung và cả Tây Nguyên.

Người dân phân loại cau non để bán cho thương lái.

Cụ thể, thời điểm tháng 9, tháng 8/2021, giá cau tươi tại nhiều địa phương tại Bình Định, Quảng Ngãi,... tăng chóng mặt, nhiều nơi đạt 50.000 - 60.000 đồng/kg. Thậm chí, 1 tạ cau có thể mua được 1 chỉ vàng. Thời điểm giữa tháng 9/2022, giá cau tươi lên hơn 40.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, tháng 11/2022, giá thu mua quả cau tươi ngoài thị trường tụt giảm thê thảm, dao động từ 5.000 – 9.000 đồng/kg, thậm chí nhiều chủ lò còn ngường thu mua.

Theo ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) hiện tượng thương lái Trung Quốc thu mua cau non với giá cao đã diễn ra từ nhiều năm trước ở các tỉnh phía Bắc, miền Trung và cả Tây Nguyên. Những ngày đầu năm nay, họ lại bắt đầu thu mua trở lại.

Ồ ạt trồng cau và nỗi lo "vỡ trận"

Trước hiện tượng giá cau non tăng cao, nhiều địa phương người dân đã quay trwor lại trồng loại cây này. Trước hiện tượng này, ông Nguyễn Như Cường cho rằng, việc thương lái Trung Quốc tăng mua cau non có thể do nhu cầu tiêu thụ quả này tăng cao nhưng rất có thể hiện tượng này thỉ mang tính đột biến và nhất thời chứ không theo quy luật thị trường như các nông sản xuất khẩu khác.

Cây cau không phải là cây trồng, nông sản chính như lúa gạo, trái cây, rau tươi… nên nhu cầu tiêu thụ ở trong nước rất ít. Đây không phải là loại cây chủ lực nên Cục Trồng trọt, thậm chí kể cả chính quyền các địa phương cũng không nắm chính xác được có bao nhiêu diện tích.

Thời gian qua giá cau non tăng giảm thất thường.

“Chúng ta đã có quá nhiều bài học về việc phá bỏ cây này, trồng cây kia khi giá lên cao và không theo định hướng, không có thị trường ổn định. Rồi khi không bán được, không có người thu mua thì người dân lại lao đao. Vì thế người dân đừng có rộn ràng khi thấy giá cau non cao tăng một cách ồ ạt mà vội vàng phá bỏ loại cây khác để trồng cau. Bởi cứ phá cây này trồng cây kia rồi đến khi thương lái không mua nữa thì cơ quan chức năng không can thiệp được vì đây là hành động tự phát”, ông Cường nói.

Theo ông Cường, nếu muốn phát triển cây cau thì chính quyền địa phương phải có định hướng, phải trồng ở những vùng có lợi thế và phải đầu tư bài bản chứ đừng thấy giá cau đắt là chỗ nào cũng trồng. Như thế sẽ dẫn đến nguy cơ khủng hoảng thừa. Bên cạnh đó, phải có ký kết thu mua của các doanh nghiệp của Trung Quốc chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào các thương lái, tiểu thương theo đường tiểu ngạch.

Có những thời điểm giá cau non rớt thê thảm chỉ còn vài nghìn đồng/kg.

“Cục không quy hoạch trồng cau, bởi đây không phải là cây lương thực chủ lực của Việt Nam. Do vậy, chính quyền địa phương cần vào cuộc tuyên truyền, vận động người dân để họ hiểu rõ những tác động của việc trồng, phát triển ồ ạt, không theo quy hoạch.”, ông Cường nói thêm.

Từng nhiều lần giá cau non sốt giá rồi sau đó giá rớt thê thảm nguyên nhân là do phục thuộc vào thị trường xuất khẩu. Theo nhận định của Cục trồng trọt, hiện tượng giá cau non tăng cao sau tết chỉ là đột biến, bởi vậy người dân không nên thấy giá cao mà ồ ạt trồng cây này. Việc phát triển cây trồng phải gắn với quy hoạch vùng sản xuất của địa phương và gắn với tiêu thụ, trồng tự phát sẽ dẫn tới phá vỡ cung – cầu và người chịu thiệt là nông dân./.