Mới đây đoàn công tác của Tổng cục Thủy lợi do ông Lê Xuân Quang, Phó Viện trưởng Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường dẫn đầu đã có chuyến khảo sát, kiểm tra tình hình áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước tại vùng xoài huyện Cam Lâm (Khánh Hòa).
Đoàn đã đến nhà ông Nguyễn Văn Xuân, thôn Tân Xuân Đông, xã Cam Thành Bắc - một trong những hộ tiên phong trong việc áp dụng mô hình tưới phun mưa cho cây xoài.
Ông Xuân cho biết, vườn xoài nhà ông có tổng diện tích 1,2 ha gồm 220 cây chủ yếu trồng giống cát Hòa Lộc. Hiện nay toàn bộ vườn được áp dụng công nghệ tưới phun mưa do ông tự đầu tư, thiết kế cách đây 7 năm.
Nhờ áp dụng tưới phun mưa nên ông Xuân tiết kiệm công, nguồn nước tưới đáng kể. Ảnh: KS
Những hộ trồng xoài trên địa bàn tham quan đều đánh giá hiệu quả mang lại từ cách tưới này rất lớn, cụ thể, không chỉ tiết kiệm nguồn nước đáng kể, công tưới, mà con giúp cây trồng tăng năng suất, hạn chế sâu bệnh, tăng thu nhập.
“Với diện tích vườn xoài này, nếu kéo ống tưới dí vào gốc phải mất 3 ngày, tức tốn 3 công lao động (mỗi công mất 250 ngàn đồng) mới tưới xong. Còn áp dụng tưới phun mưa, vào buổi sáng chỉ cần bật cầu dao điện lên là máy bơm hoạt động bơm tưới khắp vườn xoài chỉ mất 30 phút là cây đủ thấm đất.
Hơn nữa, cách tưới này giúp việc rửa lá, cũng như rửa bông rất tốt khi gặp thời tiết bất lợi như ảnh hưởng sương muối. Từ đó, giúp vườn giảm thiệt hại, hạn chế sâu bệnh, cho năng suất ổn định và cao hơn các vườn không áp dụng khoảng 20%.
"Vườn xoài nhà tôi mỗi năm chỉ làm vụ nghịch cho quả thu hoạch từ tháng 6 đến tháng 8. Vụ này giá xoài rất cao, từ 60 - 80 ngàn đ/kg. Với sản lượng thu từ 8-9 tấn, sau khi trừ chi phí còn lãi từ 300 - 400 triệu đồng”, ông Xuân chia sẻ.
Sau khi tham quan mô hình, ông Lê Xuân Quang, Phó Viện trưởng Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường đánh giá, đây là một mô hình điểm để bà con học tập, nhân rộng. Dù hệ thống tưới được ông Xuân tự thiết kế theo kinh nghiệm, nhưng lợi ích mang lại trong sản xuất rất lớn như tiết kiệm cộng lên đến trên 90%, tăng năng suất cây trồng 20% và hạn chế sâu bệnh so với những hộ không đầu tư.
Đến nay toàn huyện Cam Lâm có khoảng 10% diện tích đã áp dụng tưới tiết kiệm cho cây xoài, tương đương khoảng 500ha.
Theo Chi cục Trồng trọt - BVTV Khánh Hòa, toàn tỉnh có hơn 8.000ha xoài. Trong đó, huyện Cam Lâm là "thủ phủ" trồng xoài của tỉnh, với diện tích lên đến trên 5.000ha, tổng sản lượng trên 44.000 tấn quả tươi/năm. Trong đó diện tích xoài Úc trên 3.000ha, sản lượng trên 20.000 tấn quả tươi/năm.
Tuy nhiên theo ông Đặng Chí Liêm, Phó phòng NN&PTNT huyện Cam Lâm, nếu diện tích xoài trên địa bàn được đầu tư khu tưới thì chắc chắn năng suất, chất lượng quả sẽ được nâng lên đáng kể.
Theo Chi cục Thủy lợi Khánh Hòa, để tăng năng suất vùng xoài chủ lực của địa phương sẽ được đầu tư mạng lưới tưới vào năm 2021.
Dự án “Nâng cao hiệu quả sử dụng nước cho các tỉnh bị ảnh hưởng bởi hạn hán” do ADB hỗ trợ, đã được phê duyệt. Tỉnh Khánh Hòa được tham gia thực hiện dự án này, trong đó có tiểu dự án “Cải tạo, nâng cấp kênh chính nam hồ chứa Cam Ranh và kênh chính hồ chứa Suối Dầu”, được chia làm 3 hợp phần.
UBND tỉnh Khánh Hòa là chủ quản của 2 hợp phần: Nâng cao hiệu quả và bền vững trong cung cấp nước thông qua đầu tư, nâng cấp, hiện đại hóa công trình thủy lợi và Triển khai áp dụng tưới tiết kiệm nội đồng. Theo quy mô đầu tư đã được tỉnh phê duyệt, dự án sẽ nâng cấp hệ thống kênh chính của 2 hồ chứa Cam Ranh và Suối Dầu, cùng với xây dựng mới 5 hệ thống trạm bơm và đường ống dạng mạch vòng cấp nước tưới đến các điểm chia nước trên đường ống để người dân tự dẫn nước về tưới cho các khu vực trồng xoài tập trung.
Việc tưới phun mưa cho cây xoài, ông Xuân chỉ mất 30 phút toàn vườn đã tưới đủ. Ảnh: KS
Không chỉ Khánh Hòa, tại một số địa phương khác như Hòa Bình, Tây Nguyên cũng đang áp dụng phương pháp tưới tiết kiệm cho một số loại nông sản chính của vùng.
Cụ thể, tại Tây Nguyên, giải pháp tưới nước tiết kiệm cho cây cà phê của Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VnSAT) đã được ứng dụng nhằm hỗ trợ ngành cà phê phát triển theo hướng bền vững.
Ưu điểm rõ nhất của hệ thống tưới chính là năng suất cà phê tăng lên thấy rõ. Ông Nguyễn Văn Nghi (thôn 2, xã Hà Mòn, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum) trồng 2,4 ha cà phê dẫn chứng, thời điểm này dù đang là mùa khô, nhưng vườn cà phê của ông vẫn xanh mơn mởn, lượng quả đều. Ông Nghi ước tính, năm nay vườn cà phê bước vào thu bói sẽ cho sản lượng trên 5 tấn quả tươi/ha.
Hay tại Hòa Bình, đến hết năm 2019 trên toàn tỉnh có 893ha cây trồng cạn áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm; trong đó sử dụng công nghệ tưới phun, tưới nhỏ giọt trên cây công nghiệp, cây ăn quả có múi và một số diện tích trồng rau quả công nghệ cao.
Ông Trần Quốc Toản, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Hòa Bình đánh giá: “Mặc dù chưa có đánh giá cụ thể hiệu quả áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước đối với từng loại cây trồng cạn nhất định. Tuy nhiên việc áp dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm nước có thể giúp tăng năng suất 10 - 15%; giảm chi phí lao động để tưới và chăm sóc từ 20 - 30%; lượng nước tiết kiệm được so với tưới truyền thống từ 20 - 50% tùy thuộc vào công nghệ áp dụng”...
Minh Nhật
