 |
| Thị trường trấm lắng, sức mua chậm trong nhiều tuần trước vào sau Tết, liệu có phải người Việt đã quay lưng với thịt heo? |
Giảm sốc lượng tiêu thụ thịt heo trong bữa ăn
Cả năm giá heo giảm liên tục, tháng tết là tháng người nuôi kỳ vọng nhiều nhất giá heo hơi sẽ tăng. Thế nhưng, trái với sự kỳ vọng của người nuôi cũng như dự báo của các chuyên gia, giá heo hơi thấp ổn định từ trước tới sau tết do nhu cầu sụt giảm mạnh.
Lý giải cho vấn đề thịt heo dịp Tết đi ngang, các chuyên gia và nhà quản lý cho rằng do nguồn cung tăng cao, cộng với giá heo bình ổn được nhiều địa phương triển khai trong dịp tết đã khiến giá heo ổn định. Tuy nhiên, tới nay đã qua dịp nghỉ Tết, các hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định trở lại, nhưng giá heo vẫn ít biến động, lượng tiêu thụ thịt heo vẫn chưa có những dấu hiệu tăng cao.
Nhiều người nhận định rằng, bên cạnh nguyên nhân kinh tế khó khăn hay người tiêu dùng thắt lưng buộc bụng khiến lượng tiêu thụ thịt heo chậm, còn có một nguyên nhân khác đó là thói quen tiêu dùng đã thay đổi. Thịt heo với nhiều người, nhiều gia đình không còn là thực phẩm thiết yếu.
 |
| Giá heo hơi dịp Tết luôn duy trì ở mức thấp do lượng tiêu thụ thịt heo giảm. |
Chị Nguyễn Thị Nga (ngụ Q.10, TP.HCM) kể thịt heo luôn là món không thể thiếu trong mỗi dịp tết. Chi cho biết ở quê chị, năm nào cũng nhờ người quen ở trong làng nuôi hộ một con heo để chia nhau ăn tết vừa ngon, vừa bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.
Tuy nhiên, qua cả mùa tết mà phần thịt được chia hơn cả chục ký đủ loại vẫn còn nằm nguyên trong tủ lạnh. Cả nhà năm bảy người chỉ dùng một miếng thịt ba rọi luộc chừng 700 - 800 gr trong khi các nguyên liệu thay thế như tôm, cá, thịt bò, gà, rau củ… được ưa chuộng hơn. Không chỉ nhà chị mà trong các buổi tiệc tập thể những năm gần đây có thể thấy, nhiều người thường "giành" nhau ăn rau, ăn cá, hải sản thay vì thịt các loại.
Còn theo chị Nguyễn Hương (ngụ Q.4, TP.HCM), nếu trước đây thịt heo là thực phẩm không thể thiếu trong các bữa ăn hằng ngày của gia đình chị thì giờ đây, có khi cả tuần không mua thịt heo.
Nhận định về vấn đề này, ông Nguyễn Trí Công, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai - thủ phủ chăn nuôi của cả nước, thừa nhận xu hướng tiêu thụ thịt heo của người dân đang thay đổi theo hướng giảm và tăng các sản phẩm thay thế.
 |
| Có nhiều hộ gia đình cả tuần không sử dụng đến thịt heo trong bữa ăn. |
Theo thống kê của Công ty Ipsos Strategy3, chuyên nghiên cứu thị trường đa quốc gia (có trụ sở tại Pháp), tiêu thụ thịt heo theo đầu người ở VN đạt đỉnh khoảng 32 kg/người/năm vào giai đoạn 2018. Trong giai đoạn 2021 - 2022, mức tiêu thụ thịt heo chỉ còn khoảng 23,5 kg/người/năm, giảm khoảng 8 kg/người/năm. Xu hướng này phù hợp với nhiều nước trong khu vực và thế giới.
Nguyên nhân là thu nhập theo đầu người của VN tăng, người dân có nhiều sự lựa chọn về nguồn đạm động vật thay thế khác ngoài thịt heo. Các sản phẩm thịt gia cầm, hải sản, thịt bò đang dần được người Việt ưa chuộng hơn.
Số liệu của Ipsos Strategy3 cho thấy thịt gia cầm là sản phẩm thay thế lớn nhất khi tăng từ 12 kg/người/năm vào năm 2017 lên 20 kg/người/năm trong năm 2022. Bên cạnh đó, sức tiêu thụ thịt bò tăng nhẹ từ 0,5 - 0,7 kg lên mức 5 kg/người/năm trong năm 2022.
Đã đến lúc người chăn nuôi heo phải thay đổi
Theo ông Phong Quách, Giám đốc bộ phận tư vấn Ipsos Strategy3 tại VN, cho biết trong nghiên cứu của công ty này, mức tiêu thụ thịt heo của người Việt trong năm 2022 là 24 kg/người/năm. Đây là mức đáy nên sẽ không giảm thêm trong năm 2023 vì thịt heo vẫn là món ăn gắn với truyền thống ẩm thực của người Việt. Giá heo hơi và tổng đàn cũng giảm (vì giá và dịch bệnh) nên xu hướng giá sẽ phục hồi và tăng trở lại kéo dài ít nhất đến giữa năm 2023.
"Dù giá heo hơi có thể tăng, nhưng tin vui với người tiêu dùng là giá bán lẻ sẽ giảm. Nguyên nhân là trong thời gian qua có nhiều doanh nghiệp tham gia vào thị trường chăn nuôi và cung cấp thịt heo, các doanh nghiệp sẽ phải tăng cường cạnh tranh để chiếm lĩnh thị trường", ông Phong Quách nói.
 |
| Người tiêu dùng có xu hướng lựa chọn thịt heo nuôi bán tự nhiên có chất lượng thơm ngon. |
Dù vậy, là người trực tiếp trong lĩnh vực này, ông Nguyễn Trí Công lại không mấy lạc quan khi những ngày sau tết giá heo hơi còn tệ hơn cuối năm. Trong ngắn hạn, ít nhất là hết tháng giêng giá vẫn khó tăng vì sức tiêu dùng không tăng.
Theo ông Công, xu hướng giảm tiêu thụ thịt heo của người tiêu dùng đã được các nhà chăn nuôi nhìn thấy và đang chuyển dịch theo nhu cầu thị trường. Nếu giai đoạn cực thịnh, tổng đàn heo cả nước lên đến khoảng 30 triệu con thì vài năm gần đây chỉ còn 27 - 28 triệu con.
Trong số này, chăn nuôi nhỏ lẻ đã giảm mạnh và chăn nuôi quy mô lớn trang trại đang phát triển. Việc phát triển các mô hình trang trại quy mô lớn hiện đại sẽ giúp giảm giá thành sản xuất. Bằng chứng là có nhiều thương hiệu thịt sạch an toàn liên tục ra mắt thị trường trong năm qua.
"Vấn đề là người chăn nuôi và doanh nghiệp cần các bộ ngành hỗ trợ cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác liên quan đến các số liệu về đàn vật nuôi để có thể điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu thị trường", ông Công nhấn mạnh.
 |
| Dịp tết, giá heo rừng lai và heo đặc sản tăng cao và luôn đắt hàng. |
Một điều cũng khiến người chăn nuôi heo lưu tâm là dù heo thường dịp tết tiêu thụ thịt heo chậm và giá thấp, nhưng giá heo rừng lai, heo đặc sản lại có giá tăng mạnh và sức tiêu thụ lớn. Những loại heo này thường được nuôi bán hoang dã chi phí chuồng trại và thức ăn giảm. Dù thời gian nuôi kéo dài hơn heo công nghiệp nhưng người nuôi heo rừng lai, heo đặc sản vẫn có lãi cao./.
