Rừng trâm bầu cổ thụ 500 tuổi cả làng góp lúa bảo vệ, chặt phá bị bêu giữa đình làng

Thiên nhiên - Tự nhiên 01/02/2023 18:00 Theo dõi TH&SP trên

Từ hàng trăm năm nay, cánh rừng trâm bầu cổ thụ là bức tường xanh che chở dân làng qua bao mùa gió bão, chắn cát bay cát nhảy, giữ nguồn nước ngọt. Lệ xưa ai chặt cây, phá rừng bị bêu giữa đình làng, phạt thóc sung công, ngày nay rừng vẫn được trông coi như báu vật.

Rừng lim cổ thụ huyền bí ở Hà Nội được ví như 'mỏ vàng' lộ thiên không ai dám xâm phạm Rặng duối cổ báu vật thường xuất hiện trên phim và sự linh thiêng kỳ bí Rừng lim xanh cổ thụ báu vật ở xứ Thanh được ngày đêm bảo vệ như thế nào?

Rừng trâm bầu cổ thụ 500 tuổi bảo vệ làng ven biển Quảng Bình.

Cánh rừng trâm bầu chạy dọc bờ biển làng Thanh Bình, xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch khoảng 4 km, rộng 400m. Loài cây có tên khoa học là Combretum quadrangulare Kurz, thuộc cây thân gỗ cao 2-12 m, phân bố chủ yếu ở miền Nam và Trung. Cây đẻ nhiều nhánh ngay sát gốc, thân khúc khuỷu, uốn lượn.

Phần lớn gốc trâm bầu ở làng Thanh Bình hiện có đường kính 20-30 cm, một số gốc trên 50 cm. Nhiều thân cây lâu năm rêu mốc mọc xù xì, xanh mướt. Nhìn từ trên cao, trâm bầu tạo thành mảng xanh, che đồi cát trắng xóa phía dưới. Rất nhiều loài chim về đây trú ngụ, làm tổ, sinh đàn đông đúc.

Quả trầm bầu có màu tím, vị ngọt mát, hơi chan chát.

Vào mùa hè, trâm bầu ra hoa, đến cuối năm kết trái. Quả mọc chi chít đầu ngọn cây, nhỏ bằng đầu ngón tay, ăn có vị ngọt và chát nhẹ. Đầu mùa xuân, cây trâm bầu con mọc lên. Điều đặc biệt cây chỉ có thể tự mọc, người dân chưa thể gieo hạt hoặc đào cây về nhân giống.

Theo các cụ cao niên, rừng trâm bầu có từ trước khi lập làng Thanh Bình. "Khi các vị tiền nhân khai khẩn đến lập làng thì đã có cánh rừng này. Thấy rừng xanh tốt, biết là vùng đất trù phú, mạch nước ngầm dồi dào nên các ngài đã cắm cọc dựng nhà, vỡ đất làm ruộng", ông Dương Minh Huy, 63 tuổi, từng 39 năm bảo vệ cánh rừng trâm bầu, giới thiệu.

Từ đó đến nay, cánh rừng là bức tường xanh che chở dân làng qua bao mùa gió bão, chắn cát bay cát nhảy, giữ nguồn nước ngọt. 500 giếng quanh làng Thanh Bình chưa bao giờ cạn nước. Nguồn nước cũng không bị nhiễm phèn, chua mặn như ở các làng lân cận.

Rừng trâm bầu cổ thụ được dân làng bảo vệ như báu vật.

Ý thức được sự sống còn của làng phụ thuộc vào cánh rừng trâm bầu, các bậc tiền nhân đã đặt ra nhiều quy định giữ rừng. Trưởng làng lựa chọn trai tráng vào đội giữ rừng, ai chặt cây, phá rừng bị bêu giữa đình làng, phạt thóc sung công.

Đến năm 1959, làng thành lập hợp tác xã, đội giữ rừng chính thức ra đời. Dân làng quy định phạt tiền với những ai vào rừng chặt cây. Người dân chỉ được vào vơ lá rụng về làm chất đốt.

Đầu những năm 1980, người dân các xã lân cận vì thiếu chất đốt nên vào rừng trâm bầu chặt cây về làm củi. Từng tốp 20-40 người kéo vào chặt cây. Tổ bảo vệ gồm 11 người, do ông Huy làm tổ trưởng, được cấp hai khẩu súng AK, ăn ở trong rừng để ngăn chặn chặt cây.

"Họ đi rất đông nên chúng tôi nhiều lần phải nổ súng AK để cảnh cáo. Không ít lần xô xát, may mắn không ai thương tích", ông Huy nhớ lại. Việc này kéo dài ba năm rồi giảm dần, súng AK được thu hồi. Năm 2011, tổ bảo vệ rừng Thanh Bình được Chủ tịch tỉnh Quảng Bình tặng bằng khen vì thành tích giữ rừng.

Dân chắt chiu thóc gạo nuôi người giữ rừng nên họ hiểu mình cũng phải giữ rừng nữa mới có thành quả tốt đẹp. Vì thế người dân ở làng tuân thủ khá chặt chẽ và tự giác lệ làng về giữ rừng. Ai bẻ cành bị phạt 50.000 đồng, chặt cây bị phạt 300.000-500.000 đồng. “Giữ được rừng cây là giữ cho cuộc sống của chính bầy tui tốt đẹp hơn, rứa thì ai lại đi phá rừng mần chi”, bà Dương Thị Hạnh, một người dân sống sát bên rừng trâm bầu, bày tỏ.

Ông Dương Minh Huy, Tổ trưởng bảo vệ rừng trâm bầu, bên một gốc cây có đường kính trên 50cm.

Người làng Thanh Bình nhà nào hiện còn dùng bếp củi thì cũng chỉ vào rừng quét lá, nhặt nhạnh cành trâm bầu khô mục đã gãy về đun. Ai vi phạm phá rừng là bị thôn đọc tên trên hệ thống loa phát thanh, và chỉ một lần vi phạm phá rừng là cuối năm gia đình đó không còn được bầu gia đình văn hóa nên mọi người xấu hổ.

“Công cuộc” giữ rừng ở thôn Thanh Bình là cả làng giữ rừng. Người dân là tai mắt của đội bảo vệ rừng, của chính quyền thôn. Ai thấy người lạ bước chân vào rừng cũng đều báo ngay với đội bảo vệ, để đội theo dõi, ngăn chặn phá rừng. Nhờ thế nên bây giờ mọi người mới mục kích được những cây trâm bầu có gốc hai ba người ôm, hay cả cánh rừng trâm bầu xanh ngút ngàn trên cát trắng.

Những năm gần đây, làng Thanh Bình quy định người mất không được chôn dưới rừng trâm bầu mà phải ra nghĩa địa, nhằm duy trì diện tích rừng. Năm 2022, tỉnh Quảng Bình điều chỉnh hướng tuyến đường ven biển ra sát bờ biển để tránh cánh rừng trâm bầu. Người dân Thanh Bình đồng lòng giữ cánh rừng trâm bầu cổ thụ nhiều năm qua, mang lại nhiều lợi ích về phòng hộ, sinh thái, giữ gìn nguồn nước... Cánh rừng trâm bầu cổ thụ này là số rất ít cánh rừng xanh tốt nguyên sinh được gìn giữ ở vùng ven biển Quảng Bình từ xưa đến nay./.

Kim Ngân

Tags:

Cùng chuyên mục

Món đặc sản Tuyên Quang chỉ 5.000 đồng khiến khách Tây mê mẩn

Bất ngờ với bonsai cây ăn quả: Có “siêu phẩm” được hét giá 7 tỷ đồng

Về Cao Bằng thưởng thức xôi ngà hoóc: Thức quà dung dị gói trọn hương rừng

Bánh giò bầu – niềm tự hào ẩm thực níu chân du khách Hữu Liên

Bò xào kiến vàng lá chha ca dao: Món ăn tí hon, hương vị khổng lồ

Canh thụt và câu chuyện văn hóa bên bếp lửa nhà sàn

Ngỡ ngàng chè cua Cà Mau: Nghe tên đáng sợ, ăn một lần là ghiền

Bún cá lăng kết hợp đọt mây rau nhíp: Món ăn độc lạ khiến thực khách mê mẩn

Loại cua vừa đăng quang "vua cua" Cà Mau đắt đỏ cỡ nào?

Về miền Tây thưởng thức loài vật giống cua đồng: Làm mắm đậm đà, ăn một lần là ghiền

Củ niễng - Đặc sản “ngắn hạn” đắt khách mỗi độ cuối thu

Loại cá "vàng trắng" Việt Nam chinh phục siêu thị Mỹ, Trung

Tin khác

Hành trình tìm lại màu xanh cho "nữ hoàng" các loại trà

Trà hoa vàng Hakodae Orgavina không chỉ là sản phẩm dược liệu quý mà còn là biểu tượng của “vàng xanh” bền vững. Hành trình hồi sinh loài trà cổ thụ Tam Đảo mở ra cơ hội phát triển kinh tế, bảo tồn thiên nhiên và giáo dục cộng đồng.

Chanh Việt "thoát hiểm" bài toán đầu ra nhờ chế biến sâu và liên kết khoa học – công nghệ

Từ những vườn chanh không hạt tại Đồng Tháp và Vĩnh Long, các hợp tác xã (HTX) đã biến trái chanh tươi thành sản phẩm chế biến sâu đạt tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao giá trị nông sản Việt và mở ra thị trường xuất khẩu đầy tiềm năng.

Loại quả bé tí ngày xưa mọc dại, nay giá 1 triệu/kg vẫn được săn lùng

Ớt gió Hà Giang là loại ớt nhỏ xíu mọc tự nhiên ngày trước, giờ trở thành mặt hàng đặc sản giá trị cao. Với hương thơm thảo mộc và vị cay dịu, ớt gió không chỉ được người tiêu dùng săn tìm mà còn trở thành niềm tự hào ẩm thực của vùng cao.

Từ hạt gạo ngon nhất thế giới đến giấc mơ nông nghiệp Việt

Hạt gạo ST25 không chỉ ba lần đoạt danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới” mà còn mở ra khát vọng nâng tầm nông nghiệp Việt, từ chất lượng giống lúa, năng suất bền vững đến cơ hội xây dựng thương hiệu quốc tế, đưa gạo Việt ra bản đồ nông sản cao cấp toàn cầu.

Mít Việt Nam – Trái cây triệu đô vươn ra thị trường thế giới

Xuất khẩu mít Việt Nam đang mở ra cơ hội lớn trên thị trường quốc tế, đặc biệt tại Trung Quốc và các thị trường cao cấp. Dù còn gặp thách thức về chất lượng và quy trình sản xuất, giá trị kinh tế và tiềm năng xuất khẩu của loại trái cây này vẫn rất ấn tượng.

Hành trình rau má bản địa: Từ cây cứu đói đến OCOP bạc tỷ

Từ những mùa giáp hạt thiếu thốn, rau má từng là cây cứu đói của người dân địa phương. Giờ đây, nhờ nỗ lực của hợp tác xã (HTX) Đồng Ngâu, rau má bản địa Thanh Hóa đã được chế biến thành sản phẩm OCOP, mang lại giá trị kinh tế hàng tỷ đồng mỗi năm.

Sắp diễn ra Ngày hội sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phía bắc

Từ ngày 14 - 16/11, Ngày hội sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phía bắc năm 2025 sẽ diễn ra tại Trung tâm thương mại tỉnh Lai Châu.

Cam Cao Phong khởi động vụ mới: Hứa hẹn mùa vàng “quả ngọt” bội thu

Niên vụ cam Cao Phong chính thức khởi động, những vườn cam sai trĩu quả vàng óng giữa đồi núi Tây Bắc hứa hẹn mang lại mùa “quả ngọt” bội thu, kết hợp kỹ thuật hiện đại, sản xuất an toàn và du lịch trải nghiệm, mở ra hướng phát triển kinh tế đa dạng cho người dân.

Cà phê vào vụ, giá cao kỷ lục, nhà vườn Sơn La phấn khởi

Mùa vụ cà phê năm nay tại Sơn La mang đến niềm vui lớn cho người nông dân. Năng suất tăng, chất lượng cải thiện, giá bán lập kỷ lục, giúp bà con ổn định thu nhập, phát triển kinh tế bền vững và tạo đà cho những vụ mùa tiếp theo.

Từ vườn hữu cơ đến siêu thị Mỹ: Hành trình xanh của vú sữa Việt

Từ những vườn cây hữu cơ ven sông Hậu đến quầy hàng siêu thị ở Mỹ, trái vú sữa Việt đã trải qua hành trình hơn mười năm gây dựng. Câu chuyện ấy không chỉ là thành quả xuất khẩu, mà còn là biểu tượng cho hướng đi xanh, sạch và bền vững của nông sản Việt.

Nguồn từ thiên nhiên “Mật ong Hoa Dừa”

Bình Đại, Bến Tre (cũ) nằm trên cù lao An Hoá giáp với Biển Đông, hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt. Đất Bình Đại tuy không được thiên nhiên ưu ái, màu mỡ như các huyện lân cận, thường xuyên bị xâm nhập mặn nhưng với sự cần cù, chăm chỉ của người dân nơi đây đã gầy dựng nên những vườn dừa, vườn nhãn sai quả. Mùa hoa dừa, hoa nhãn luôn thu hút được đàn ong ruồi, ong mật bay về, mang đến cho người dân nhiều nguồn mật ngọt quý báu.

Loại củ đắt nhất thế giới giá 6 triệu đồng/kg, Việt Nam đã có người trồng thành công

Wasabi – “vàng xanh” Nhật Bản, được mệnh danh là củ đắt nhất thế giới với giá 6 triệu đồng/kg. Việt Nam đã trồng thành công, mở ra cơ hội xuất khẩu và phát triển thương mại nông sản cao cấp, đồng thời khẳng định năng lực canh tác công nghệ cao của nông dân trong nước.

Đặc sản lạ gây sốt sàn thương mại, người dân thu bạc triệu mỗi tháng

Từ loại củ dân dã chỉ bán vài nghìn đồng một ký, khoai sâm đất Sìn Hồ nay trở thành đặc sản “gây sốt” trên TikTok Shop. Hơn 300 tấn được tiêu thụ chỉ trong hai tháng, mở ra hướng đi mới giúp phụ nữ vùng cao vươn lên làm chủ kinh tế số.

Nơi lưu giữ “quốc bảo” giữa đại ngàn: Thiên tai không làm nản lòng người

Xã Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi là nơi lý tưởng nhất cho việc trồng sâm Ngọc Linh ở nước ta. Mặc dù vậy, nơi đây cũng thường xuyên hứng chịu thiên tai khiến bao nỗ lực của người dân dường như “đổ sông đổ bể”. Tuy nhiên, thiên tai không làm nản lòng người, chính quyền địa phương phối hợp với người dân, quyết tâm tạo ra những sản phẩm sâm Ngọc Linh với hàm lượng hoạt chất cao, củ chắc và thơm đặc trưng, được đánh giá tiệm cận với sâm Ngọc Linh tự nhiên.

Nơi lưu giữ “quốc bảo” giữa đại ngàn: “Rừng nuôi sâm, sâm giữ rừng”

Thực hiện chuyên đề “Du lịch xanh và phát triển dược liệu dưới tán rừng – hướng đi bền vững tại vùng lõi sâm Ngọc Linh”. Sâm Ngọc Linh được ví như “quốc bảo”giữa đại ngàn, đây không chỉ là cây dược liệu quý giá mà còn đem lại giá trị kinh tế cao, tạo công ăn việc làm bền vững cho người dân xã Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi. Với lợi thế thiên nhiên ban tặng, người dân và chính quyền xã Măng Ri quyết tâm phát triển sâm Ngọc Linh sẽ trở thành nguồn kinh tế mũi nhọn của địa phương trong tương lai.

Làm giàu từ những cánh rừng, viết tiếp câu chuyện kinh tế xanh

Không chỉ phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, những cánh rừng sản xuất tại các xã vùng cao phía Bắc tỉnh Thái Nguyên đã thực sự trở thành “nguồn sinh kế xanh”, giúp hàng nghìn hộ dân thoát nghèo bền vững và vươn lên làm giàu.

Triển lãm OCOP Gia Lai 2025: Không gian hội tụ sản phẩm đặc trưng và bản sắc vùng miền

Triển lãm giới thiệu sản phẩm OCOP đặc trưng tiêu biểu tỉnh Gia Lai khai mạc ngày 30/9 tại Quảng trường Đại đoàn kết, phường Pleiku, thu hút đông đảo người dân và du khách. Sự kiện nhằm chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030, đồng thời cũng diễn ra tại thành phố Quy Nhơn (cũ) từ ngày 1/10, và cùng khép lại vào ngày 4/10.

Chống hàng giả để bảo vệ thương hiệu sản phẩm thiên nhiên vì sức khỏe cộng đồng

Trong bối cảnh vấn nạn hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi và phức tạp, công tác phòng chống buôn lậu, hàng giả không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn cần sự đồng hành tích cực từ doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Hạt cà phê Gia Lai đổi đời nhờ phân hữu cơ: Giá tăng, đất khỏe, khách mê

Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe về chất lượng và truy xuất nguồn gốc, việc ứng dụng vật tư xanh trong sản xuất nông nghiệp đang trở thành hướng đi tất yếu tại tỉnh Gia Lai. Giải pháp này không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản mà còn góp phần bảo vệ môi trường, xây dựng nền nông nghiệp bền vững.

Dược liệu quý vùng dân tộc thiểu số: Tiềm năng và cơ hội kinh tế

Vùng núi cao nơi đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống sở hữu nguồn dược liệu quý hiếm, từ sâm Ngọc Linh đến hà thủ ô, ba kích. Nếu được đầu tư bài bản, đây không chỉ là tài nguyên y học mà còn mở ra cơ hội kinh tế, giúp người dân thoát nghèo và làm giàu bền vững.

Triển lãm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội: Quảng bá, kết nối và vươn xa

Từ ngày 26-29/9, Triển lãm các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề sẽ diễn ra tại Mê Linh, Hà Nội, với sự tham gia của hàng trăm sản phẩm truyền thống đặc sắc, hứa hẹn trở thành điểm nhấn văn hóa – thương mại trong dịp này.

Bánh dừa Việt Nam gây ấn tượng tại triển lãm Halal quốc tế

Tại Triển lãm Halal quốc tế Malaysia (Mihas 2025), gian hàng bánh dừa nướng của một doanh nghiệp Việt Nam đã trở thành điểm nhấn thu hút, không chỉ bởi hương vị độc đáo mà còn mở ra câu chuyện về hành trình chinh phục thị trường Hồi giáo đầy tiềm năng. Với chứng nhận Halal, món quà quê dân dã đang tự tin bước ra toàn cầu, khẳng định giá trị nông sản Việt.

Xây dựng chuỗi giá trị nông sản sạch từ Gia Lai

Với định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, xây dựng vùng chuyên canh rau quả sạch gắn với chuỗi tiêu thụ bền vững, Công ty TNHH MTV Hương Đất An Phú (huyện Đak Đoa, Gia Lai) đang từng bước khẳng định vị thế như một điểm sáng trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp của địa phương.

Lợi thế phát triển cây mắc ca tại Gia Lai

Từ chỗ chỉ được trồng làm cây chắn gió, mắc ca nay đã khẳng định được tiềm năng, trở thành cây trồng chủ lực gắn kết nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp tại nhiều địa phương phía tây tỉnh Gia Lai. Với chất lượng hạt tốt, giá trị kinh tế cao và đầu ra ngày càng ổn định, loại cây này đang giúp nhiều hộ dân tăng thu nhập, đồng thời mở ra triển vọng hình thành vùng trồng tập trung, hiệu quả, hướng tới mục tiêu phát triển hơn 6.600 ha mắc ca vào năm 2050 tại Gia Lai.

Đặc sản nên thử dịp lễ 2/9: Hương vị mùa thu từ Bắc vào Nam

Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 không chỉ là dịp để sum họp, nghỉ ngơi, mà còn là cơ hội để mỗi người tìm về với những hương vị đặc sản gắn liền với mùa thu trên khắp ba miền đất nước. Tháng 9, khi tiết trời dần chuyển mình, cũng là lúc những sản vật đặc trưng của từng vùng xuất hiện, níu chân du khách và gợi bao ký ức quê hương. Từ miền Bắc với cốm mới, na Chi Lăng; miền Trung với mì Quảng, hải sản tươi rói; đến miền Nam với cá linh mùa nước nổi… tất cả cùng tạo nên một bức tranh ẩm thực đậm đà, giàu bản sắc.

Hạt tiêu, hạt điều Việt Nam khẳng định vị thế “tỷ đô” trên bản đồ nông sản thế giới

Cùng với sự khởi sắc của nhiều nông sản chủ lực, kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu, hạt điều của Việt Nam đang chứng kiến bước tăng trưởng ấn tượng.

Cheo cheo Việt Nam và những loài cực kỳ nguy cấp: Tín hiệu cảnh báo từ Sách Đỏ 2023

Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, bổ sung hàng loạt loài động vật rừng vào nhóm IB – nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Trong đó, cheo cheo Việt Nam, sẻ đồng ngực vàng, già đẫy lớn, mang roosevelt, chân bơi… đều được Sách Đỏ Việt Nam (2023) xếp hạng cực kỳ nguy cấp (CR). Đây không chỉ là động thái pháp lý mà còn là tín hiệu cảnh báo nghiêm trọng về tình trạng suy giảm đa dạng sinh học.

Gà lôi trắng từ IB sang IIB: Những điều người nuôi cần biết

Gà lôi trắng vừa được chuyển từ nhóm IB sang IIB, mở ra cơ hội nuôi và kinh doanh hợp pháp nhưng vẫn chịu ràng buộc pháp lý. Người dân cần nắm rõ quy định, chứng minh nguồn gốc để tránh rủi ro và góp phần bảo tồn loài quý hiếm này.

Vì sao gà lôi trắng được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam?

Gà lôi trắng, loài chim mang vẻ đẹp đặc trưng của núi rừng Việt Nam, đang đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng. Việc được đưa vào Sách Đỏ và các quy định bảo vệ nghiêm ngặt là minh chứng cho tình trạng nguy cấp của loài, đòi hỏi những nỗ lực bảo tồn cấp bách để gìn giữ một nguồn gen quý giá.

Xem thêm