Phát hiện thêm 2 loại sâm quý hiếm trong rừng Việt, giá trị có thể sánh ngang sâm Ngọc Linh

Thiên nhiên - Tự nhiên 08/08/2023 11:00 Theo dõi TH&SP trên

Nhóm các nhà khoa học tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam đã tìm và xác định được 2 loài sâm quý ngoài thiên nhiên tại Tuyên Quang và Hà Giang. Sau 2 năm tìm kiếm và đánh giá các loài sâm quý, nhóm nghiên cứu đề xuất mô hình bảo tồn và nhân trồng tại rừng Lâm Bình (Tuyên Quang) và rừng khu vực Chiêu Lầu Thi (Hà Giang).

Loài sâm quý hiếm xưa bị lầm là cây mọc dại, nay có giá 800.000 đồng/kg Những loại rau rừng vừa lạ vừa ngon, có loại được ví như “nhân sâm quý" là đặc sản vùng núi đá Hà Giang Loại cây xưa làm hàng rào nay được ví như "nhân sâm quý", hái ngọn bán đắt như tôm tươi 50.000 đồng/kg Trồng sâm quý nông dân bỏ vốn 12 triệu thu về 75 triệu đồng lãi gấp 4 lần dưa hấu

Cây sâm thuốc P. stipuleanatus (Tam thất hoang) ở Hà Giang. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Kỳ công 2 năm vào rừng tìm sâm quý

Từ năm 2021, nhóm nghiên cứu của PGS.TS Phan Kế Long, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam nhận nhiệm vụ điều tra hiện trạng các loài cây thuốc thuộc chi sâm (Panax L.) ở Tuyên Quang và Hà Giang. Trong vòng 2 năm, ông cùng các cộng sự đặt chân đến hai tỉnh này để khám phá sâm quý với 2 mục tiêu chính: điều tra, đánh giá hiện trạng và đề xuất phương án bảo tồn các loài Panax L.

PGS Long cho biết, chi Panax thuộc họ Ngũ gia bì (Araliaceae), đều là những cây thuốc quý hiếm nổi tiếng thế giới. Dữ liệu từ nghiên cứu trước đó cho thấy loài sâm này xuất hiện ở Tuyên Quang và Hà Giang nhưng chưa xác định cụ thể tên loài do thiếu thông tin về hình thái và sinh học phân tử.

Tại Tuyên Quang, nhóm tìm hiểu ở huyện Lâm Bình, nơi có khu rừng phòng hộ rộng 39.752 ha thuộc địa bàn 8 xã, đỉnh núi cao hơn 1900 m và hệ núi đá vôi hiểm trở. Độ cao và khí hậu nơi đây được đánh giá rất phù hợp cho sự phát triển của cây sâm. Nhóm cho biết, các loài sâm sinh trưởng tốt ở khu vực có độ cao 1200 -1500 m, những địa điểm này thường có khí hậu ôn hòa, mát mẻ quanh năm và độ ẩm tương đối cao (hơn 85%).

Những tán rừng nơi đất xốp, có mùn dày, điều kiện thông thoáng và hạn chế cây tái sinh phát triển là những khu vực được nhóm tập trung tìm kiếm. Tại đây PGS Long cùng các cộng sự xác định được 3 quần thể cây sâm thuốc Panax, đều là loài P. notoginseng (Burk.) Chow & Huang, 1975 (Điền thất/Tam thất bắc).

Hình ảnh mẫu Tam thất bắc Panax notoginseng thu ở Tuyên Quang. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Tại Hà Giang, nhóm tập trung tìm kiếm sâm ở 3 dãy núi Chiêu Lầu Thi, Tây Côn Lĩnh, Tả Phìn Hồ thuộc địa bàn các huyện Hoàng Su Phì, Bắc Quang, Vị Xuyên. Khu vực cao nhất lên đến 2400 m so với mực nước biển.

Kết quả thu được 5 quần thể cây sâm thuốc Panax loài P. stipuleanatus C.T.Tsai & K.M.Feng (Tam thất hoang). Theo đó, 57 cá thể thuộc 5 tiểu quần thể Đồng Văn, Quản Bạ, Hoàng Su Phì, Bắc Quang, Vị Xuyên ghi nhận hạt sâm với số lượng ít.

Với mức độ suy giảm hơn 90%, quần thể tam thất hoang ở Hà Giang được đánh giá ở tình trạng nguy cấp. Theo tiêu chí đánh giá IUCN (2019), hiện trạng quần thể tam thất hoang đang ở mức cực kỳ nguy cấp do số lượng cây tái sinh rất thấp, nguy cơ gần các loài cây thuốc thuộc chi sâm bị thu hẹp.

Cần chung tay bảo tồn và nhân rộng loài sâm quý

Sau 2 năm tìm kiếm và đánh giá các loài sâm quý, nhóm nghiên cứu đề xuất mô hình bảo tồn và nhân trồng tại rừng Lâm Bình (Tuyên Quang) và rừng khu vực Chiêu Lầu Thi (Hà Giang).

Các nhà khoa học cũng đề xuất quản lý chặt cây tái sinh và bảo tồn sự các nguồn gene tại 5 quần thể ở Hà Giang và 3 quần thể ở Tuyên Quang, đồng thời thử nghiệm trồng tại cùng độ cao, cùng đai khí hậu. Theo ông Long, doanh nghiệp và người dân cần chung tay tham gia bảo tồn, nhân giống tại chỗ và khai thác bền vững các loài cây thuốc thuộc chi sâm.

Giá trị dược liệu của tam thất hoang cũng được nhóm nghiên cứu bước đầu xác định có nhiều hợp chất quý như: aglycone, oleanolic acid và panaxadiol. Các chất này có tác dụng tiêu đờm, giảm đau, cầm máu và bồi bổ sức khỏe. Chúng còn chứa Oleanane-triterpenoid có khả năng kháng ung thư, kháng viêm thông qua cơ chế kìm hãm sự hoạt động của tác nhân NF-ĸB truyền tín hiệu kích hoạt biểu hiện một số gene liên quan đến viêm nhiễm.

Hình ảnh mẫu Tam thất hoang Panax stipuleanatus thu ở Hà Giang. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Hiện Việt Nam có các loài sâm thuộc chi Panax mọc ngoài tự nhiên gồm sâm vũ điệp (P.japonicus var. bipinnatifidus (Seem.), Wu & Feng (P. bipinnatifidus Seem.), tam thất (P. notoginseng), tam thất hoang (P. stipuleanatus), sâm lai châu (P. vietnamensis var. fuscidiscus) và sâm langbian (P. vietnamensis var. langbianensis).

Sâm Ngọc Linh (P. vietnamensis var. vietnamensis) cũng thuộc Panax được nghiên cứu khá chi tiết về giá trị dược liệu nhưng chưa được tìm thấy ngoài tự nhiên. Sâm Ngọc Linh chứa hàm lượng ocotillol saponin có tác dụng an thần và majonoside-R2 có khả năng kháng tác nhân gây bệnh ung thư vòm họng.

PGS Phan Kế Long cho rằng, một số loài sâm ở mức nguy cấp và có nguy cơ tuyệt chủng cao do bị suy giảm môi trường sống và con người khai thác quá mức. Đây cũng là yếu tố gây khó khăn cho các nhà nghiên cứu trong quá trình tìm kiếm các loài sâm ngoài thiên nhiên ở Tuyên Quang và Hà Giang./.

Kim Ngân

Tags:

Cùng chuyên mục

Quả tai chua – Đặc sản rừng sâu “gây thương nhớ” giữa phố thị

Đánh thức tiềm năng nông nghiệp hữu cơ Việt Nam

Bún Xiêm Lo – Vị ngọt đượm tình quê trong từng sợi bún nhỏ

Trái trường Bảy Núi – Viên ngọc đỏ giữa đại ngàn Tây Nam Bộ

Tupai King - “Vua mới” của làng sầu riêng, giá gần 800.000 đồng/kg

Dứa Bắc Giang vào vụ thu hoạch, nông dân được mùa, được giá

Lạng Sơn phát triển kinh tế từ cây dược liệu: Hướng đi bền vững, nâng cao giá trị địa phương

Xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam xanh, hướng tới thị trường cao cấp

Tinh dầu bách xanh, dược liệu quý hiếm giữa đại ngàn

Tiếp nhận 6 cá thể sếu đầu đỏ về Vườn quốc gia Tràm Chim

Gia Lai mở rộng thị trường nông sản qua không gian mạng

Thanh Hóa: 32,6 ha sắn bị nhiễm bệnh khảm lá ở huyện Ngọc Lặc

Tin khác

Hải Dương dự kiến đạt khoảng gần 60.000 tấn vải thiều

Tổng sản lượng vải (Hải Dương) dự kiến năm 2025 đạt khoảng gần 60.000 tấn, trong đó vải sớm chiếm 31.500 tấn, chính vụ khoảng 23.500 tấn. Việc sản xuất vải trên địa bàn tỉnh Hải Dương cơ bản tuân thủ theo quy trình an toàn, với 721 ha được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP.

Bắt mắt, thơm ngon với 135 món ăn từ thanh trà Vĩnh Long

Ngày hội thanh trà không chỉ là cơ hội thưởng thức những trái thanh trà ngon, những sản phẩm chế biến từ thanh trà mà còn là dịp để các nhà vườn, các cơ sở sản xuất và chế biến nông sản giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Mã số vùng trồng đưa nông sản chủ lực địa phương "bay" xa

Với những quy định khá ngặt nghèo, mã số vùng trồng đang góp phần tăng sức canh tranh cho các mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh Thái Nguyên, thúc đẩy liên kết, hình thành các chuỗi giá trị bền vững và mở rộng thị trường tiêu thụ cho nông sản ở cả trong nước và xuất khẩu.

Phát triển thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp Bến Tre

Để thực hiện các mục tiêu đề ra, tỉnh Bến Tre sẽ tập trung đẩy nhanh xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị nông sản. Đồng thời, phát triển nền nông nghiệp tập trung, sạch, hữu cơ an toàn, truy xuất nguồn gốc, từng bước ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Giữ gìn và phát huy nghề đan lát cỏ tế truyền thống

Trong bối cảnh hiện đại hóa ngày càng phát triển, việc giữ gìn và phát huy nghề truyền thống như đan lát cỏ tế là một thách thức không nhỏ. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Phú Túc, huyện Phú Xuyên, TP. Hà Nội khẳng định bản sắc và giá trị văn hóa độc đáo của mình.

Xác lập kỷ lục 135 món ẩm thực chế biến từ thanh trà

Tỉnh Vĩnh Long đã phê duyệt kế hoạch tổ chức Ngày hội Thanh trà Bình Minh, công diễn xác lập kỷ lục Việt Nam đối với 135 món ẩm thực được chế biến từ trái thanh trà của thị xã Bình Minh.

Hà Nội và Thái Nguyên liên kết phát triển văn hóa trà và tuyến đường sắt

Tỉnh Thái Nguyên vừa cho ra mắt sản phẩm du lịch gắn với văn hóa trà và tuyến đường sắt Hà Nội – Thái Nguyên nhằm hưởng ứng Chương trình kích cầu du lịch năm 2025 “Việt Nam – Đi để yêu”.

Phát hiện 40 mỏ vàng ở Tây Bắc với trữ lượng gần 30 tấn

Trong 8 năm, Đề án Tây Bắc đã phát hiện và đánh giá 110 mỏ khoáng sản, trong đó có 40 mỏ vàng ở Tây Bắc với trữ lượng gần 30 tấn vàng.

Phát hiện trà mi hoa vàng có giá trị dược liệu cao ở Ninh Thuận

Sau nhiều năm không ghi nhận phân bố ngoài tự nhiên, thậm chí có nghi hoặc về khả năng tuyệt chủng, mới đây, các viên chức thuộc phòng Khoa học và Bảo tồn thiên nhiên – Ban quản lý Vườn quốc gia Phước Bình đã phát hiện trà mi hoa vàng, một loài thực vật cực kỳ quý hiếm thuộc họ Chè, tại Vườn quốc gia Phước Bình, tỉnh Ninh Thuận.

Những cách cắm hoa bưởi đẹp mê li, thơm phưng phức

Với mùi hương thơm dịu nhẹ, vẻ đẹp giản dị nhưng đầy tinh tế, hoa bưởi ngày càng được nhiều người cắm để làm đẹp không gian sống. Cùng ngắm những cách "biến tấu" với hoa bưởi vô cùng hút mắt dưới đây.

Ngư dân Thanh Hóa phấn khởi vào mùa sứa biển

Nghề đánh bắt, chế biến sứa mang lại thu nhập khá tốt cho ngư dân ở Thanh Hoá. Năm nay vụ sứa đến muộn, sản lượng giảm hơn so với năm ngoái nhưng lại xuất hiện nhiều loài sứa đỏ, có giá trị kinh tế cao hơn nên phần nào giúp ngư dân yên tâm đánh bắt.

Nâng cao thương hiệu và giá trị chè Shan tuyết

Để nâng cao giá trị từ cây chè, huyện Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang) sẽ tập trung phát triển vùng nguyên liệu và tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao hơn nữa thương hiệu, giá trị chè Shan tuyết cổ thụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và quốc tế.

Thái Nguyên: Xây dựng mã số vùng trồng, nâng cao giá trị nông sản

Để được cấp mã số vùng trồng, nông sản TP. Phổ Yên (tỉnh Thái Nguyên) phải được sản xuất theo một quy trình nhất định với những yêu cầu về diện tích, điều kiện canh tác, sổ sách ghi chép, vệ sinh đồng ruộng, thành phần dịch hại trong vùng sản xuất, về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật…

Sơn La hỗ trợ tiêu thụ nông sản trên sàn thương mại điện tử

Bằng nhiều biện pháp triển khai, các sản phẩm, nông sản hàng hóa của Sơn La đã có mặt tại các trang thương mại điện tử, doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX).... đã từng bước đưa hoạt động thương mại điện tử của tỉnh Sơn La hội nhập trong nước và quốc tế.

Tận dụng thương mại điện tử đưa sản phẩm làng nghề phát triển

Trong xu hướng chuyển đổi số và thương mại điện tử phát triển ngày càng mạnh mẽ, các làng nghề, làng nghề truyền thống của Hà Nam cũng không thể ngoại lệ. Để phát triển làng nghề, yêu cầu đặt ra là phải mở rộng thị trường, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm.

“Hạt muối không chỉ mặn vì nước biển, mà còn mặn vì mồ hôi người làm nghề”

Trong bức thư chúc mừng tỉnh Bạc Liêu và tất cả những người làm muối khắp mọi miền đất nước nhân sự kiện Festival muối Việt Nam - Bạc Liêu lần thứ nhất đang diễn ra tại Bạc Liêu từ ngày 6 đến 8/3, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan viết “Nhìn những cánh đồng muối lấp lánh dưới ánh mặt trời, chợt nhớ đến câu nói của một người làm muối lớn tuổi: “Hạt muối không chỉ mặn vì nước biển, mà còn mặn vì mồ hôi người làm nghề”.

Bún song thằn An Thái - cực phẩm tiến vua nức tiếng của Bình Định

An Nhơn (Bình Định) là "đất hai vua", có điều kiện để quy tụ nghệ nhân giỏi khắp nơi, hình thành những làng nghề có bề dày lịch sử hàng trăm năm qua. Trong đó, có nghề làm bún song thằn "tiến vua" nổi tiếng.

Hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực

Ngày 28/2/2025 , Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký Quyết định số 463/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực”.

Ngư dân Nghệ An trúng 26 tấn cá cơm sau một ngày ra khơi

Sau gần một ngày ra khơi, đội tàu của ngư dân Trần Văn Lưu (phường Nghi Thủy, thành phố Vinh, Nghệ An) đã đánh bắt được 26 tấn cá cơm, thu về hơn 300 triệu đồng.

Khu bảo tồn Xuân Liên được nâng hạng thành vườn quốc gia

UBND tỉnh Thanh Hóa vừa ký quyết định chuyển hạng Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên thành Vườn quốc gia Xuân Liên. Đây là Vườn quốc gia thứ hai của tỉnh, sau Vườn quốc gia Bến En.

Bắc Giang: Khởi tố một giám đốc vi phạm quy định về khai thác tài nguyên

Ngày 11/02/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự; Quyết định khởi tố bị can; Lệnh khám xét chỗ ở và nơi làm việc; Lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú; Quyết định tạm hoãn xuất cảnh đối với Nguyễn Đình Văn về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” được quy định trong Bộ luật Hình sự.

Chả cá Quy Nhơn - Đặc sản "gây thương nhớ" của vùng đất võ

Bình Định nổi tiếng không chỉ với danh lam thắng cảnh mà còn với nền ẩm thực phong phú. Đặc biệt, món chả cá Quy Nhơn đã trở thành đặc sản nơi đây.

Về Giang Xá thưởng thức bánh bác tiến vua

Cùng với bánh phu thê, cá anh vũ, gà Đông Cảo,…bánh bác là một trong những sản vật tiến vua thời xưa. Trong tâm thức người Giang Xá, bánh bác chính là biểu tượng của làng. Món bánh này "khai sinh" cùng thời Lý Nam Đế lập quốc.

Thứ tưởng như bỏ đi bất ngờ thành đặc sản Tết, giá tiền triệu vẫn đắt khách

Những năm gần đây, xuất hiện loại mứt lạ được làm từ rễ cây đinh lăng, quả cau khô và chuối tá quạ gây sốt trên thị trường vừa lạ miệng vừa có nhiều công dụng đối với sức khỏe, giá đắt đỏ vẫn rất đắt khách.

Nông dân Bà Rịa-Vũng Tàu trúng mùa bưởi da xanh

Những ngày này là cao điểm của các nhà vườn trồng bưởi tại thị xã Phú Mỹ - khu vực có diện tích trồng bưởi lớn nhất của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đang tất bật, nhộn nhịp vào mùa thu hoạch và xuất bán.

Trà Mã Dọ là gì mà cứ lập Xuân người dân lại rủ nhau đi hái?

Cứ vào tiết lập Xuân, người dân xã Xuân Lộc, thị xã Sông Cầu (Phú Yên) lại lên đỉnh Cù Mông hái chè Mã Dọ về nấu uống hàng ngày. Một số người còn lấy chè Mã Dọ sấy khô, bán cho khách thập phương.

Mùa Xuân - mùa hái lộc nhung hươu

Khi tiết trời vào Xuân là thời điểm của sự sinh sôi nảy nở, cũng là mùa “hái lộc” nhung hươu của người dân huyện miền núi Hương Sơn (tỉnh Hà Tĩnh). Nhung hươu là một loại dược liệu quý giá trong Đông y, hay còn gọi là lộc nhung, là sừng non của con hươu đực, chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe con người.

Nghề nuôi trồng thuỷ sản ở Đắk Lắk: Thừa tiềm năng, thiếu cơ chế

Với hàng trăm hồ chứa, hàng chục ngàn ha diện tích mặt nước, tỉnh Đắk Lắk có tềm năng rất lớn trong việc phát triển nuôi trồng thuỷ sản. Song hiện nay do chưa có cơ chế, chính sách nên hàng ngàn ha mặt nước vẫn đang "bỏ hoang".

Bưởi vuông, dưa hấu thỏi vàng... hút hàng dịp Tết

Ngoài các sản phẩm truyền thống, thị trường Tết Ất Tỵ 2025 xuất hiện nhiều sản phẩm trái cây tạo hình mới lạ như bưởi vuông in hình bản đồ Việt Nam, bưởi thỏi vàng, dưa lưới hồ lô, dưa lưới thỏi vàng.

Xem thêm