Nhiều nước dừng xuất khẩu, tích trữ lương thực đối phó với dịch bệnh Covid - 19
Ngoài những biện pháp chống dịch nghiêm nghiêm ngặt như hạn chế đi lai và tụ tập, tạm đóng cửa các cơ sở kinh doanh,…thì thời gian gần đây một số quốc gia đã bắt đầu tích trữ dừng xuất khẩu lương thực hay các mặt hàng thiết yếu nhằm đảm bảo nguồn cung thực phẩm trong nước do dịch Covid – 19 diễn biến khó lường.
Có thể thấy nguồn cung lương thực dồi dào, nhưng những rào cản hậu cần khiến việc giao nhận hàng khó khăn hơn, do các nước áp đặt các biện pháp chống dịch COVID-19 chưa có tiền lệ và nguy cơ thiếu hụt nhân công. Người tiêu dùng trên khắp thế giới cũng đang tìm cách tích trữ hàng hóa, trong khi suy thoái kinh tế từ dịch bệnh bắt đầu lộ rõ. Việc chặn xuất khẩu các mặt hàng thực phẩm vì thế chủ yếu xuất phát từ tâm lý lo lắng, chứ không phải là do mùa vụ thất bát hay thiếu nguồn cung.
Kazakhstan, một trong những nhà xuất khẩu bột mì lớn nhất thế giới, đã cấm xuất khẩu sản phẩm đó cùng với các sản phẩm khác, bao gồm cà rốt, đường và khoai tây.
Việt Nam cũng đã tạm dừng ký hợp đồng xuất khẩu gạo mới, theo Báo Chính phủ. Serbia đã dừng xuất dầu hướng dương và các hàng hóa khác, trong khi Nga đang để ngỏ các lệnh cấm vận chuyển và cho biết họ đang đánh giá tình hình hàng tuần.
Bên cạnh đó, nhiều quốc gia đang bổ sung thêm vào kho dự trữ chiến lược. Trung Quốc, đất nước tiêu thụ và cũng là nơi sản xuất gạo lớn nhất thế giới, đã cam kết mua nhiều hơn bao giờ hết từ vụ mùa nội địa, mặc dù Chính phủ đã dự trữ rất nhiều gạo và lúa mì, đủ cho một năm tiêu thụ.
Các nhà nhập khẩu lúa mì hàng đầu gồm Algeria và Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã ban hành các gói hỗ trợ mới và Morocoo cho biết dừng áp thuế với lúa mì nhập khẩu kéo dài đến giữa tháng 6 năm 2020, để có thể nhập khẩu được nhiều hơn.
Dịch Covid – 19 lan rộng khiến cho một số Chính phủ bắt đầu áp dụng nhiều biên pháp để đảm bảo nguồn cung lương thực trong nước.
Dừng xuất khẩu gạo đe dọa đến vấn đề an ninh lương thực
Trước khi dừng xuất khẩu lúa mì trong tuần này, Kazakhstan đã dừng xuất khẩu các loại thực phẩm khác như kiều mạch và hành tây. Động thái mới nhất này có khả năng ảnh hưởng lớn hơn tới các doanh nghiệp trên toàn cầu phụ thuộc vào nguồn cung nguyên liệu để sản xuất bánh mì. Như việc Kazakhstan ngừng xuất khẩu bột mì có thể ảnh hưởng đến những doanh nghiệp phụ thuộc vào nguồn cung này để làm bánh mì trên toàn thế giới.
Đối với một số hàng hóa, phần lớn nguồn cung đến từ chỉ một số quốc gia. Vì vậy, bất kỳ sự gián đoạn nào trong việc xuất khẩu hàng hóa từ các quốc gia này sẽ gây ra sự phân rẽ lớn trên thế giới.
Chẳng hạn như, Nga là nước xuất khẩu lúa mì hàng đầu Thế giới và là nhà cung cấp lúa mì chủ yếu cho Bắc Phi. Do vậy, nếu các Chính phủ không chung tay đảm bảo chuỗi cung ứng toàn cầu và chỉ đặt quốc gia mình lên hàng đầu thì tình hình còn tồi tệ hơn.
Mặt khác, chi phí cho lương thực tăng còn có tác động tiêu cực về mặt xã hội. Giá lương thực tăng có lịch sử gắn liền với bạo động, bất ổn chính trị. Trong thời điểm giá lương thực lên đỉnh vào năm 2008 và 2011, đã xuất hiện những cuộc biểu tình, bạo loạn về thực phẩm, tại hơn 30 quốc gia ở châu Phi, châu Á và Trung Đông. Do vậy, nếu không có nguồn cung thực phẩm, xã hội có thể hoàn toàn bị phá vỡ.
Nhìn chung, với những gì thế giới đang phải đối mặt, đây vẫn chưa phải là lúc để áp dụng các chính sách bắt buộc dừng xuất khẩu các sản phẩm lương thực – thực phẩm. Trái lại, đây chính là lúc để các quốc gia phối hợp và hành động nhằm đảm bảo vấn đề an ninh lương thực trên toàn cầu.
Lê Thoa (Theo HHTH)