Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) sau gần một thập kỷ triển khai đã tạo dấu ấn khi hơn 17.000 sản phẩm được công nhận. Không chỉ gia tăng giá trị kinh tế, OCOP còn khẳng định bản sắc văn hóa làng nghề, mở ra cơ hội hội nhập cho nông sản Việt trên thị trường quốc tế.
Hơn 5.000 làng nghề trên cả nước đang tham gia chương trình OCOP với kỳ vọng nâng cao chất lượng sản phẩm, định vị thương hiệu và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để sản phẩm làng nghề thật sự bứt phá, cần đồng bộ giải pháp từ đào tạo nghệ nhân đến kết nối tiêu thụ.
Tại vùng quê Trung Thượng, xã Hoằng Tiến, tỉnh Thanh Hóa, một cơ sở sản xuất đang từng bước khẳng định tên tuổi trong ngành dược liệu Việt Nam – Đông trùng hạ thảo Minh Trường. Người sáng lập và điều hành thương hiệu này là anh Lê Trương Trường (sinh năm 1989), một người con xứ Thanh đầy tâm huyết với mong muốn mang sản phẩm dược liệu chất lượng cao, chuẩn khoa học đến phục vụ sức khỏe cộng đồng.
Hạt điều rang muối bắt đầu có mặt trên thị trường Mỹ, tiêu đỏ hữu cơ tây Gia Lai chinh phục bước đầu thị trường châu Âu… Những bước tiến ấy là kết quả của một hành trình dài sau hơn 6 năm triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tại tỉnh Gia Lai. Từ một chương trình mang tính khuyến khích, OCOP đã trở thành đòn bẩy chiến lược giúp nông sản vùng cao nguyên vươn xa, mở ra cơ hội đổi đời cho nhiều nông hộ và doanh nghiệp nông thôn.
Từ những sản phẩm mang đậm bản sắc làng quê, chương trình OCOP Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Để hiện thực hóa hành trình này, đòi hỏi sự chuyển đổi toàn diện về tư duy sản xuất, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và khai thác hiệu quả lợi thế văn hóa vùng miền.
Thương mại điện tử đang mở ra cánh cửa lớn cho sản phẩm OCOP vươn xa, nhưng cũng đặt ra nhiều yêu cầu khắt khe về năng lực, công nghệ và tư duy thị trường. Việc chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tất yếu để sản phẩm OCOP bước vào kỷ nguyên phát triển bền vững và toàn cầu hóa.
Xuất phát từ món bánh bò rễ tre đặc trưng miền Tây, bánh bò Mai Vân đã được biến tấu thành phiên bản ngũ sắc độc đáo, phù hợp khẩu vị và thị hiếu của người dân Gia Lai. Không chỉ dừng lại ở sản xuất – kinh doanh, thương hiệu này còn từng bước đào tạo nghề, mở rộng thị trường, góp phần gìn giữ và lan tỏa tinh hoa ẩm thực dân gian Việt.
Cục Xúc tiến thương mại vừa phát đi văn bản khẳng định không bổ nhiệm bất kỳ cá nhân nào làm đại sứ cho chương trình Vietnam OCOPEX 2025 và không cho phép cơ quan, tổ chức nào phối hợp thực hiện nội dung liên quan. Trước đó, TikToker Phạm Thoại đăng tải thông tin trên mạng xã hội về việc đảm nhận vai trò đại sứ chương trình “Top Nông sản – Nông sản về phố”.
Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, nhiều hợp tác xã (HTX) và chủ thể sản phẩm OCOP đang gặp khó khăn bởi những khoảng trống trong thủ tục và chậm giải ngân hỗ trợ. Không chỉ lo mất địa danh gắn liền với thương hiệu, họ còn vướng nhiều rào cản pháp lý – hành chính khi cập nhật hồ sơ và tiếp cận chính sách.
Đưa sản phẩm OCOP ra thị trường quốc tế không chỉ cần chất lượng, mà còn đòi hỏi cách kể chuyện mang đậm bản sắc văn hóa và hình thức trình bày chỉn chu. Đây chính là chìa khóa để các HTX vượt qua rào cản quy mô, khẳng định giá trị độc đáo của OCOP Việt Nam trên thương trường toàn cầu.
Với sản lượng xuất khẩu ổn định 9 tấn mỗi tháng sang thị trường Hàn Quốc suốt 3 năm qua, thương hiệu bánh tráng không nhúng nước Tân Nhiên đang viết nên câu chuyện thành công về việc nâng tầm nông sản bản địa. Đây cũng là sản phẩm đầu tiên của tỉnh nhà được Bộ Nông nghiệp và Môi trường chứng nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia.
Không chỉ là sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao, OCOP Việt Nam còn mang theo câu chuyện bản sắc văn hóa. Với sự hỗ trợ xúc tiến mới, sản phẩm OCOP đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ để chinh phục thị trường toàn cầu.
Chương trình OCOP đang góp phần nâng tầm giá trị sản phẩm bản địa, xây dựng thương hiệu quốc gia và mở rộng hợp tác quốc tế, trở thành mô hình phát triển nông nghiệp bền vững và lan tỏa bản sắc Việt trong xu thế toàn cầu hóa.
Công ty TNHH Thực phẩm & TMDV Lê Gia, xã Hoằng Phụ, Thanh Hóa là nhà sản xuất các sản phẩm Nước mắm và các sản phẩm mắm truyền thống Lê Gia. Ủ mắm trong những thùng gỗ Bời Lời, theo phương pháp truyền thống nén gài tự nhiên. Sau 18-24 tháng chăm sóc cầu kỳ, những giọt nước mắm màu hổ phách, hậu vị Thanh, mùi thơm Dịu, hoàn toàn tự nhiên đóng chai với nắp được thiết kế tiện lợi mang thương hiệu Lê Gia.
Mang trong mình triết lý “Mong muốn mang hương vị của người Việt”, sản phẩm cá thu nướng Hương Việt do Công ty Cổ phần OCOP Hương Việt (xã Hoằng Phụ, tỉnh Thanh Hóa) chế biến và phát triển đang trở thành một trong những đặc sản tiêu biểu của vùng biển xứ Thanh. Sản phẩm được người tiêu dùng đánh giá cao nhờ hương vị tươi ngon, quy trình chế biến khép kín và triết lý kinh doanh: làm từng việc nhỏ nhất bằng cải tiến lớn nhất.
Thành công từ chương trình OCOP đã giúp Việt Nam khẳng định vai trò tiên phong trong phát triển nông nghiệp nông thôn dựa trên giá trị bản địa. Tại Diễn đàn Cấp cao liên khu vực về OCOP tổ chức ở Hà Nội, nhiều quốc gia châu Á và châu Phi đã cùng nhau đồng thuận triển khai sáng kiến quốc tế mang tên “Mỗi quốc gia một sản phẩm ưu tiên”, mở ra chương mới trong hợp tác Nam – Nam.
Dù số lượng sản phẩm OCOP không ngừng tăng, nhiều mặt hàng vẫn loay hoay ở quy mô làng xã, khó vươn tới siêu thị hay xuất khẩu. Nguyên nhân chủ yếu nằm ở chất lượng chưa đạt chuẩn, thiếu thương hiệu và chưa đáp ứng được yêu cầu thị trường.
Với hơn 14.600 sản phẩm đạt chuẩn 3 sao trở lên, chương trình OCOP đang mở ra cánh cửa mới để đặc sản vùng miền Việt Nam bước chân vào chuỗi giá trị toàn cầu. Hội chợ OCOP xuất khẩu 2025 – Vietnam OCOPEX tổ chức tại Hà Nội tháng 8 tới sẽ là “bệ phóng” để các sản phẩm Việt khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế.
Việc sửa đổi Bộ tiêu chí và quy trình đánh giá OCOP là bước đi chiến lược, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, chuẩn hóa thương hiệu và tạo hành lang pháp lý minh bạch. Đây là nền tảng để sản phẩm OCOP vươn xa hơn trên thị trường toàn cầu.
Sau khi sáp nhập tỉnh, sản phẩm OCOP không còn chỉ xoay quanh không gian nhỏ lẻ, mà phải bước vào sân chơi lớn hơn – nơi đòi hỏi sự chuyên nghiệp, bản sắc rõ nét và năng lực cạnh tranh bền vững để thích ứng và phát triển lâu dài.
Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đang bước vào giai đoạn phát triển mới khi Việt Nam tiến hành sáp nhập đơn vị hành chính trên quy mô toàn quốc. Đây không chỉ là cuộc cách mạng bộ máy hành chính mà còn là bước ngoặt tạo đà cho việc xây dựng các vùng OCOP liên kết, chuyên nghiệp hơn, bền vững hơn.
Trong hệ sinh thái phát triển nông thôn mới hiện đại, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã vượt khỏi vai trò một phong trào sản xuất nông nghiệp, trở thành công cụ chiến lược giúp chuyển hóa tài nguyên văn hóa thành giá trị kinh tế cụ thể. Những sản phẩm OCOP 5 sao – tinh hoa của làng quê Việt – không chỉ góp phần tăng thu nhập cho cư dân nông thôn mà còn tạo dựng nền tảng để phát triển thương hiệu quốc gia gắn với bản sắc địa phương. Với cách tiếp cận này, OCOP đang định hình một con đường phát triển bền vững, thấm đẫm giá trị văn hóa và mang dấu ấn thị trường toàn cầu.
Tối ngày 19/6, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp cùng UBND quận Hai Bà Trưng tổ chức khai mạc sự kiện giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hoá các tỉnh Nam Bộ.
Với tiềm năng lớn và bản sắc văn hóa đặc trưng, Hà Nội đã và đang phát huy hiệu quả chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) như một hướng đi chiến lược để nâng tầm giá trị nông sản, khơi dậy sức sống làng nghề và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn bền vững.
Không chỉ là nông sản chất lượng cao, sản phẩm OCOP đang trở thành cầu nối đưa văn hóa Việt đến gần hơn với cộng đồng trong nước và quốc tế, thông qua các lễ hội, sự kiện và hoạt động quảng bá sáng tạo tại nhiều địa phương.
Sáp nhập đơn vị hành chính mở ra cơ hội phát triển nhưng cũng đặt ra không ít băn khoăn với các hợp tác xã OCOP. Dù tên tỉnh thay đổi, điều quan trọng là giữ được giá trị văn hóa, vùng nguyên liệu và thương hiệu truyền thống.
