Dịch Covid-19 khiến các ngành, nghề lao đao
Theo Bộ LĐ-TB-XH, cả nước hiện nay có hơn 55 triệu lao động có việc làm, trong đó gần 15 triệu lao động làm việc trong các doanh nghiệp; hơn 9 triệu lao động đang làm việc trong các hợp tác xã, cơ sở kinh tế cá thể phi nông nghiệp; 8,8 triệu lao động trong ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản, dịch vụ lưu trú…
Các ngành sử dụng lao động lớn nhất như dệt may, hàng không, dịch vụ, du lịch,… là những ngành bị tác động mạnh của Covid-19 do thiếu nguồn nguyên liệu sản xuất từ Trung Quốc, khách du lịch chiếm tỷ trọng lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản,… không đến hoặc bị tạm dừng cấp thị thực đến Việt Nam do dịch bệnh.
Ảnh minh họa
Trong tháng 2/2020, qua báo cáo nhanh của các doanh nghiệp, có khoảng 10% doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất. Sang đến giữa tháng 3, khi dịch Covid-19 có diễn biến phức tạp, số lượng doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất tăng lên trên 15%.
Các doanh nghiệp thực hiện cắt giảm tập trung vào ngành dệt may với gần 2,8 triệu lao động đang làm việc, nhiều doanh nghiệp đã phải áp dụng các biện pháp giãn ca, không làm thêm giờ, đặc biệt là vào thứ bảy, chủ nhật.
Dịch vụ vận tải hàng không, vận tải đường sắt, đường bộ, hoạt động dịch vụ hỗ trợ cho vận tải với gần 500.000 lao động đang làm việc, trong đó vận tải hàng không thực hiện cắt giảm lương từ 20 - 40% tùy vào từng vị trí, chưa sa thải nhân viên nhưng đang áp dụng biện pháp cho nghỉ luân phiên để tiến tới giảm lương. Do vậy, tình hình dịch bệnh kéo dài thì nguy cơ hàng ngàn lao động thuộc ngành này cũng sẽ bị mất việc làm trong thời gian tới.
Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ lưu trú và ăn uống với hơn 500.000 lao động đang làm việc cũng gặp rất nhiều khó khăn. Các doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn vay, lãi xuất ngân hàng và gánh nặng chi phí tiền thuê mặt bằng bắt buộc phải ngừng hoạt động nhưng hầu hết các doanh nghiệp thỏa thuận với người lao động thực hiện cắt giảm lương, giãn ca hoặc cho nhân viên nghỉ không lương để người lao động có thể quay trở lại làm việc ngay sau khi phục hồi kinh doanh.
Thị trường xuất khẩu hàng nông thủy sản bị tác động mạnh, do thị trường Trung Quốc ngưng tiêu thụ ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống và công ăn việc làm của hàng ngàn nông dân và công nhân ngành nông nghiệp và thủy hải sản.
Báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH cũng cho biết do bị tác động bởi dịch COVID-19, hàng chục ngàn hộ sản xuất kinh doanh thuộc lĩnh vực lưu trú, ăn uống buộc phải tạm ngưng, bỏ kinh doanh .Riêng Hà Nội 2 tháng đầu năm đã lên tới 3.000 hộ. Nhiều khu vui chơi giải trí, rạp chiếu phim, vũ trường, quán bar… cũng buộc phải cho nhân viên ngưng việc tạm thời. Theo tính toán sơ bộ, số lao động bị ngừng việc từ những cơ sở này cũng phải lên tới hàng chục ngàn người.
Nhu cầu tuyển dụng lao động giảm mạnh
Về nhu cầu tuyển dụng lao động, tất cả các địa phương đều giảm so với cùng kỳ năm 2019, mức độ giảm dao động từ 20-30%, thậm chí có nơi giảm mạnh như TP.HCM giảm tới 40%, Hà Nội giảm 37%.
Về tình trạng thất nghiệp, do tác động của dịch COVID-19 nên số người thất nghiệp đến nộp hồ sơ để hưởng bảo hiểm thất nghiệp tăng lên rõ rệt. Tháng 2/2020 có trên 47.000 người, tăng 59,2% so với tháng 01/2020 (gần 30.000 người) và tăng 70% so với cùng kỳ năm ngoái (gần 28.000).
Theo Bộ LĐ-TB&XH thì tại TP.HCM cũng như một số thành phố lớn, lao động thất nghiệp chủ yếu rời vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân và các doanh nghiệp lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo…
Bộ LĐ-TB&XH dự báo nếu dịch bệnh được khống chế trong tháng 3/2020 và nền kinh tế quay lại trạng thái bình ổn thì số lao động bị giảm giờ làm bị hoặc mất việc làm là từ 132.000 đến 220.000 lao động.
"Điêu đứng" vì dịch Covid - 19
Nếu dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến xấu (như hiện nay) thì số lao động bị giảm giờ làm bị hoặc mất việc làm là từ 440.000 đến 880.000 lao động. Thậm chí, nếu dịch bùng phát, thì số lao động bị giảm giờ làm bị hoặc mất việc làm là từ 880.000 đến 1,32 triệu lao động.
Các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, vận tải và kho bãi, du lịch sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất, với số người chịu ảnh hưởng chiếm khoảng 75-85% tổng số bị ảnh hưởng theo các ước tính ở trên.
Đề xuất miễn đóng BHTN cho doanh nghiệp và người lao động ngừng việc
Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động đối phó với ảnh hưởng bất lợi từ dịch Covid-19, Bộ LĐ-TB-XH đã gửi Thủ tướng Chính phủ một số đề xuất, trong đó có chính bảo hiểm xã hội (BHXH).
Sau quyết định cho doanh nghiệp dừng đóng bảo hiểm vào quỹ hưu trí và tử tuất, ngày 20.3, Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục đề xuất cho 100% doanh nghiệp và người lao động dừng đóng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đến hết năm 2020.
Cụ thể, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất cho 100% doanh nghiệp và người lao động được tạm dừng đóng BHTN trong thời gian từ tháng 2 đến hết tháng 12.2020. Doanh nghiệp và người lao động phải đóng bù thời gian mà không phải nộp tiền lãi chậm đóng.
Đặc biệt, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất miễn đóng BHTN cho các doanh nghiệp và lao động ngừng việc, không tham gia sản xuất.
Minh Kiệt (Theo HHTH)
