| Bài thuốc dân gian từ cây mã đề trong đông y Cây Mã Đề và một số công dụng đối với sức khỏe Cây dại không chăm vẫn tốt um sau nhà, tưởng chỉ là vị thuốc quý, không ngờ nấu canh thịt cực ngon |
 |
| Cây mã đề trong tự nhiên |
Mã đề hay còn được gọi là Bông mã đề hay Xa tiền thảo,... Mã đề có tên khoa học là Plantago asiatica L, thuộc họ Mã đề (Plantaginaceae).
Mã đề là cây thân thảo, sống lâu năm, thường sống ở những nơi ẩm ướt, đất thịt, mềm. Người ta sử dụng hạt, lá, toàn thân (bỏ rễ) mã đề để làm dược liệu, nhiều nơi ở nước ta mã đề còn được trồng và sử dụng như rau ăn kèm.
Bộ phận dùng làm thuốc là hạt mã đề phơi hay sấy khô gọi là xa tiền tử; toàn cây bỏ rễ phơi hay sấy khô gọi là xa tiền thảo; lá cây để tươi hay phơi hoặc sấy khô.
Tạp chí Nông thôn Việt thông tin, Anh Vũ Quốc (Vĩnh Bảo, Hải Phòng) trồng khoảng 5 mẫu (miền Bắc) mã đề, mỗi lần thu hoạch được khoảng 5-6 tấn cây tươi.
“Tôi trồng được gần nửa năm nay rồi, tôi nhận thấy loại cây này rất dễ trồng, không mất nhiều công chăm sóc, cũng không phải sử dụng đến thuốc bảo vệ thực vật, năng suất cao, chỉ cần tưới nước… Vì thế, mức thu nhập cũng khá, cao gấp cả hơn chục lần so với cấy lúa”, anh chia sẻ.
 |
| Mã đề tươi có giá hơn chục nghìn một cân |
Đợt này, anh mới thu hoạch được hơn 2 tấn cây mã đề tươi để bán. Vừa thu hoạch đã có thương lái đến đặt mua luôn, còn lại một số ít anh bán cho khách lẻ.
Anh cho biết loại cây này trồng rất nhanh thu hoạch, tính từ lúc xuống giống đến khi thu hoạch mất khoảng hơn 1 tháng. Sau đó, anh lại tiếp tục xới đất và xuống giống tiếp. Vì vậy, trong vòng gần nửa năm, anh đã thu hoạch được 3 lứa cây mã đề để bán.
Khi thu hoạch, anh nhổ cả gốc lẫn rễ rồi rửa sạch, loại bỏ phần đất. Khách hàng có nhu cầu mua tươi, anh bán luôn. Cũng có khách hàng mua loại đã sấy khô để dùng được lâu hơn.
“Loại tươi hiện tại tôi đang bán giá hơn chục nghìn một cân, còn loại đã sấy khô thì giá bán vào khoảng 35.000 – 40.000 đồng/kg. Khách cũng tùy từng người, có người thích loại tươi, có người lại thích loại khô. Nhưng cây tươi khó bảo quản, khó vận chuyển xa, còn loại sấy khô thì để được lâu hơn và gửi đi khắp nơi không sợ ảnh hưởng chất lượng”, anh nói.
Nhận thấy thị trường vẫn đang cần rất nhiều nên anh dự định sẽ thuê thêm đất và trồng 5 mẫu nữa để có thêm thu nhập.
Tác dụng của cây mã đề
 |
| Mã đề phơi khô có giá khá cao, khoảng 40.000 đồng/kg |
Trong dân gian từ lâu cây mã đề đã được biết đến là một loại thuốc nam có nhiều công dụng. Y học hiện đại cũng nghiên cứu và chiết xuất các thành phần trong mã đề để làm thuốc trị bệnh.
Tác dụng chính của cây mã đề
Các thành phần trong cây mã đề được biết đến là có rất nhiều tác dụng hữu ích cho chức năng lợi tiểu, lợi mật, chống viêm, tiêu đờm, chống ho, giảm kiết lỵ,… Trong dân gian, mã đề được dùng làm bài thuốc chữa các bệnh về đường tiểu, nhất là viêm đường tiết niệu. Làm thuốc chữa ho, viêm phế quản, trừ đờm viêm thận, viêm bàng quang, sỏi tiết niệu, viêm gan mật, viêm loét dạ dày tá tràng,… Có thể thấy, đây là vị thuốc có rất nhiều tác dụng về điều trị bệnh thường gặp.
Các bài thuốc nam chữa bệnh từ mã đề
Thuốc chữa viêm cầu thận mạn tính: kết hợp mã đề với phục linh, hoàng bá, rễ cỏ tranh, hoàng liên, mộc thông,… sắc nước uống.
Chữa viêm bàng quang: dùng mã đề với phục linh, hoàng bá, trư linh, rễ cỏ tranh cùng một số bài thuốc khác sắc uống khoảng 1 thang là cải thiện đáng kể.
Chữa viêm đường tiết niệu: Dùng mã đề, bồ công anh, hoàng cầm, lá chi tử, kim tiền thảo, nhọ nồi, ích mẫu, rễ cỏ tranh, cam thảo,… sắc uống khoảng 10 ngày.
Chữa viêm bể thận cấp tính: Mã đề tươi kết hợp với rễ cỏ tranh tươi, cỏ bấc đèn tươi sắc uống từ 5 - 7 ngày.
Chữa sỏi bàng quang: Dùng mã đề với rau diếp cá, kim tiền thảo, sắc uống 5 ngày liên tục.
Chữa sỏi đường tiết niệu: Mã đề kết hợp với kim tiền thảo, rễ cỏ tranh sắc uống 1 thang.
Chữa bí tiểu tiện: Dùng hạt mã đề sắc uống nhiều lần trong ngày hoặc kết hợp trên trà mã đề để cải thiện tình trạng.
Chữa đái ra máu: Dùng mã đề kết hợp với ích mẫu tươi giã nát, vắt nước uống.
Thuốc lợi tiểu: Kết hợp mã đề với cam thảo sắc lấy nước uống trong ngày để cải thiện đường tiểu.
Giảm ho, tiêu đờm: Dùng bài thuốc mã đề, cát cánh, cam thảo sắc uống khoảng 1 thang là có thể giúp giảm ho đáng kể và long đờm nhanh.
Chữa bệnh về phổi: Dùng mã đề tươi rửa sạch, sắc nước uống 3 lần trong một ngày.
Chữa viêm gan siêu vi trùng: Kết hợp mã đề, nhân trần, lá mơ, chi tử, thái nhỏ sấy khô và pha trà uống hàng ngày.
Chữa chảy máu cam: Mã đề tươi rửa sạch qua nước ấm, giã nát, vắt lấy nước cốt uống để cầm máu và làm mát cơ thể. Nếu đang chảy máu cam thì dùng mã mã đề đắp lên trán, nằm ngửa để ngăn chảy máu tiếp tục.
Chữa chốc lở ở trẻ em: Dùng mã đề tươi rửa sạch, thái nhỏ đun lên để ăn hàng ngày đến khi bệnh thuyên giảm.
 Thuốc Đông y: Cây mã đề - thảo dược quý trong dân gian |
 Bài thuốc dân gian từ cây mã đề trong đông y |
 Cây Mã Đề và một số công dụng đối với sức khỏe |
