| Cây địa liền - vị thuốc quý với nhiều công dụng chữa bệnh Củ mài - Vị thuốc quý trong Đông y Cây lá gai - Vị thuốc dân dã quen thuộc trong Đông y |
 |
| Cây cốt khí |
Cây cốt khí còn có tên gọi khác là: Củ cốt khí, nam hoàng cầm, điền thất, hổ trượng, hồng lìu, hồ tượng căn.
Tên khoa học: Polygonum reynoutria/ Polygonum cuspidatum/ Reynoutria japonica.
Tên dược: Radix polygoni cuspidati
Thuộc họ: Rau răm
Tính vị: Vị đắng, tính ấm.
Quy kinh: Quy vào kinh Tâm bào và Can.
Đặc điểm cây cốt khí
Cây cốt khí là loại thực vật sống lâu năm, nhỏ, cao khoảng từ 50 – 100cm, thân mọc thẳng đứng. Thân không có lông phủ, ở một số cành và vị trí ở thân có xuất hiện những đốm màu hồng tím.
Lá hình trứng, cuống ngắn, thường mọc so le, rộng 3.5 – 8cm, dài 5 – 12cm, mép lá nguyên. Mặt lá dưới màu nhạt hơn mặt lá trên.
Hoa mọc thành chùm, ở kẽ lá và hoa có màu trắng.
Quả có 3 cạnh, khô và thường có màu nâu đỏ khi chín. Cây ra hoa vào tháng 8 – 9 và sai quả vào tháng 9 – 10 hằng năm.
Phân bố
Cây cốt khí thường mọc hoang ở nhiều nơi như: Ven đường, ruộng đồng và đồi núi.
Trên thế giới: Loại dược liệu này được tìm thấy ở Triết Giang và Giang Tô (Trung Quốc).
Ở nước ta, cây cốt khí mọc nhiều ở Sapa và một số tỉnh thành lân cận.
Bộ phận dùng, thu hái, sơ chế và bảo quản
Bộ phận dùng: Rễ cây được dùng để làm thuốc chữa bệnh.
Thu hái – sơ chế: Rễ cây cốt khí được thu hái quanh năm nhưng thời điểm thu hái thích hợp nhất là vào khoảng từ tháng 8 – 9.
Sau khi hái rễ về, đem cắt bỏ rễ con, rửa sạch tạp chất và đất cát. Sau đó cắt thành từng đoạn vừa phải, thái mỏng, đem sấy hoặc phơi khô.
Bảo quản: Nơi khô ráo và thoáng mát.
 |
| Rễ cây được sử dụng làm thuốc chữa bệnh |
Công dụng từ cây cốt khí
Theo Y học cổ truyền:
Cây cốt khí có công dụng: Tiêu viêm, trừ phong thấp, hoạt huyết thông kinh, sát khuẩn, thanh thấp nhiệt, chỉ thống. Ngoài ra, còn hỗ trợ điều trị đau nhức gân cốt, phong tê thấp, mỏi lưng, tê bì chân tay, huyết ứ gây chậm kinh và đau bụng dưới.
Theo Y học hiện đại:
Cây cốt khí giúp tiêu viêm, cầm máu, hạ đường huyết, an thần, lợi tiểu và cải thiện cơn ho suyễn.Đồng thời, còn có khả năng ức chế một số vi khuẩn thường gặp như trực khuẩn lỵ, trực khuẩn đại tràng, tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn tan huyết…
Những bài thuốc quý từ cây cốt khí
Hỗ trợ điều trị đau đầu gối và sưng đỏ mu bàn chân
Dùng cây cốt khí, dây đau xương, lá lốt, rễ tầm sọong, cam thảo dây và rễ cỏ xước mỗi vị 20g.
Sắc uống dùng mỗi ngày 1 thang. Sử dụng liên tục trong vòng 2 – 3 tuần.
Hỗ trợ điều trị khớp xương đau nhức và khó vận động
Dùng cây cốt khí 12g, lá bìm bịp, mộc thông mỗi vị 20g, rễ gối hạc 12g.
Sắc uống dùng trong ngày.
Chữa đau bụng do kinh nguyệt
Dùng cốt khí, khê huyết đằng, đào nhân, ích mẫu và hồng hoa, điều chỉnh liều lượng theo từng trường hợp.
Sắc uống, dùng thuốc mỗi ngày 1thang.
Hỗ trợ điều trị sỏi tiết niệu, sỏi mật, viêm túi mật và viêm gan
Dùng cốt khí 15g, chút chít 15g, lá móng 20g, tỳ giải, kim tiền thảo và xa tiền tử mỗi vị 12 – 16g.
Sắc uống đều đặn, ngày dùng 1 thang cho đến khi khỏi.
 |
| Giảm tình trạng đau nhức xương khớp do phong thấp hiệu quả... |
Chữa đau nhức xương khớp do phong thấp
Bài thuốc 1: Dùng cốt khí 15g, hạt cau (sao vàng) 6g, uy linh tiên 6g, hy thiêm và rễ cỏ xước mỗi vị 8g và đơn gối hạc 12g. Đem sắc uống liên tục trong 7 – 10 ngày.
Bài thuốc 2: Dùng cốt khí 20g , cam thảo nam, dây đau xương, rễ cỏ xước, lá lốt, rễ tầm xọng và đơn gối hạc 20g.
Đem các vị sắc uống và dùng hết trong ngày.
Đau khớp do ứ huyết
Dùng cốt khí, tần giao, xuyên ngưu tất, tang ký sinh, phòng phong, ích mẫu thảo và ích mẫu thảo, gia giảm lượng tùy mức độ bệnh.
Sắc lấy nước uống, mỗi ngày 1 thang.
Lưu ý khi dùng dược liệu cốt khí
Dược liệu có công dụng hoạt huyết mạnh nên không dùng cho phụ nữ mang thai vì có thể tăng co bóp tử cung và gây sảy thai, sinh non.
Tránh dùng đồng thời với các loại thuốc chống đông máu và thuốc co mạch.
Không dùng cho người bị rong kinh.
Các bài thuốc từ vị thuốc cốt khí củ được áp dụng khá phổ biến. Tuy nhiên dược liệu có công dụng hoạt huyết và phá ứ mạnh, do đó cần thận trọng khi dùng trong hỗ trợ điều trị dài hạn.
*Trên đây là một số thông tin tham khảo về cây cốt khí, nếu bạn muốn sử dụng loại dược liệu này để làm thuốc chữa bệnh nên tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
