Nhiều khó khăn của doanh nghiệp đang chờ tháo gỡ
Tại phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi đến kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến cho biết, cử tri và Nhân dân vẫn còn băn khoăn, lo lắng về kinh tế vĩ mô chưa thực sự ổn định vững chắc, sức ép về lạm phát cao không ổn định; số lượng doanh nghiệp phá sản còn cao; doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, tiếp cận thị trường vốn và tín dụng khó khăn, tăng trưởng tín dụng thấp, rủi ro nợ xấu gia tăng; cạnh tranh chiến lược do giá nguyên vật liệu vẫn còn ở mức cao, giá dầu, khí vẫn ở mức cao; vấn đề an ninh lương thực, an ninh thông tin tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực.
Bên cạnh đó, chăn nuôi gặp khó khăn do giá bán ở mức thấp trong khi giá thức ăn chăn nuôi tăng cao. Chỉ số sản xuất công nghiệp giảm, nhất là ngành chế biến, chế tạo; thị trường xuất khẩu lớn, truyền thống của nước ta bị thu hẹp; sản xuất một số ngành công nghiệp chủ lực suy giảm khiến cho giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp quý I năm 2023 giảm 0,82% so với cùng kỳ năm trước, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo giảm 0,37%.
 |
| Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến |
Cử tri kiến nghị với Đảng và Nhà nước chỉ đạo nghiên cứu, có các chính sách, giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn và sớm phục hồi sản xuất cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định việc làm và thu nhập của người lao động ở các khu công nghiệp, nông nghiệp và nông thôn; có các giải pháp phù hợp, khả thi, vừa bảo đảm được sự ổn định để phát triển đất nước, vừa bảo đảm quyền lợi của người dân đã đầu tư vào bất động sản, trái phiếu, tiết kiệm, bảo hiểm.
Bên cạnh đó, cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước, có chế tài đủ mạnh để bảo vệ quyền lợi của người dân khi tham gia ký kết các hợp đồng mua bán bất động sản, hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng mua thẻ kỳ nghỉ, đây thường là các hợp đồng được in sẵn, đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm định, vì tin tưởng nên người dân không đọc hoặc đọc cũng không hiểu rõ nên điều khoản bất lợi thường thuộc về bên mua, gây thiệt hại cả về vật chất và tinh thần cho người dân.
Trước đó, báo cáo về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cũng cho biết, hoạt động sản xuất, kinh doanh, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu, đầu tư, thu hút FDI… vẫn còn gặp khó khăn. Tăng trưởng tín dụng thấp cho thấy tình hình sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn, khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp, nền kinh tế tiếp tục khó khăn.
Mặt bằng lãi suất cho vay dù đã giảm 0,41 điểm % so với cuối năm 2022 nhưng vẫn ở mức cao, bình quân là 9,56%/năm. Đầu tư tư nhân trong nước và thu hút FDI vẫn còn khó khăn. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động 04 tháng giảm 2% so với cùng kỳ (gần 78,9 nghìn doanh nghiệp), trong khi doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 25,1% (77 nghìn doanh nghiệp).
 |
| Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng |
Đề xuất phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cho giai đoạn tới, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng cần tiếp tục nhất quán mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Tiếp tục bám sát diễn biến, tình hình quốc tế, khu vực, việc điều chỉnh sách của các nước, đối tác để kịp thời dự báo, xây dựng các kịch bản ứng phó, phản ứng chính sách kịp thời. Chính sách tiền tệ chắc chắn, chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm và chính sách vĩ mô khác.
Cùng với đó, cần tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh thương mại điện tử, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, phát huy các FTA đã ký kết; tranh thủ cơ hội xuất khẩu của từng thị trường, mặt hàng; triển khai hiệu quả các chính sách kích cầu tiêu dùng, phát triển thương mại trong nước. Nghiên cứu, tham mưu các giải pháp thúc đẩy tăng năng suất lao động xã hội; cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư, thu hút FDI trong bối cảnh áp dụng thuế suất tối thiểu toàn cầu. Tiếp tục triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hoạt động sản xuất kinh doanh đã ban hành. Nắm chắc diễn biến tình hình thế giới, trong nước, kịp thời ban hành, trình cấp có thẩm quyền ban hành các chính sách tài khóa, nhất là về thuế, phí, lệ phí,... chính sách tiền tệ cũng như các chính sách vĩ mô khác để hỗ trợ sản xuất kinh doanh, nền kinh tế, người lao động, bảo đảm an sinh xã hội.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng kiến nghị tiếp tục cơ cấu lại lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng. Tiếp tục rà soát các vấn đề tồn đọng, thực hiện sắp xếp, cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN; đổi mới mô hình quản lý, đầu tư cho đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ, các ngành mới nổi liên quan tới chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, ứng phó biến đổi khí hậu… Tổ chức kết nối các doanh nghiệp trong nước tham gia được vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp lớn toàn cầu. Tăng cường ứng dụng KHCN và đổi mới sáng tạo gắn với chuyển đổi số trong nông nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất.
Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp
Tham gia đóng góp ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, hiện nay thị trường thế giới và trong nước còn khó khăn, lạm phát có xu hướng giảm nhưng còn ở mức cao… Do nhu cầu yếu nên đơn hàng thiếu, dẫn đến các doanh nghiệp đang phải cắt giảm lao động, cắt giảm giờ làm, tình hình khó khăn này dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài trong thời gian tới, vì vậy cần có giải pháp kịp thời, quyết liệt giải quyết vấn đề này.
Vấn đề mặt bằng lãi suất, trong báo cáo có nêu các động thái giảm lãi suất, nhưng thực tế, các doanh nghiệp phản ánh vẫn phải vay với lãi suất cao, thủ tục hành chính, thủ tục cho vay còn phức tạp, tiếp cận với tín dụng của doanh nghiệp còn khó khăn, trải qua hơn 2 năm chống chịu với đại dịch Covid-19, sức khỏe doanh nghiệp bị bào mòn. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng những khó khăn này cần được phản ánh cụ thể trong báo cáo.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh |
Cùng với đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng, cần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính để đáp ứng yêu cầu nhanh chóng, thuận tiện, tiết kiệm thời gian và nguồn lực. Trong báo cáo của UBTW MTTQ Việt Nam cũng đã phản ánh, hiện nay có tình trạng né sợ trách nhiệm, đùn đẩy, vòng vo, làm phát sinh thêm quy trình thủ tục, gây nhiều chi phí, mất thời gian.
Đặc biệt, một số quy chuẩn, tiêu chuẩn hoạt động đã ban hành không đảm bảo tính khả thi trong thực tế, nhất là về lĩnh vực phòng cháy chữa cháy, khiến nhiều doanh nghiệp không thể tuân thủ đúng, dẫn đến đình trệ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng, trong thời gian sắp tới cần có tháo gỡ cho doanh nghiệp về các tiêu chí, tiêu chuẩn, cụ thể như về phòng cháy, chữa cháy để nhiều doanh nghiệp, dự án có thể đáp ứng được các tiêu chí, tiêu chuẩn, sớm đi đưa vào hoạt động, sản xuất.
Bên cạnh đó, vấn đề khó tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp vẫn là bài toán lớn chưa được giải đáp triệt để. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng Chính phủ cần có biện pháp cụ thể, hợp lý để vừa xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm, vừa khuyến khích doanh nghiệp tiếp tục mở rộng sản xuất, phục hồi nền kinh tế.
 |
| Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh |
Cùng quan tâm đến vấn đề này, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cho rằng một số những khó khăn, thách thức xuất hiện vào cuối năm 2022, trong đó tập trung vào vấn đề lãi suất ngân hàng tăng cao, lãi suất huy động đầu vào tăng dẫn đến lãi suất đầu ra cho vay tăng mạnh. Xuất khẩu sụt giảm, nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng thiếu đơn hàng, sản xuất cầm chừng và tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, giá xăng dầu, nguyên, vật liệu tăng mạnh, bên cạnh đó vấn đề trái phiếu doanh nghiệp và khó khăn trong lĩnh vực bất động sản đã tạo ra những áp lực lớn.
Đánh giá triển vọng phát triển những tháng tiếp theo của năm 2023, Trưởng Ban Công tác đại biểu cho rằng, phục hồi của doanh nghiệp sau đại dịch COVID còn rất nhiều khó khăn, đặc biệt là liên quan đến các yếu tố như là tiếp cận vốn, vấn đề về đất đai, thủ tục hành chính. Hiện giải ngân Chương trình hỗ trợ phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội thì hiệu quả đạt thấp, khả năng khó hoàn thành mục tiêu đặt ra. Thủ tục hành chính rườm rà, thị trường bị thu hẹp. Các thị trường bất động sản, vốn trái phiếu doanh nghiệp vào thời điểm phải đáo nợ, đáo hạn sẽ gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cần phải tiếp tục tháo gỡ. Việc giải ngân đầu tư công triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc chưa đạt kết quả như mong muốn. Công tác cải cách hành chính và kỷ cương thì chưa hiệu quả.
 |
| Các đại biểu tại phiên họp |
Trưởng Ban Công tác đại biểu cho rằng, trong bối cảnh này, vai trò của Nhà nước, cụ thể là vai trò của Chính phủ, các bộ, ngành trong việc thực hiện các nguyên tắc, những giải pháp hữu hiệu về quản lý nhà nước về kinh tế càng cần được chú trọng.
Trưởng Ban Công tác đại biểu nhấn mạnh, cần phối hợp điều hành linh hoạt chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, các chính sách phải đảm bảo có trọng tâm, trọng điểm, tập trung hỗ trợ doanh nghiệp, người dân để giảm áp lực chi phí đầu vào, thúc đẩy sản xuất, thu hút đầu tư, giải ngân vốn đầu tư công, giảm thuế, thúc đẩy giải ngân chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia và chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí và phấn đấu hạ mặt bằng lãi suất cho vay về dưới mức 10%/năm nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển kinh tế.
Đồng thời, cần điều hành tín dụng tập trung vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, ưu tiên và tập trung cho các động lực tăng trưởng; có giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp, người dân; điều hành tỷ giá phù hợp và bảo đảm an toàn hệ thống của ngân hàng; tiếp tục quan tâm đến việc xử lý tồn tại, vướng mắc trong hoạt động đầu tư trái phiếu, trái phiếu doanh nghiệp; ổn định lại thị trường và khởi động lại, tạo điều kiện để cho thị trường bất động sản, từng bước củng cố và lấy lại niềm tin của nhà đầu tư; hết sức quan tâm đến việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương.
Ngoài ra, Trưởng Ban Công tác đại biểu cho rằng cần tiếp tục rà soát những khó khăn để tháo gỡ cho phát triển kinh tế - xã hội, trong đó đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu, gắn với tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực; khẩn trương ban hành Nghị định quy định về khuyến khích bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung.
