Điện tử, đồ gỗ “ngấm đòn”
Bộ Công Thương cho biết, doanh thu và sản lượng toàn cầu của Samsung dự báo sẽ giảm do ảnh hưởng chung của dịch bệnh đến ngành điện tử nói chung. Samsung Việt Nam cũng dự kiến giảm mục tiêu xuất khẩu xuống còn khoảng 45,5 tỷ USD trong năm 2020 (so với 51,38 tỷ USD năm 2019).
Ngành điện tử Việt Nam dự kiến sẽ bị ảnh hưởng lớn trong các quý tiếp theo của năm 2020 do diễn biến dịch bệnh phức tạp có khả năng làm sụt giảm nhu cầu tiêu thụ sản phẩm điện tử tại các thị trường Mỹ và châu Âu.
Ảnh minh họa
Trong đó, thị trường Mỹ và châu Âu lần lượt chiếm khoảng 17% và 24% kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng điện thoại và linh kiện; và lần lượt khoảng 17% và 14% kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện của Việt Nam.
"2 thị trường nêu trên chiếm khoảng hơn 50% giá trị xuất khẩu sản phẩm của Samsung Electronics Việt Nam, trong đó, thị trường Mỹ chiếm khoảng trên 20% và thị trường châu Âu chiếm khoảng trên 30%", Bộ Công Thương chỉ rõ.
Hãng nghiên cứu thị trường Strategy Analytics Inc. đánh giá, doanh số smartphone toàn cầu năm 2020 có thể giảm 10% do tác động của dịch bệnh Covid-19 lan rộng sang Mỹ và châu Âu. Việc sụt giảm nhu cầu sử dụng sản phẩm điện tử trên thế giới sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường cũng như ngành sản xuất điện tử tại Việt Nam.
Còn theo đánh giá của Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam, các đơn hàng dài hạn, đơn hàng mới trong thời gian tới sẽ rất ít do nhu cầu mua sắm hàng điện tử sụt giảm bởi các biện pháp kiểm dịch.
Bên cạnh ngành hàng điện tử, đồ gỗ đóng góp hơn 10 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu mỗi năm cũng không tránh khỏi hệ lụy sụt giảm đơn hàng, khó khăn "kép".
Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, 1-2 tuần tới, các doanh nghiệp đồ gỗ bắt đầu cắt giảm công suất, chỉ duy trì chế độ làm việc luân phiên.
“3-4 tuần tới, hầu hết doanh nghiệp sẽ ngừng hẳn sản xuất theo các đơn hàng xuất khẩu. Một số doanh nghiệp sản xuất để tiêu thụ nội địa chỉ có thể hoạt động cầm chừng, khoảng 10-15% công suất nhà máy”, lãnh đạo hiệp hội lo lắng.
Ngoài ra, ngành đồ gỗ gặp khó khăn kép khi từ ngày 01 tháng 3 năm 2020, Bộ Thương mại Hoa Kỳ chính thức tiếp nhận đơn khởi kiện của Liên minh thương mại công bằng gỗ dán cứng Hoa Kỳ về điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp sản phẩm đối với các mặt hàng ván dán và các sản phẩm gỗ có sử dụng ván dán xuất khẩu từ Việt Nam.
Tương tự, sản xuất ôtô trong nước cũng không sáng sủa hơn là mấy khi chỉ trong một tuần liên tiếp 5 doanh nghiệp thông báo dừng sản xuất 15 ngày.
Lần lượt Ford, Toyota, Honda tại Việt Nam, Tập đoàn Thành Công và gần nhất là Nissan Việt Nam đã quyết định tạm đóng cửa nhà máy vì Covid-19. Đưa ra thông báo dừng nhà máy trong 15 ngày (1/4-15/4) nhưng các doanh nghiệp cho biết, việc hoạt động trở lại sẽ phụ thuộc tình hình dịch bệnh chung và chỉ thị của Chính phủ.
Trong quý I/2020, sản xuất ôtô cũng là ngành có mức tăng trưởng chỉ số sản xuất công nghiệp thấp nhất, giảm 9% so với cùng kỳ 2019. Sản lượng ôtô sản xuất trong nước đạt 56.200 chiếc, giảm gần 10,5% so cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, chỉ số tồn kho tăng cao, hơn 122% so với cùng kỳ, cho thấy khó khăn rất lớn trong tiêu thụ sản phẩm của lĩnh vực sản xuất này. Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) ước tính, lượng tiêu thụ ôtô năm nay có thể giảm hơn 15%.
Tháng 4, tháng 5 đơn hàng dệt may, da giày giảm 70%
Dệt may, da – giày là các ngành công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, chiếm hơn 23% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các ngành này chỉ tiêu thụ trong nước khoảng 10% giá trị sản lượng sản xuất, 90% còn lại là xuất khẩu.
Do đó, sự sụt giảm nhu cầu tiêu thụ của thị trường Mỹ và châu Âu trong bối cảnh phong tỏa bởi dịch bệnh đối với các ngành này sẽ tác động rất lớn đến tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam (thị trường Mỹ và châu Âu lần lượt chiếm khoảng 45% và 18% kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may; và lần lượt khoảng 36% và 27% kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam).
Đơn hàng dệt may, da giày giảm 70%
Bộ Công Thương tính toán, số lượng đơn hàng trong tháng 4, tháng 5 của dệt may và da giày sẽ bị giảm khoảng 70%, các đơn hàng mới từ tháng 6 trở đi sẽ chưa được đàm phán và khả năng phục hồi đơn hàng đến cuối năm 2020 sẽ rất chậm.
Ông Lê Tiến Trường – Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) thừa nhận họ đang trải qua “thách thức chưa từng có”.
Dệt may, da giày đều là những ngành trọng điểm, chiếm tỷ trọng và giá trị rất lớn trong sản xuất công nghiệp và xuất khẩu của Việt Nam. Đây cũng là ngành thâm dụng lao động lớn nên thiếu việc làm là điều hết sức nghiêm trọng. Vinatex và các công ty thành viên đang tìm mọi cách giãn ca, không tăng giờ làm thêm để đảm bảo đủ việc, không sa thải công nhân.
Với dệt may, da giày, gỗ nhiều khách hàng lớn từ Mỹ, EU đã đề nghị giãn, hoãn tiến độ giao hàng, chưa ký hợp đồng mới, thậm chí huỷ hợp đồng đã ký. Các đơn hàng mới từ tháng 6 trở đi chưa được đàm phán và khả năng phục hồi đơn hàng đến cuối năm 2020 rất chậm.
Trong khi đó, việc chuyển hướng xuất khẩu sang các quốc gia khác như Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản… gặp khó khăn vì các thị trường này “khó bù đắp thiếu hụt từ thị trường Mỹ, EU.
Điều này đặt ra áp lực rất lớn cho ông chủ doanh nghiệp may mặc, không có việc làm sẽ không có tiền trả lương nhân viên. “Mấu chốt ở đây là làm sao giữ được dòng tiền trong doanh nghiệp”, ông Trường trăn trở.
Ở chiều ngược lại, khi Trung Quốc khôi phục sản xuất thì hàng dệt may Việt Nam sẽ vấp phải cạnh tranh, do năng lực sản xuất của họ rất lớn. Mặt khác, nhu cầu tiêu thụ trong nước đang giảm sút do các biện pháp phòng dịch cũng như tâm lý giảm chi tiêu những mặt hàng không thiết yếu.
“Đơn hàng xuất khẩu sụt giảm mạnh thời gian tới sẽ khiến các doanh nghiệp không có dòng tiền để quay vòng vốn, trang trải chi phí, trả lãi ngân hàng, khấu hao nhà xưởng, trả lương công nhân… Do đó, các doanh nghiệp sẽ không thể duy trì hoạt động”, Bộ Công Thương nhận xét.
Ông Lê Tiến Trường, Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas) cho hay, đặt giả thiết, nếu dịch Covid-19 kết thúc cuối tháng 5, và kinh tế phục hồi từ tháng 6/2020 thì ước tính ngành dệt may thiệt hại 11.000 tỷ đồng, và Vinatex sẽ thiệt hại khoảng 1.000 tỷ đồng.
"Thiếu đơn hàng trầm trọng, nguyên phụ liệu nhập về nằm trong kho không được sử dụng do khách đã hủy đơn hàng, tình hình này dẫn đến áp lực lớn lên các doanh nghiệp cả về tài chính và lao động. Nếu không có sự điều chỉnh về chính sách, khả năng nhiều doanh nghiệp sẽ mất khả năng thanh khoản vào cuối tháng 4/2020", ông Trường quan ngại.
Ưu tiên quan trọng nhất trong thời điểm này, theo Bộ Công Thương là duy trì hoạt động của các doanh nghiệp công nghiệp qua giai đoạn khó khăn bởi tác động của dịch bệnh.
Để gỡ bớt một phần khó khăn cho các doanh nghiệp công nghiệp, Bộ Công Thương kiến nghị, với ngành dệt may, da giày, cho phép gia hạn thời hạn nộp Thuế thu nhập doanh nghiệp 2019, 2020; hoãn nộp Thuế VAT đến hết Quý IV/2020; Gia hạn và miễn, giảm tiền thuê đất, phí hạ tầng khu công nghiệp, phí xử lý nước thải trong thời gian nhà máy dừng hoạt động do dịch bệnh; Cho phép miễn nộp phí công đoàn năm 2020 cho cả người sử dụng lao động và người lao động, áp dụng chung cho cả ngành dệt may và da – giày;
Bộ cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo hệ thống ngân hàng có giải pháp hỗ trợ giảm tỷ lệ ký quỹ, giảm phí thanh toán quốc tế đối với doanh nghiệp có nhập khẩu nguyên liệu để doanh nghiệp sớm tiếp cận vốn, phục hồi sản xuất; hỗ trợ kéo dài thời gian vay vốn lưu động lên 11 tháng, bao gồm cả phần đang vay do nguyên phụ liệu về chậm và khách hàng cũng chậm trả, giãn tiến độ giao hàng.
Ngoài ra, nhằm cân đối nguồn thu ngân sách bảo đảm thực hiện các giải pháp hỗ trợ nêu trên, Bộ Công Thương cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp có vốn nhà nước để tăng nguồn thu ngân sách, đồng thời tiết kiệm chi thường xuyên để dành nguồn lực hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Lê Quyên (Theo HHTH)
