Theo ông Võ Thành Hưng, Vụ trưởng Vụ Ngân sách Nhà nước (Bộ Tài chính) cơ chế hỗ trợ chi trả cho người dân bị thiệt hại do dịch tả lợn Châu Phi năm 2019 được chia làm nhiều giai đoạn.
Giai đoạn đầu triển khai theo Nghị quyết số 16/NQ-CP ngày 7/3/2019 của Chính phủ, từ ngày 27/6/2019 thực hiện theo Quyết định số 793/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế, chính sách, đối tượng hỗ trợ, mức hỗ trợ kinh phí trong phòng, chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi.
Ngay sau khi nhận được văn bản đề nghị hỗ trợ kinh phí tiêu hủy lợn bị thiệt hại của từng địa phương, Bộ Tài chính đã thực hiện cấp kinh phí cho các địa phương để triển khai thực hiện.
Đến hết năm 2019, Bộ Tài chính đã bổ sung kinh phí từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương cho 55/63 tỉnh, Thành phố để hỗ trợ chi trả cho người dân bị thiệt hại do dịch tả lợn Châu Phi.
Những địa phương còn lại cơ bản là những địa phương có nguồn lực tài chính khá và theo quy định phải tự đảm bảo từ nguồn kinh phí của địa phương, ngân sách Trung ương không hỗ trợ.
Bộ Tài chính đã bổ sung kinh phí từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương cho 55/63 tỉnh, Thành phố để hỗ trợ chi trả cho người dân bị thiệt hại do dịch tả lợn Châu Phi.
Tổng số tiền ngân sách Trung ương đã cấp về cho các địa phương đến nay là hơn 5.100 tỷ đồng, tương đương khoảng 70% số kinh phí dự kiến ngân sách Trung ương phải hỗ trợ.
Sau khi địa phương báo cáo kết quả thực chi, có xác nhận của Kho bạc nhà nước thì Bộ Tài chính sẽ cấp đủ 100% kinh phí phần ngân sách Trung ương phải hỗ trợ theo đúng chế độ quy định, ông Võ Thành Hưng nói.
Đến nay, mới có 20 địa phương có báo cáo kết quả thực hiện chi năm 2019, Bộ Tài chính đã xem xét bổ sung kinh phí còn thiếu theo chế độ quy định.
Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng đã đề nghị các địa phương rà soát lại việc chi trả hỗ trợ thiệt hại cho người dân bị thiệt hại do dịch tả lợn Châu Phi năm 2019, những nơi nào chưa hoàn thành việc hỗ trợ thì thực hiện ngay.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định gói hỗ trợ hơn 7.000 tỷ đồng và hiện nay Bộ Tài chính đã chuyển về địa phương hơn 5.000 tỷ đồng, số còn lại các địa phương hoàn thiện thủ tục để Bộ Tài chính chuyển nốt kinh phí.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định, chính quyền địa phương phải quyết định trong việc thực thi các chính sách. Kể cả trong tái đàn lợn, nếu địa phương nào quyết liệt việc tái đàn cũng phát triển mạnh.
Do đó, những địa phương nào đã qua 30 ngày không có dịch tả lợn Châu Phi phát sinh cần sớm công bố để người dân yên tâm, đủ điều kiện tái đàn. Các cơ quan chuyên ngành hướng dẫn để các cơ sở tái đàn lợn một cách an toàn.
Bộ trưởng cũng đề nghị các địa phương có chính sách hỗ trợ cụ thể cho từng nhóm đối tượng với khả năng nguồn lực của mình để người dân có thể tái đàn lợn, phát triển kinh tế.
Đối với gói hỗ trợ 62.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 42/NQ-CP ngày 9/4/2020 của Chính phủ và Quyết định 15/2020/QĐ-TTg quy định về việc thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 và Nghị quyết 42/NQ-CP, Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ bố trí nguồn ngân sách Trung ương để hỗ trợ một số địa phương khó khăn thực hiện chính sách theo quy định.
Hiện nay, cơ chế xử lý theo Nghị quyết số 42 đã được quy định cụ thể nên khi địa phương có báo cáo về quyết định phê duyệt danh sách đối tượng hỗ trợ và mức kinh phí hỗ trợ, thực tế chi trả có xác nhận của Kho bạc nhà nước, Bộ Tài chính sẽ xem xét, cấp 100% kinh phí hỗ trợ từ ngân sách Trung ương theo đúng nguyên tắc hỗ trợ đã được quy định tại khoản 4 mục I Nghị quyết số 42.
Theo ông Võ Thành Hưng, hiện một số địa phương đã có văn bản báo cáo nhu cầu chi của địa phương và đề xuất ngân sách Trung ương hỗ trợ. Tuy nhiên, do hồ sơ mới thể hiện số dự kiến chi, chưa phải số đã thực chi theo đúng quy định của Nghị quyết số 42 nên Bộ Tài chính đã có văn bản trả lời địa phương đề nghị hoàn thiện hồ sơ, báo cáo, trên cơ sở đó Bộ Tài chính sẽ xem xét, xử lý theo đúng quy định.
Như Thương hiệu & Sản phẩm đã đưa tin trước đó, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Xuân Cường cho biết tháng 2/2019, Việt Nam ghi nhận ổ dịch dịch tả lợn Châu Phi đầu tiên tại Hưng Yên, sau bốn tháng lan ra toàn quốc, đỉnh điểm tháng 5/2019 hầu hết các xã, huyện, tỉnh đều bị nhiễm dịch tả lợn Châu Phi. Trong khi đó, tổng đàn lợn của thế giới cũng giảm 13%, đặc biệt Trung Quốc số liệu cuối năm 2019 chỉ còn 50% tổng đàn so với trước dịch.
Dịch tả lợn Châu Phi khiến Việt Nam thiệt hại 6 triệu con trên tổng số số 31 triệu con, tương đương 20% tổng đàn. Đỉnh điểm nhất là tháng 5/2019 với khoảng 1,3 triệu con lợn bị chết.
“Dịch tả lợn Châu Phi đúng là một thảm họa, gây thiệt hại cho ngành chăn nuôi của Việt Nam và nhiều quốc gia khác trên thế giới, điển hình là Trung Quốc với mức thiệt hại lên tới khoảng 50% tổng đàn”, Bộ trưởng Cường nhấn mạnh.
Dịch tả lợn Châu Phi khiến Việt Nam thiệt hại 6 triệu con trên tổng số số 31 triệu con, tương đương 20% tổng đàn.
Bộ trưởng nhận định Việt Nam đã hạn chế mức thấp nhất tỉ lệ thiệt hại trong bối cảnh không có thuốc chữa và lây qua nhiều con đường. Đồng thời, Việt Nam cũng đã giữ được 17 nghìn hạt nhân đó là đàn ông bà, chỉ thiệt hai 9% bằng việc đảm bảo an toàn sinh học.
Kết quả, đến nay, ngành chăn nuôi đã tái đàn được trên 80% so với tổng đàn lợn thời điểm trước khi bệnh dịch tả lợn Châu Phi xảy ra. Tuy nhiên, còn 20% đàn lợn nữa sẽ là một nhiệm vụ rất khó mà ngành phải tập trung, đẩy mạnh tái đàn, bảo đảm nhanh để trong quý III và quý IV cả nước có được đàn lợn phát triển bằng với trước khi dịch bệnh xảy ra.
Bộ trưởng Cường nhận định: “Nếu không thúc đẩy nhanh đàn lợn nhanh bền vững thì chúng ta đối mặt với nguy cơ mất một góc của ngành hàng này. Không ai có thể cứu mãi, chúng ta phải theo quy luật thị trường".
Thúc đẩy nhanh nhưng “nguồn vốn, giống ở đâu, trong khi dịch bệnh vẫn còn. Do đó, bài toán là cần tích cực nhưng cẩn trọng, thúc đẩy nhanh nhưng phải an toàn, bền vững”, Bộ trưởng trăn trở.
Liên quan đến vấn đề tái đàn, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, bài học rút ra trong quá trình phòng, chống dịch tả lợn Châu Phi đến nay là phải chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh. Nếu làm tốt công tác an toàn sinh học, dịch bệnh rất khó để xâm nhập vào chuồng trại hoặc nếu có xâm nhập vẫn đủ thời gian và biện pháp để xử lý, khắc phục để giảm thiệt hại xuống mức thấp nhất.
Do đó, hiện nay các địa phương đang được khuyến khích tăng đàn, tái đàn, song quan điểm của Bộ NN&PTNT phải đảm bảo đáp ứng an toàn sinh học mới được phép tái đàn, bởi thực tế mầm bệnh dịch tả lợn Châu Phi vẫn còn rất nhiều ngoài môi trường, nếu không làm tốt công tác an toàn sinh học, dịch bệnh ngay lập tức sẽ xâm nhập vào trang trại gây thiệt hại rất lớn.
Minh Nhật
