Bài thuốc dân gian từ cây bàng không phải ai cũng biết

Bàng là một loài cây thân gỗ lớn sinh sống chủ yếu ở vùng nhiệt đới, thuộc họ Trâm bầu. Nguồn gốc của loài này hiện vẫn đang là vấn đề gây tranh cãi, nó có thể có nguồn gốc từ Ấn Độ, bán đảo Mã Lai hay New Guinea.

Loài cây này có thể mọc cao tới 35 m, với tán lá mọc thẳng, đối xứng và các cành nằm ngang. Khi cây già hơn thì tán lá của nó trở nên phẳng hơn để tạo thành hình dáng giống như cái bát trải rộng. Lá to, dài khoảng 15–25 cm và rộng 10–14 cm, hình trứng, xanh sẫm và bóng. Đây là loài cây có lá sớm rụng về mùa khô; trước khi rụng thì các lá chuyển màu thành màu đỏ ánh hồng hay nâu vàng, do các sắc tố như violaxanthin, lutein hay zeaxanthin.

Hoa bàng thường nở nở vào mùa hè. Hoa đơn tính cùng gốc với các hoa đực và hoa cái mọc trên cùng một cây. Cả hai loại hoa có đường kính khoảng 1 cm, có màu trắng hơi xanh, không lộ rõ, không có cánh hoa; chúng mọc trên các nách lá hoặc ở đầu cành. Quả thuộc loại quả hạch dài 5–7 cm và rộng 3-5,5 cm, khi non có màu xanh lục, sau đó ngả sang màu vàng và cuối cùng có màu đỏ khi chín, chứa một hạt.

Bài thuốc dân gian từ cây bàng không phải ai cũng biết

Bàng được trồng trong khu vực nhiệt đới như là một loại cây cảnh hay để lấy bóng râm nhờ tán lá lớn và rậm. Quả ăn được và có vị hơi chua. Hạt bàng thì dùng làm nguyên liệu để chế biến thành đặc sản mứt. Gỗ có màu đỏ, rắn chắc và chống thấm nước khá tốt; tại Polynesia người ta dùng nó để đóng các loại canoe (xuồng gỗ).

Lá bàng có chứa một số flavonoid (chẳng hạn kamferol hay quercetin) cũng như các chất tanin (như punicalin, punicalagin, tercatin), các chất saponin và phytosterol. Do chứa nhiều hóa chất nên lá và vỏ thân cây bàng còn được sử dụng trong nhiều nền y học cổ truyền khác nhau vào một số mục đích. Chẳng hạn, tại Đài Loan người ta dùng các lá rụng làm thuốc chữa một số bệnh liên quan tới gan. Tại Suriname, chè được làm từ lá bàng được dùng để chữa các bệnh như lỵ và tiêu chảy. Người ta cũng cho rằng lá bàng có chứa các chất ngăn cản ung thư (mặc dù không thấy chúng thể hiện khả năng chống ung thư) và các đặc trưng chống oxy hóa cũng như chống phá hủy bộ nhiễm sắc thể.

Một số công dụng từ cây bàng

Hỗ trợ điều trị các bệnh phụ khoa: Sử dụng một lượng lá bàng vừa đủ, khoảng 10 – 15 lá, đun sôi với 1 lít nước cùng 3 thìa cà phê muối biển. Đun kỹ trong 30 phút, dùng rửa vùng kín. Mỗi tuần thực hiện 3 – 5 lần.

Hỗ trợ điều trị sâu răng, viêm quanh kẽ răng: Sử dụng búp non hoặc vỏ thân cây sắc thành nước đặc, dùng ngậm và súc miệng mỗi ngày. Ngoài ra, vỏ thân có thể dùng ngâm rượu, dùng ngậm mỗi ngày 3 lần.

Một số công dụng từ cây bàng

Hỗ trợ điều trị mồ hôi ra nhiều, cảm sốt: Sử dụng 15 g lá bàng khô, 5 g lá hoắc hương, 10 g trần bì, 3 lát gừng tươi, cho vào nước sắc thành thuốc, dùng uống khi còn nóng. Mỗi ngày uống 2 lần trước bữa ăn chính 15 phút.

Hỗ trợ điều trị mụn bọc sưng đỏ, đau: Dùng lá bàng giã nát, đun sôi, chờ đến khi nguội thì dùng đắp lên vùng da cần điều trị mụn. Để yên khoảng 15 – 20 phút sau đó rửa sạch bằng nước ấm.

Hỗ trợ điều trị phong tê thấp, đau nhức: Sử dụng búp Bàng non, xào nóng hoặc dùng tươi đắp vào chỗ đau nhức.

Hỗ trợ điều trị sâu quảng, lở loét lõm sâu ngoài da, ghẻ lở: Sử dụng búp bàng non, phơi khô, tán thành bột mịn, dùng rắc lên vết thương.

Hỗ trợ chữa chàm ở trẻ em: Sử dụng búp bàng non, rửa sạch, ngâm nước muối, sau đó giã nát, thêm vài hạt muối tình. Lọc lấy phần nước cốt bôi vào vùng da bị chàm.

Hỗ trợ điều trị chữa lỵ, ỉa chảy và các vết loét: Sử dụng 12 – 15 g búp bàng non, sắc với 200 ml nước, dùng uống. Khi uống có thể cho thêm đường cho dễ uống.

Hỗ trợ điều trị viêm họng, đau họng: Sử dụng 7 – 10 lá bàng non giã nát cùng 1/4 thìa cà phê muối hạt. Cho thêm 250 ml nước, khuấy đều, lọc phần nước cốt, bỏ bã dùng súc miệng kỹ, cách 4 tiếng 1 lần.

* Những thông tin về bài thuốc trên chỉ mang tính chất tham khảo, người bệnh không nên tự ý sử dụng khi chưa tham vấn ý kiến từ bác sĩ hoặc lương y.